Nếu như trước đây vài ngày giá thóc ở ĐBSCL chỉ khoảng 3.200 – 3.500 đồng/kg thì trong hai ngày gần đây, nhiều doanh nghiệp đã nâng giá thu mua lên 3.800 – 4.500 đồng/kg (đối với lúa thường) và 4.500 - 4.800 đồng/kg đối với lúa đặc sản.
Thậm chí, đối với một số loại lúa tốt (lúa thơm đặc sản, gạo dẻo) giá thu mua lên tới 5.200 – 6.000 đồng/kg. Một doanh nghiệp thu mua lúa gạo ở ĐBSCL cho biết, khả năng giá thu mua lúa thường sẽ vượt lên trên mức 5.000 đồng/kg là điều có thể.
Sự đổi chiều của giá lúa ở ĐBSCL lúc này nhờ tác động của tình tình tiêu thụ gạo của thế giới. Theo ông Lâm Văn Quý – Giám đốc Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Cần Thơ, tình hình xuất khẩu gạo đang có chiều hướng thuận lợi do vào thời điểm cuối năm nhu cầu gạo rất lớn. Hơn nữa, sau chỉ đạo của Chính phủ yêu cầu tích cực thu mua lúa hàng hoá cho nông dân, các doanh nghiệp xuất khẩu đã chủ động tìm kiếm thị trường mới những thị trường truyền thống nhằm mở rộng bạn hàng, tiêu thụ đáng kể lượng lúa gạo đang tồn kho.
Trước đó, Bộ Công thương cũng đã có công văn đề nghị Hiệp hội Lương thực Việt Nam chủ động điều hành, đẩy mạnh xuất khẩu gạo những tháng cuối năm 2008. Theo đó, Hiệp hội cần chỉ đạo các doanh nghiệp xuất khẩu gạo tích cực đẩy mạnh giao hàng các hợp đồng đã ký, khẩn trương chốt lại các hợp đồng Chính phủ đã và đang đàm phán, đẩy mạnh việc đăng ký hợp đồng thương mại và khẩn trương thương thảo các hợp đồng Chính phủ mới, với các thị trường mới để đảm bảo tiêu thụ có hiệu quả hàng hoá cho nông dân những tháng cuối năm 2008.
Nhờ sự nỗ lực của các doanh nghiệp, thị trường lúa gạo đã khởi sắc với nhiều thị trường mới. Riêng trong tháng 8/2008, Cuba đã vươn lên trở thành thị trường lúa gạo lớn nhất của Việt Nam (vượt qua thị trường thường dẫn đầu về tiêu thụ gạo trước đó là Philippines). Thị trường Angola cũng tăng lượng đột biến với sản lượng nhập khẩu gạo từ Việt Nam đạt 25.600 tấn với trị giá 19,4 triệu USD (tăng 148% về lượng và tăng 244% về giá trị).
Thị trường Nga cũng có mức tăng vọt, đạt trên 8.000 tấn với trị giá 5,7 triệu USD. Đặc biệt, Ba Lan tuy không phải là thị trường mới nhưng lâu nay doanh số xuất khẩu gạo của Việt Nam sang thị trường này không cao thì gần đây đã có mức tăng trưởng mạnh với mức tăng 154% về lượng và 188% về giá trị, đạt 438 tấn với giá trị trên 953.000 USD.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, kết quả xuất khẩu gạo trong 12 ngày đầu tháng 9 vừa qua đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc với sản lượng 80.174 tấn, đạt kim ngạch 52,5 triệu USD. Giá gạo xuất khẩu trung bình của Việt Nam trong tháng này đã đạt khoảng 660 USD/tấn.
Mức giá này đã cao hơn mức xoay quanh 600 USD/tấn ở tháng trước. Tính chung từ đầu năm đến nay, các doanh nghiệp trong nước đã xuất khẩu gần 3,3 triệu tấn gạo, đạt kim ngạch gần 2 tỷ USD. Dự kiến cả năm xuất khẩu có thể đạt 4,5 triệu tấn và kim ngạch không dưới 3 tỷ USD./.