Hội nghị thượng đỉnh Âu - Phi khai mạc trong bất đồng

Các lãnh đạo châu Âu và châu Phi hôm nay (8/12) đang tề tựu tại Lisbon, Bồ Đào Nha để tham dự hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa hai châu lục trong vòng 7 năm qua.

Các nguyên thủ của khối mậu dịch lớn nhất toàn cầu và lục địa nghèo nhất thế giới dự kiến sẽ thông qua một kế hoạch hành động đầy tham vọng nhằm tái sinh các quan hệ thương mại và cải thiện sự hợp tác trong những lĩnh vực nhạy cảm như nhập cư và gìn giữ hòa bình.

Thủ tướng Bồ Đào Nha Jose Socrates (phải) chào đón Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe tại Lisbon hôm 7/12. (Ảnh: AFP)

Trước cả khi hội nghị bắt đầu, những bất đồng về việc thực thi các thỏa thuận thương mại mới cũng như sự tham dự của Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe, người bị phương Tây cáo buộc là một nhà độc tài và đang tàn phá nền kinh tế đất nước ông, đã làm vẩn đục bầu không khí ở Lisbon.

Ngoài việc Tổng thống Czech vắng mặt, Thủ tướng Anh Gordon Brown đã tẩy chay hội nghị để phản đối sự hiện diện của ông Mugabe.

Các nỗ lực trước đó nhằm tổ chức hội nghị thượng đỉnh liên châu lục từng thất bại vì những tranh cãi xung quanh sự tham dự của ông Mugabe. Tuy nhiên, lần này, trước những lưu tâm về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở châu Phi, EU đã dỡ bỏ lệnh cấm vận đi lại đối với Tổng thống Zimbabwe. Ông Mugabe đã tới Lisbon cuối ngày 6/12.

Chương trình nghị sự

Đại diện nước chủ nhà Bồ Đào Nha, nước đang giữ chức chủ tịch EU, đã tìm cách hạ thấp tranh cãi về ông Mugabe và nói hội nghị thượng đỉnh Âu - Phi sẽ không né tránh bất kỳ vấn đề gai góc nào. Giới quan sát nhận định 5 chủ đề chính trong chương trình nghị sự của cuộc họp lần này sẽ là nhân quyền, thương mại, nhập cư, môi trường và hòa bình - an ninh.

Thủ tướng Bồ Đào Nha Jose Socrates cho rằng: "Đây là một hội nghị, nơi chúng ta có thể thảo luận về mọi vấn đề chính trị mà không có ’những điều cấm kị’ ... Chúng ta có thể tranh luận về mọi chủ đề một cách tự do. Không có hội nghị này, các vấn đề Darfur, nhân quyền hay nhập cư sẽ không được bàn đến". Lãnh đạo nước chủ nhà bày tỏ hy vọng hội nghị sẽ tạo ra một bước ngoặt trong quan hệ giữa hai châu lục láng giềng.

Trước thềm các cuộc hội đàm chính thức, lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi kêu gọi các nước châu Âu bồi thường cho các cựu thuộc địa ở châu Phi. Trong một bài phát biểu tại Đại học Lisbon, ông Gaddafi nói: "Những của cải từng bị lấy đi cần phải được t