Bà Trần Thị Nhàn (Giồng Trôm) có nhu cầu tư vấn: Mẹ chồng tôi có tất cả 4 người con (3 trai, 1 gái). Em gái út chồng tôi bị bệnh tâm thần từ nhỏ, sống chung với cha mẹ chồng tôi. Năm 2000, cha mẹ chồng tôi làm ăn thua lỗ nên bán nhà cho vợ chồng tôi và đi nơi khác ở, người em gái út thì về sống chung với vợ chồng tôi.
Sau một thời gian làm ăn, cha mẹ chồng tôi gầy dựng lại
được tài sản và may mắn trúng số, mua được nhà, đất tại TP. Hồ Chí Minh sinh sống.
Năm 2014, ông bà làm tờ di chúc để lại tài sản cho 3 người con, gồm 2 người anh
chồng và chồng tôi mỗi người một phần, nhưng không nói là bao nhiêu. Theo di
chúc thì em gái út của tôi không được phân chia tài sản. Năm 2016, cha mẹ chồng
tôi qua đời do tai nạn giao thông. Các anh chồng tôi lập thủ tục khai nhận di sản
thừa kế, nhưng chồng tôi không đồng ý vì cha mẹ tôi mới qua đời. Tháng 9-2017,
2 người anh chồng tôi kiện ra tòa yêu cầu giải quyết.
Xin hỏi: Việc thừa kế này phải giải quyết ra sao?
Thắc mắc của bà Nhàn được luật sư Nguyễn Văn Tặng (Đoàn
Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Thừa kế theo di chúc là việc chuyển dịch tài sản của
người chết cho người còn sống theo sự định đoạt của người đó từ khi còn sống.
Theo quy định tại Điều 659 Bộ luật Dân sự 2015 về phân chia di sản thừa kế theo
di chúc được thực hiện như sau: Việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí
của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa
kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ
trường hợp có thỏa thuận khác. Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản
theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức
thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút
tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người
khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại. Trường hợp di
chúc chỉ xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối di sản
thì tỷ lệ này được tính trên giá trị khối di sản đang còn vào thời điểm phân
chia di sản.
Về nguyên tắc, di sản thừa kế sẽ được phân chia theo ý
chí của người để lại di chúc, trừ trường hợp quy định tại Điều 644 Bộ luật Dân
sự 2015, quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc.
Theo quy định này thì những người như: con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
con thành niên mà không có khả năng lao động thì vẫn được hưởng phần di sản bằng
2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật,
trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho
hưởng phần di sản ít hơn 2/3 suất đó.
Như bà hỏi, người em gái út của chồng bà là người bị bệnh
tâm thần từ nhỏ, không có khả năng lao động. Do vậy, dù di chúc không có phân
chia cho em gái út của chồng bà, nhưng người này vẫn đương nhiên được hưởng một
phần tài sản bằng 2/3 một suất thừa kế của anh chồng hoặc của chồng bà. Phần
tài sản thừa kế (2/3 suất) này, nếu vợ chồng bà chứng minh được mình là người
đang nuôi và trực tiếp là người giám hộ cho người em gái út, thì ông bà sẽ được
nhận tài sản để nuôi em gái út của chồng theo quy định pháp luật.
