Bà Nguyễn Thị Thu N., ngụ tại xã Bình Phú, TP. Bến Tre hỏi: Khi mẹ tôi còn sống, bà là người đứng chủ hộ trong sổ hộ khẩu của gia đình. Lúc này, trong sổ hộ khẩu gia đình có tên của mẹ tôi cùng 5 chị em ruột chúng tôi và có tên của chị K. (là vợ của em trai tôi nhưng không đăng ký kết hôn).
Trong
khoảng thời gian 4 năm nay, chị K. đã bỏ đi, ở đâu không biết. Sau khi mẹ tôi mất,
em trai của tôi xin điều chỉnh và hiện đứng tên chủ hộ trong sổ hộ khẩu gia
đình. Gia đình 5 chị em tôi hiện đang ở cùng và đồng sở hữu căn nhà của mẹ tôi
để lại (đã được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, đất ở). Xin hỏi, chị K.
có quyền được định đoạt ngôi nhà không, hoặc khi bán ngôi nhà, chúng tôi có phải
chia phần cho người này không?
Vấn đề bà hỏi được luật sư Phạm Thị Kim Tuyến (Đoàn Luật
sư Bến tre) tư vấn như sau:
Về việc chị K. (vợ em trai bà) có được chia phần đối với
căn nhà không? Theo quy định tại Điều 3, Điều 11 - Luật Cư trú năm 2006 (được sửa
đổi, bổ sung một số điều năm 2013): “Công dân có quyền đồng thời cũng là nghĩa
vụ đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú tại một địa điểm nhất định để cơ
quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện việc quản lý Nhà nước về cư trú”. Do vậy,
việc đăng ký hộ khẩu là nhằm mục đích xác nhận nơi cư trú của công dân, chỉ có
ý nghĩa trong quản lý hành chính, chứ không phải là căn cứ xác định quyền sở hữu
nhà, quyền sử dụng đất tại địa điểm đăng ký hộ khẩu của công dân.
Căn cứ vào các quy định trên, thì chị K. dù có tên trong
hộ khẩu gia đình nhưng không là đồng sở hữu căn nhà của mẹ bà để lại nên không
có ảnh hưởng và không làm phát sinh quyền sở hữu tài sản của người này đối với
căn nhà của gia đình bà.
Trường hợp, sau này nếu chị em bà cần bán căn nhà trên
thì không cần phải có sự đồng ý của người này. Về thủ tục, khi ký kết hợp đồng
mua bán, người này cũng không có quyền tham gia, chỉ có người đứng tên hoặc các
đồng sở hữu đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất mới được ký kết hợp đồng.
Tuy nhiên, cần xem trong quá trình sống chung, nếu người
này có đóng góp vào việc sửa chữa, cải tạo căn nhà thì khi bán căn nhà, những
người đồng sở hữu phải thanh toán cho người này khoản tiền mà họ đã bỏ ra nếu
người này yêu cầu. Ngoài ra, không phải bồi thường hay trách nhiệm gì về chỗ ở
của người này.