Thắc mắc của bà được luật sư Lê Vũ Hồng Huệ (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Điều 254 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định quyền về lối đi qua như sau:
“1. Chủ sở hữu có bất động sản (BĐS) bị vây bọc bởi các BĐS của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu BĐS vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của BĐS bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho BĐS có mở lối đi.
Chủ sở hữu BĐS hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu BĐS chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thỏa thuận, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên; nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định.
3. Trường hợp BĐS được chia thành nhiều phần cho các chủ sở hữu, chủ sử dụng khác nhau thì khi chia phải dành lối đi cần thiết cho người phía trong theo quy định tại Khoản 2 điều này mà không có đền bù”.
Căn cứ quy định nêu trên và đối chiếu với trường hợp của bà, nếu phần đất của bà bị vây bọc bởi các phần đất của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, thì bà có quyền yêu cầu chủ sở hữu các phần đất vây bọc dành cho bà một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Trường hợp nếu chủ sở hữu của các phần đất vây bọc không chấp nhận hoặc gây khó khăn cho gia đình bà sử dụng lối đi qua thì bà có quyền yêu cầu UBND cấp xã (phường) đứng ra hòa giải. Trường hợp hòa giải không thành, bà có quyền làm đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp quận (huyện) nơi có đất yêu cầu giải quyết.
Về điều kiện bà được quyền thực hiện quyền yêu cầu: Thứ nhất, phần đất của bà bị vây bọc bởi BĐS của các chủ sở hữu khác hoặc phải qua phần đất đã bị UBND thu hồi. Thứ hai, việc vây bọc phải dẫn đến tình trạng không có lối đi, hoặc có nhưng không đủ lối đi ra đường công cộng.
Nếu đảm bảo đồng thời 2 điều kiện trên thì chủ đất bị bao bọc (bà) được thực hiện mở lối đi, người được hưởng quyền sẽ phải thực hiện nghĩa vụ đền bù cho người bị ảnh hưởng trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Lối đi được mở này do thỏa thuận của hai bên về vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên.
Trường hợp đất bà phải đi qua phần đất mà UBND đã thu hồi của bà thì bà cũng có quyền yêu cầu được mở một lối đi ra đến đường công cộng. UBND cấp xã, huyện không đồng ý làm đường đi cho bà cần phải có lý do. Nếu lý do không thỏa đáng bà có quyền gửi đơn khiếu nại, hoặc yêu cầu mở lối đi tạm chờ giải quyết, đơn yêu cầu của bà gửi tới cơ quan có thẩm quyền giải quyết (UBND xã, phường) hoặc Tòa án.
H.Trâm (thực hiện)
