Thông qua Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ

Quốc hội bấm nút thông qua Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.

Luật PCCC&CNCH được thông qua gồm 8 chương, 55 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2025.

Luật PCCC&CNCH này quy định về PCCC, CNCH; lực lượng, phương tiện, bảo đảm điều kiện hoạt động và quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có liên quan trong hoạt động PCCC, CNCH.

Luật xác định nguyên tắc PCCC, CNCH đó là: Tuân thủ Hiến pháp, pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Trường hợp giữa Việt Nam và nước ngoài chưa có điều ước quốc tế thì hoạt động PCCC, CNCH được thực hiện trên nguyên tắc có đi có lại hoặc yêu cầu đối ngoại nhưng không trái pháp luật Việt Nam, phù hợp với pháp luật và tập quán quốc tế. Huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân tham gia hoạt động PCCC, CNCH; phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng PCCC&CNCH.

Chủ động phòng ngừa, lấy phòng ngừa là chính; kịp thời phát hiện sơ hở, thiếu sót về PCCC và có biện pháp khắc phục; xác định phòng cháy, phòng ngừa tai nạn, sự cố là nhiệm vụ thường xuyên. Chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện, phương án và các điều kiện cần thiết để kịp thời chữa cháy, CNCH.

Thống nhất chỉ huy, điều hành, phát huy vai trò của lực lượng, phương tiện, hậu cần tại chỗ khi xảy ra cháy, tai nạn, sự cố; ưu tiên cứu người, cứu tài sản; mọi nguồn nước, chất chữa cháy phải được ưu tiên sử dụng cho chữa cháy. Ứng dụng khoa học và công nghệ hiện đại trong hoạt động PCCC, CNCH.

Mọi hành vi vi phạm pháp luật về PCCC&CNCH phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật. Bảo đảm tính nhân đạo, công bằng, bình đẳng giới trong hoạt động PCCC, CNCH.

Luật quy định người phát hiện cháy, tình huống CNCH thì báo ngay cho lực lượng PCCC&CNCH, cơ quan Công an hoặc UBND cấp xã nơi gần nhất.

Thông tin báo cháy, báo tình huống CNCH được thực hiện bằng hiệu lệnh, điện thoại hoặc tín hiệu từ thiết bị truyền tin báo cháy hoặc báo trực tiếp cho cơ quan, lực lượng quy định tại khoản 1 Điều này.

Số điện thoại báo cháy, báo tình huống CNCH được quy định thống nhất trong cả nước là 114. Lực lượng PCCC&CNCH, cơ quan Công an hoặc UBND cấp xã nhận được tin báo phải thông tin ngay cho lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH có thẩm quyền để giải quyết.

PCCC, CNCH là trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân hoạt động, sinh sống trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Công dân từ đủ 18 tuổi trở lên, đủ sức khỏe có trách nhiệm tham gia vào Đội PCCC&CNCH cơ sở, Đội PCCC&CNCH chuyên ngành hoặc Đội Dân phòng khi có yêu cầu.

Các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của Luật bao gồm: Cố ý gây cháy, nổ, tai nạn, sự cố hoặc kích động, xúi giục, dụ dỗ người khác gây cháy, nổ, tai nạn, sự cố gây thiệt hại hoặc có khả năng gây thiệt hại về người, tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân, ảnh hưởng đến kinh tế, môi trường, an ninh, trật tự.

Xúc phạm, đe dọa, cản trở, chống đối lực lượng thực hiện nhiệm vụ và người tham gia PCCC, CNCH.

Lợi dụng, lạm dụng việc thực hiện nhiệm vụ PCCC, CNCH để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, nhũng nhiễu, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Lợi dụng việc tham gia chữa cháy, CNCH để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Làm giả, làm sai lệch kết quả thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy, kết quả kiểm tra nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy. Báo cháy giả; báo tình huống CNCH giả.

Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hàng hóa, chất, vật phẩm nguy hiểm về cháy, nổ.

Chuyển đổi, bổ sung công năng sử dụng công trình, hạng mục công trình không bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy theo quy định của pháp luật.

Kinh doanh phương tiện PCCC, CNCH có chất lượng không đúng với tiêu chuẩn công bố áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng.

Chiếm đoạt, hủy hoại, cố ý làm hư hỏng phương tiện PCCC, CNCH; tự ý thay đổi, di chuyển, che khuất phương tiện PCCC, CNCH, biển báo, biển chỉ dẫn đã được trang bị theo quy định; cản trở lối thoát nạn; làm mất tác dụng của lối thoát nạn, đường thoát nạn, ngăn cháy lan.

Lấn chiếm, bố trí vật cản gây cản trở hoạt động của phương tiện chữa cháy, CNCH cơ giới.

Luật dành một chương để quy định về công tác phòng cháy, theo đó yêu cầu về PCCC khi lập, điều chỉnh, phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn; khi lập, điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng công trình, thiết kế công trình, cải tạo, thay đổi công năng sử dụng công trình, sản xuất, lắp ráp, đóng mới, hoán cải phương tiện giao thông.

Thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy. Nghiệm thu, kiểm tra công tác nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy. Phòng cháy đối với công trình xây dựng trong quá trình thi công. Phòng cháy đối với nhà ở, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, cơ sở, phương tiện giao thông. Phòng cháy trong lắp đặt, sử dụng điện cho sinh hoạt, sản xuất.

Và cũng dành một chương để quy định về công tác chữa cháy, Luật quy định: Trách nhiệm chữa cháy; Huy động lực lượng, người, phương tiện, tài sản tham gia chữa cháy; Nguồn nước chữa cháy; Người chỉ huy chữa cháy; Khắc phục hậu quả vụ cháy; Bảo vệ hiện trường, điều tra vụ cháy; Chữa cháy trụ sở cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan đại diện lãnh sự, cơ quan đại diện tổ chức quốc tế và nhà ở của thành viên các cơ quan này

Về công tác CNCH, Luật quy định tình huống CNCH bao gồm: CNCH trong đám cháy; CNCH trong tình huống tai nạn, sự cố bao gồm: có người đuối nước; sập, đổ nhà, công trình, cây cối; tai nạn, sự cố do phương tiện, thiết bị gây ra; sạt lở đất, đá; tai nạn giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa; các tai nạn, sự cố khác khi có yêu cầu; Tìm kiếm nạn nhân.

Lực lượng PCCC&CNCH chủ trì thực hiện hoạt động CNCH trong các tình huống; phối hợp thực hiện hoạt động CNCH, phòng, chống, khắc phục hậu quả sự cố khác, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh theo quy định của pháp luật.

Về trách nhiệm CNCH, Luật quy định: Người phát hiện tình huống CNCH, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân gần nơi xảy ra tai nạn, sự cố tham gia CNCH trong điều kiện, khả năng cho phép.

Cơ quan y tế, điện lực, cấp nước, môi trường đô thị, giao thông và cơ quan, tổ chức, đoàn thể khác có liên quan có trách nhiệm phối hợp tham gia CNCH ngay khi có yêu cầu của lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH có thẩm quyền hoặc người chỉ huy CNCH; điều động người và phương tiện thuộc phạm vi quản lý đến nơi xảy ra tai nạn, sự cố để tham gia, hỗ trợ CNCH khi được huy động.

Lực lượng PCCC&CNCH khi nhận được tin báo tai nạn, sự cố cần phải CNCH thuộc phạm vi quản lý hoặc nhận được mệnh lệnh, quyết định huy động phải kịp thời đến CNCH.

Lực lượng Công an nhân dân có trách nhiệm tổ chức bảo đảm an ninh, trật tự, bảo vệ khu vực CNCH; tham gia CNCH; bảo đảm trật tự, an toàn giao thông cho lực lượng, phương tiện đi CNCH được lưu thông nhanh nhất.

Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, Chủ tịch UBND các cấp có trách nhiệm tham gia CNCH thuộc phạm vi quản lý.

Luật PCCC&CNCH quy định ngày 4 tháng 10 hằng năm là “Ngày toàn dân PCCC, CNCH”.

Ý Nhiên