Mô hình Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân (SKTHN) được Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh triển khai từ tháng 5-2010. Nhiều xã trên địa bàn tỉnh đã được đầu tư kinh phí, chọn làm điểm. Tuy nhiên, đến thời điểm này, kết quả đạt được chưa cao. Số cặp nam nữ đi khám sức khỏe trước khi kết hôn còn rất ít.
Năm 2015, mô hình Tư vấn và khám SKTHN được
triển khai ở 36 xã, phường của 9 huyện, thành phố. Quý I-2016, mô hình được tiếp
tục triển khai ở 8 xã. Trong tổng số 2.119 trường hợp kết hôn, có 320 trường hợp
được tư vấn và 45 nam nữ đi khám SKTHN.
Thực tế, khi được người bạn đời đề nghị khám
SKTHN, thì chỉ có một số ít bạn gái vui vẻ bước vào phòng khám, còn đa số thì
ngại. Đặc biệt là nam giới, khi được đề nghị làm điều này thì họ thường từ chối.
Nguyên nhân do phần lớn các bạn trẻ chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc
khám SKTHN. Đó là giúp cho chính bản thân mình loại trừ được các thiếu sót, có
thể phòng tránh bệnh tật sớm nhất, tránh được những trường hợp đáng tiếc xảy ra
như phát hiện quá muộn về những căn bệnh di truyền, có thể truyền nhiễm sang em
bé, hoặc vô sinh… và bảo vệ hạnh phúc gia đình.
Khám SKTHN còn tạo ra tâm lý thoải mái và chuẩn
bị tốt cho cuộc sống vợ chồng cũng như quá trình mang thai sắp tới. Phát hiện
và điều trị kịp thời một số bệnh ảnh hưởng đến đời sống “chăn gối” hoặc việc
mang thai, sinh đẻ của người phụ nữ. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, cả cô
dâu và chú rể không cảm thấy “sốc” khi tìm ra các căn bệnh của nhau sau khi đã
đăng ký kết hôn. Biết rõ sức khỏe của mình để có kế hoạch sinh con hợp lý và hiệu
quả nhất.
Về thời gian, đôi uyên ương nên có kế hoạch
khám SKTHN trước khi đám cưới diễn ra khoảng 6 tháng. Nếu phát hiện thấy bệnh,
cả hai có thời gian điều trị dứt điểm trước khi tiến hành đám cưới và có thể có
em bé ngay sau khi kết hôn. Đặc biệt đối với những đôi uyên ương có thời gian
tìm hiểu, yêu nhau ngắn, cô dâu, chú rể tương lai cần chú ý tiến hành khám bệnh
kỹ lưỡng.
Các vấn đề kiểm tra bao gồm: những bệnh di
truyền trong gia đình, bệnh truyền nhiễm, khả năng sinh sản và tương thích về
nhóm máu. Thông thường, khi khám SKTHN, bác sĩ thực hiện các bước kiểm tra
chung như: mạch, huyết áp, cân nặng, chiều cao, thị lực, các xét nghiệm máu, nước
tiểu, siêu âm bụng… Bác sĩ cũng xem xét tiền sử bệnh của cả vợ và chồng, đã có
những phẫu thuật nào, môi trường làm việc có tiếp xúc độc hại, các tai nạn,
thương tích…
Việc thăm khám còn nhằm phát hiện các bệnh
lây nhiễm qua đường tình dục như: lậu, giang mai, hạ cam mềm, viêm gan siêu vi
B, sùi mào gà, nấm…; các bệnh tiền sử của gia đình, bệnh về rối loạn tâm thần,
bệnh di truyền như hội chứng down, câm điếc bẩm sinh, ung thư, rối loạn đông
máu… Khám sức khỏe còn để phát hiện sớm các bệnh truyền nhiễm như sởi, thủy đậu,
rubella, sốt xuất huyết, bệnh cúm, viêm não, bệnh lao, dịch tả, tiêu chảy…