Bà Đàm Thị Ngọc Thúy và ông Đàm Minh Thảo là hai chị em ruột, cùng ngụ ấp 3, xã Hữu Định (Châu Thành). Nhà bà Thúy ở phía sau nhà ông Thảo, cách khoảng 20m. Ông Thảo làm vườn, nấu rượu, chăn nuôi heo. Tháng 3-2005, ông Thảo hợp đồng với Cục Nghiên cứu và ứng dụng công nghệ sinh học (thuộc Trường Đại học Nông Lâm TP.Hồ Chí Minh) lắp đặt hệ thống hầm biogas để phát triển chăn nuôi.
Thời gian đầu, việc chăn nuôi diễn ra bình thường, không xảy ra khiếu nại. Nhưng đến giữa năm 2005, ông Xiêm (chồng bà Thúy) gửi đơn tới nhiều nơi: Phòng Tài nguyên Môi trường (TNMT) Châu Thành, UBND huyện Châu Thành, Thanh tra Sở TNMT khiếu nại việc cơ sở chăn nuôi của ông Thảo gây ô nhiễm môi trường. Các cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra, lập biên bản nhắc nhở chủ cơ sở thực hiện đúng các quy định về bảo vệ môi trường, nhưng chỉ khắc phục được trong một thời gian ngắn, nên ông Xiêm lại gửi đơn khiếu nại tiếp.
Theo biên bản kiểm tra ngày 16-4-2010, với sự tham dự của các cơ quan: Phòng TNMT, Trung tâm Y tế dự phòng, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Cảnh sát Kinh tế (Công an huyện), Huyện Đoàn và đại diện của UBND xã Hữu Định, tại thời điểm kiểm tra, cơ sở chăn nuôi của ông Thảo có 7 heo nái, 35 heo thịt, 30 heo cai sữa; ao lắng có màu xanh hơi đen, mùi hôi cục bộ tại cơ sở, đã ảnh hưởng tới hộ của bà Thúy; phân heo được chủ cơ sở thu gom có làm nắp đậy; nước thải không có dấu hiệu thoát ra ngoài nguồn nước chung; nước thải sau hầm biogas được đưa vào hố lắng khoảng 6m2, đậy bằng ny-lông, có bốc mùi hôi cục bộ. Trên cơ sở kết quả xác minh, đoàn kiểm tra đã yêu cầu chủ cơ sở phải thực hiện những việc sau: hầm biogas hiện đã quá tải, đề nghị chủ cơ sở cần giữ mức dưới 20 con (gồm heo nái và heo thịt), khi có ý kiến của cơ quan chức năng thì mới được nuôi thêm; xử lý phân và nước thải theo đúng quy trình hầm biogas khép kín; phân heo thu gom được phải vận chuyển ngay, không được lưu ở gần chuồng; nơi ủ phân phải rải vôi, tro để khử mùi hôi; thường xuyên vệ sinh chuồng trại. Đồng thời, đoàn kiểm tra đã ấn định thời gian để chủ cơ sở thực hiện đúng theo các yêu cầu này là 15 ngày, kể từ ngày kiểm tra. Được vài tháng sau, ông Xiêm không khiếu nại nữa mà bà Thúy (vợ ông) đứng tên tiếp tục khiếu nại ô nhiễm môi trường.
Chúng tôi đến hiện trường cơ sở chăn nuôi của ông Thảo vào ngày 30-6-2011. Cơ sở có hai dãy chuồng, dãy chuồng phía Tây có nuôi 9 heo thịt (khoảng 30kg/con); dãy chuồng phía Đông có nuôi 3 heo nái, một con vừa đẻ được 11 heo con; chuồng trại được quét dọn sạch, mùi hôi không đáng kể. Xung quanh khu đất của ông Thảo được xây tường; phần tường giáp ranh với đất của bà Thúy được xây cao 2m, phía trên có che thêm tấm bạt (khoảng 2m). Gần bên hầm biogas là một ao lắng, có thả nhiều bèo dùng để làm thức ăn nuôi vịt. Ông Thảo, chủ cơ sở chăn nuôi, giãi bày: “Chị ruột là bà Thúy không hài lòng trong việc mẹ ruột tôi phân chia tài sản nên thường tìm cách làm khó, không cho tôi chăn nuôi, sản xuất. Các cơ quan chuyên môn cũng thường xuyên tới đây kiểm tra, tôi luôn cố gắng thực hiện đúng theo biên bản kiểm tra”. Ông Thảo cho chúng tôi xem những biên bản làm việc của cơ quan chức năng về vấn đề này. Tính từ ngày 3-8-2005 đến ngày 16-4-2010, Phòng TNMT và các ngành chức năng đã nhiều lần kiểm tra; mỗi lần, đều có nhận xét, đánh giá, nhắc nhở ông Thảo thực hiện tốt việc bảo vệ môi trường. Ông Thảo đã thực hiện theo nội dung yêu cầu. Trên cơ sở này, ngày 9-12-2010, Thanh tra Sở TNMT Bến Tre đã tiến hành thanh tra và có Kết luận số 84/KL-TT với nội dung chính: Hộ ông Thảo chăn nuôi với qui mô nhỏ, không thuộc đối tượng phải lập cam kết bảo vệ môi trường. Qua kiểm tra thực tế, Thanh tra Sở nhận thấy chủ cơ sở đã thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; đồng thời, yêu cầu chủ cơ sở tiếp tục thực hiện đúng các nội dung về xử lý chất thải, đảm bảo số lượng đầu heo tại cơ sở không vượt quá 20 con (không kể heo theo mẹ), thường xuyên vệ sinh chuồng trại và đảm bảo hầm biogas không bị quá tải. Theo kết luận, đoàn kiểm tra đã yêu cầu UBND xã Hữu Định (cơ quan quản lý về bảo vệ môi trường với cơ sở chăn nuôi nhỏ) thường xuyên kiểm tra, giám sát để chủ cơ sở thực hiện tốt việc bảo vệ môi trường. Gần đây, vào ngày 10-3-2011, đoàn kiểm tra môi trường huyện Châu Thành đã tới cơ sở kiểm tra, không phát hiện vi phạm và đã nhắc nhở chủ cơ sở thực hiện đúng nội dung kết luận của Thanh tra Sở TNMT.
