Quốc hội nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án thành phần để triển khai Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành

Tại Nghị quyết số 94/2015/QH13, Quốc hội đã giao Chính phủ xây dựng phương án cụ thể và chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác thu hồi đất một lần cho toàn bộ dự án, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải quyết việc làm cho người có đất thu hồi; xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội; tổ chức phát triển sản xuất, đảm bảo ổn định đời sống nhân dân vùng chịu ảnh hưởng của Dự án.

Đến nay, căn cứ vào các quy định của pháp luật và tình hình triển khai thực hiện Dự án cho thấy cần thiết phải tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án thành dự án thành phần để thực hiện trước khi Quốc hội thông qua Báo cáo nghiên cứu khả thi nhằm sớm triển khai Dự án. Bởi theo Báo cáo của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai, tỉnh cần ít nhất 3 năm để hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng giai đoạn 1 của Dự án. Nếu không tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án thành phần trước khi Quốc hội thông qua Báo cáo nghiên cứu khả thi của Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành (dự kiến năm 2019) thì có thể phải kéo dài thời gian thực hiện Dự án thêm 2 – 3 năm. Khi đó, kinh phí giải phóng mặt bằng sẽ tăng thêm do giá thị trường xung quanh khu vực dự án liên tục tăng. Hơn nữa, Dự án có quy mô thu hồi đất lớn, đã có quy hoạch từ năm 2005, người dân sống trong vùng Dự án không thể đầu tư sản xuất, kinh doanh lâu dài, không được xây dựng nhà ở kiên cố, tách hộ; cơ sở hạ tầng không được đầu tư.

Trình bày Báo cáo thẩm tra về việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án thành phần để triển khai Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, đa số ý kiến Ủy ban Kinh tế tán thành với việc tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án thành phần để thực hiện trước đảm bảo tiến độ của Dự án theo Nghị quyết 94 của Quốc hội, tiết kiệm chi phí và đáp ứng nguyện vọng của nhân dân.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ cần quan tâm bảo đảm công tác tái định cư, ổn định đời sống, sản xuất của nhân dân vùng chịu ảnh hưởng; bảo đảm người dân có nơi ở mới tốt hơn; có chính sách, giải pháp chuyển đổi việc làm, đào tạo nghề cho người dân trong vùng thu hồi đất để có thể tham gia vào việc phục vụ trong quá trình khai thác Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Về hình thức quyết định của Quốc hội, Ủy ban Kinh tế cho rằng, mặc dù là dự án thành phần, tuy nhiên, đây là nội dung rất quan trọng, liên quan đến công tác an sinh xã hội, bảo đảm ổn định đời sống, sản xuất của nhân dân, tổng mức đầu tư lớn nên cần thiết phải có các quy định cụ thể về cơ chế, chính sách để thực hiện đồng bộ, thuận lợi hơn trong quá trình thực hiện cũng như theo dõi, giám sát. Do đó, đa số ý kiến Ủy ban Kinh tế đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết riêng và tiếp tục giao Chính phủ lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thành phần trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 4.

Về kinh phí thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Ủy ban Kinh tế nhận thấy, việc thu hồi đất một lần cho toàn bộ Dự án nhằm thực hiện đồng bộ, hạn chế việc tăng chi phí thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho những lần thu hồi sau, tránh tình trạng lấn chiếm đất Dự án, khiếu kiện liên quan đền bù đất đai... Qua khảo sát trực tiếp với người dân vùng Dự án của Ủy ban Kinh tế Quốc hội khóa XIII cho thấy, người dân cũng mong muốn thu hồi một lần để yên tâm đầu tư sản xuất, ổn định cuộc sống tại nơi ở mới.

Tuy nhiên, trong bối cảnh ngân sách còn rất khó khăn, công tác giải phóng mặt bằng rất quan trọng, phải thực hiện trước và cần nguồn kinh phí rất lớn, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ cần tiếp tục làm rõ hơn các phương án huy động nguồn lực để thực hiện, trong đó, lưu ý tính khả thi của các nguồn thu từ việc đấu giá quyền sử dụng đất khi giao đất tái định cư, phương án khai thác, tạo nguồn thu từ quỹ đất chưa sử dụng của Dự án; rà soát các nguồn lực cho đầu tư công, kể cả từ nguồn dự phòng đầu tư trung hạn 2016-2020.

Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ rà soát, đảm bảo tính chính xác, đầy đủ của số liệu như diện tích thu hồi đất để xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành, diện tích xây dựng các khu tái định cư, dự toán chi phí cho công tác giải phóng mặt bằng đưa vào Nghị quyết của Quốc hội, hạn chế việc phát sinh chi phí trong quá trình thực hiện; đồng thời cần báo cáo rõ hơn về sự đồng thuận của người dân trong việc thu hồi đất.