Phát triển hợp tác xã nông nghiệp theo hướng bền vững

Khai thác nghêu ở Hợp tác xã Thủy sản Thạnh Lợi, Thạnh Phú. Ảnh: Khánh Như

Thực trạng tình hình

Trong những năm qua, HTX trên địa bàn tỉnh từng bước hoạt động có hiệu quả, việc ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất được quan tâm thực hiện, góp phần đáng kể vào phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với xây dựng nông thôn mới, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho lao động nông thôn.

Theo báo cáo đến đầu năm 2024, toàn tỉnh có 191 HTX (trong đó 172 HTX đang hoạt động, chuẩn bị hoạt động; 19 HTX ngừng hoạt động) với 49.624 thành viên, vốn điều lệ 322.282,3 triệu đồng. Số người tham gia bộ máy quản lý HTX là 875 người. Trong đó, số người tham gia quản lý HTX có trình độ cao đẳng, đại học trở lên là 236 người, chiếm tỷ lệ 26,97%; trình độ sơ cấp, trung cấp là 385 người, chiếm tỷ lệ 44%; số còn lại chưa qua đào tạo là 254 người, chiếm tỷ lệ 29,03%. Doanh thu bình quân 1 HTX đạt khoảng 1.706 triệu đồng/năm; lãi  bình quân 1  HTX  là 279 triệu đồng/năm. Tổng số lao động làm việc thường xuyên trong HTX là 2.953 người. Thu nhập bình quân của thành viên, người lao động khoảng 6,25 triệu đồng/người/tháng.

Nhìn chung, hoạt động của các HTX trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua tương đối ổn định, chất lượng từng bước được nâng lên, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế, tái cơ cấu nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Ngoài ra, các HTX còn đóng vai trò là cầu nối liên kết hợp tác phát triển kinh tế giữa hộ gia đình và doanh nghiệp; hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật; sản xuất theo chuỗi giá trị bền vững và hiệu quả hơn.

Bên cạnh những HTX đang hoạt động và có xu hướng phát triển tốt thì vẫn còn một số HTX hoạt động kém hiệu quả hoặc ngừng hoạt động. Các HTX quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, sản phẩm, dịch vụ còn đơn điệu nên hiệu quả thấp. Công tác quản lý nhà nước, năng lực cán bộ theo dõi, hỗ trợ phát triển KTTT còn hạn chế. Một số HTX chưa tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc hoạt động theo Luật HTX năm 2012.

Việc ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý còn hạn chế; hầu hết HTX còn quản lý theo kinh nghiệm, chưa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng và phát triển thương hiệu, xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường…

Định hướng giải pháp

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đoàn Văn Đảnh cho biết, thời gian tới, để các HTX phát triển bền vững và được nhân rộng trên địa bàn tỉnh cần tập trung đổi mới và đa dạng hóa công tác truyền thông, tập huấn... tiếp tục nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của HTX đối với phát triển nông nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng; thay đổi tư duy nông dân, chuyển từ tiểu nông sang doanh nông gắn với hợp tác “mua chung, bán chung”.

Tiếp tục tổ chức tuyên truyền sâu rộng về Nghị quyết số 07-NQ/TU ngày 29-1-2021 của Tỉnh ủy về xây dựng vùng sản xuất tập trung, gắn phát triển chuỗi giá trị nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực tỉnh giai đoạn 2020 - 2025 và định hướng đến năm 2030 và các chủ trương của Trung ương, của tỉnh về phát triển KTTT.

Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng; tạo sự phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm cao của các ngành, địa phương, Liên minh HTX, MTTQ và các đoàn thể trong quá trình tổ chức thực hiện; đề cao vai trò của đảng viên, các đoàn viên, hội viên trong việc tham gia và tích cực xây dựng, phát triển HTX.

Xây dựng một số mô hình điểm đối với 2 loại hình HTX nông nghiệp: dịch vụ công cộng ở nông thôn và sản xuất nông nghiệp; mô hình HTX chuyên ngành, đa ngành phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và thực tế của địa phương. Chú trọng phát triển các vùng nguyên liệu sản xuất tập trung, quy mô lớn ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ với quy trình chuẩn theo yêu cầu của thị trường.

Hỗ trợ các HTX về khoa học - công nghệ, nguồn nhân lực, thị trường...; lồng ghép các nguồn vốn khác với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới để hỗ trợ tài chính có hiệu quả cho HTX phát triển. Phát triển các cửa hàng, điểm giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm của HTX; tăng cường hợp tác, kết nối vùng, liên vùng để giới thiệu, trưng bày các hàng hóa, nông sản sản xuất theo chuỗi giá trị...

Phát huy vai trò làm chủ của thành viên, vận động các thành viên góp vốn, tăng quy mô hoạt động HTX phù hợp với xu thế; thu hút thêm thành viên; hợp nhất, sáp nhập HTX cùng ngành, nghề trên địa bàn để tăng năng lực, tận dụng lợi thế về quy mô, hạn chế cạnh tranh nội bộ; mạnh dạn giải thể các HTX hoạt động kém hiệu quả, mang tính hình thức để củng cố niềm tin đối với nông dân.

Tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp được hưởng chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nông nghiệp, nông thôn theo quy định tại Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17-4-2018 của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.

Xây dựng tổ chức khuyến nông cộng đồng ở cơ sở gắn với phát triển kinh tế tập thể trong bối cảnh thi đua “Đồng khởi mới” phải thực hiện được “Hai chân” là kinh nghiệm và kỹ thuật là nền tảng; công nghệ và thiết bị là đột phá và “Ba mũi” là nông dân chủ đạo; chính quyền hỗ trợ; hội - đoàn tham gia.

Hải Đường