Kiểm soát chất lượng môi trường không khí

Mật độ giao thông gia tăng cũng là nguyên nhân ô nhiễm không khí.

Hiện trạng môi trường không khí

Theo báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh 5 năm (2016 - 2020), ô nhiễm MTKK đã có dấu hiệu gia tăng tại một số vị trí quan trắc. Đơn cử, tại khu vực trung tâm đô thị, chợ, thị trấn, thông số tổng bụi lơ lửng có 1/14 mẫu vượt quy chuẩn QCVN 05:2013/BTNMT cho phép 2,25 lần. Thông số tổng bụi lơ lửng tại khu vực làng nghề than thiêu kết xã Phong Nẫm (Giồng Trôm) có giá trị vượt QCVN 05:2013/BTNMT 2,6 lần. Kết quả phân tích, hàm lượng tổng bụi lơ lửng trong không khí tại khu vực cảng Giao Long có 1/4 điểm quan trắc giá trị bụi tổng vượt QCVN 05:2013/BTNMT 1,1 lần.

Theo báo cáo nhiệm vụ đánh giá hiện trạng và xây dựng kế hoạch quản lý chất lượng MTKK tại Bến Tre do PGS.TS Tôn Thất Lãng - Giảng viên Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TP. Hồ Chí Minh làm chủ nhiệm, sự phát triển ngành công nghiệp, dịch vụ cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm MTKK hiện nay tại Bến Tre, làm suy giảm chất lượng môi trường đô thị. Các nguồn điểm phát thải chính, gồm: nhà máy sản xuất công nghiệp (chế biến dừa, thủy sản, giấy, thực phẩm, may...), các lò đốt rác, lò đốt than thiêu kết... các nguồn di động gồm phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, đường thủy.

ThS Nguyễn Thị Mai Lan - thành viên nhóm thực hiện nhiệm vụ đánh giá hiện trạng MTKK tại tỉnh cho biết: Kết quả quan trắc cho thấy thông số này vượt ở nhiều vị trí. Cụ thể, khu vực trung tâm đô thị, chợ, thị trấn đang có hàm lượng bụi tổng và bụi PM10 (tổng các hạt bụi lơ lửng có đường kính khí động học nhỏ hơn hoặc bằng 10µm) ở mức tương đối cao. Đặc biệt, tại vị trí ngã tư Tân Thành và ngã ba Chợ Giữa, giá trị bụi tổng vượt so với quy chuẩn cho phép. Đây là các vị trí có mật độ phương tiện tham gia giao thông qua lại đông. Nhu cầu vận chuyển, đi lại của người dân ngày càng tăng. Dự báo, mật độ tham gia giao thông sẽ tăng theo, vấn đề ô nhiễm MTKK là không thể tránh khỏi.

Theo ThS Nguyễn Thị Mai Lan, tại vị trí cơ sở sản xuất than thiêu kết, xã Phong Nẫm đang chịu ảnh hưởng từ các hoạt động sản xuất than thiêu kết ngày càng nhiều. Các thông số quan trắc có giá trị cao và có xu hướng gia tăng, đặc biệt là bụi tổng và CO. Hiện nay, có 62,92% cơ sở có thực hiện các biện pháp xử lý khí thải. Còn lại các cơ sở chưa có biện pháp xử lý và xả trực tiếp ra môi trường. Do đó, cần thiết có sự nghiên cứu các biện pháp xử lý khói thải đạt chuẩn, giảm thiểu tác động xấu đến MTKK tại khu vực này.

Các chuyên gia xác định nguyên nhân gây ô nhiễm không khí từ bụi trong không khí 62,8%, mùi hôi 16,9%, bếp lò 7,7%. Ngoài ra, ô nhiễm từ chăn nuôi, bãi rác, phun thuốc trừ sâu… cũng là các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí.

Xây dựng kế hoạch quản lý

Phó giám đốc Sở TN&MT Trịnh Minh Khôi đánh giá, chất lượng MTKK tỉnh còn tồn tại những thách thức. Hầu hết các bãi chôn lấp rác đều bị quá tải, gây ô nhiễm. Công nghệ xử lý khí thải than thiêu kết có chi phí cao, hiệu quả không cao. Một số cơ sở sản xuất có chủ động cải tạo hệ thống xử lý khí thải nhưng vẫn chưa xử lý khí đạt quy chuẩn kỹ thuật.

Kết quả nghiên cứu thực tế của nhóm chuyên gia, nguồn gây ô nhiễm không khí trong tỉnh rất đa dạng. Các ngành công nghiệp phát thải nhiều loại khí khác nhau, chủ yếu là đốt nhiên liệu hóa thạch như: dầu F.O, than đá, vỏ hạt điều và các ngành khác như sản xuất thực phẩm, đồ uống, sản xuất sản phẩm kim loại… có đặc thù thải ra MTKK một lượng lớn bụi và khí CO. Khí thải từ khu vực trung tâm đô thị, chợ, thị trấn chủ yếu từ hoạt động giao thông đô thị với lượng khí CO phát sinh cao. Lượng khí thải này tăng lên hàng năm tương ứng với sự phát triển về số lượng của các phương tiện giao thông đường bộ.

ThS Nguyễn Thị Mai Lan cho biết: “Với số lượng, quy mô, ngành nghề công nghiệp khá đa dạng, phong phú như hiện nay cũng như những định hướng phát triển ngành công nghiệp trong tương lai của Bến Tre, vấn đề suy thoái và ô nhiễm môi trường do hoạt động công nghiệp có thể sẽ trở nên nghiêm trọng hơn nếu công tác bảo vệ môi trường không được quan tâm đúng mức”.

PGS.TS Tôn Thất Lãng đánh giá: “Việc đánh giá hiện trạng và xây dựng kế hoạch quản lý chất lượng MTKK là cần thiết. Qua đánh giá thực tiễn sẽ góp phần định hướng cho công tác quản lý và bảo vệ môi trường, góp phần vào sự phát triển bền vững kinh tế - xã hội của Bến Tre trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.

Qua đánh giá hiện trạng MTKK, nhóm nghiên cứu của PGS.TS Tôn Thất Lãng đã đề ra các nhóm giải pháp góp phần kiểm soát chất lượng MTTK gồm: Nhóm giải pháp phòng ngừa như: đầu tư, lắp đặt và vận hành hệ thống truyền số liệu quan trắc khí thải tự động liên tục từ cơ sở sản xuất; rà soát, đánh giá năng lực sản xuất, kiểm soát ô nhiễm không khí do các nguồn khí thải tại 2 khu công nghiệp, 4 cụm công nghiệp đang hoạt động, làng nghề làm chỉ xơ dừa; kiểm soát ô nhiễm không khí trong hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải tại tỉnh.

Nhóm giải pháp kinh tế quản lý, tăng nguồn ngân sách, huy động đầu tư, quy định phí dịch vụ môi trường. Hợp tác quốc tế và nghiên cứu khoa học, công nghệ về quản lý chất lượng MTKK. Nhóm giải pháp về thanh tra, kiểm tra, giám sát, việc thực hiện các quy định pháp luật và giải pháp về tuyên truyền, giáo dục và nâng cao năng lực, nhận thức về quản lý chất lượng MTKK được các chuyên gia đặt ra.

Bài, ảnh: Phan Hân