Tìm lời giải “bài toán” quỹ đất sạch

Cụm công nghiệp Phong Nẫm đang thiếu quỹ đất sạch cho nhà đầu tư. 

Nan giải “quỹ đất sạch”

Làm thế nào để có quỹ đất sạch cho nhà đầu tư là câu hỏi đặt ra từ nhiều năm nay và trong một số cuộc họp liên quan đến phát triển khu công nghiệp (KCN), CCN. Thế nhưng, đến nay, quỹ đất sạch vẫn còn là bài toán khó với lãnh đạo tỉnh và các địa phương.

Theo Quy hoạch phát triển CCN trên địa bàn tỉnh đến năm 2020 có 12 CCN với tổng diện tích các CCN là 417,28ha. Đến nay, có 10 CCN được thành lập với tổng diện tích 347,28ha. Có 4 CCN (CCN Phong Nẫm, CCN Thị trấn Ba Tri, CCN Long Phước, CCN Tân Thành Bình) đã đầu tư và đi vào hoạt động. Có 13/23 DN đi vào hoạt động ở các CCN.

Theo ông Trần Văn Đấu - Phó giám đốc Sở Công Thương, để đẩy mạnh phát triển công nghiệp, tỉnh luôn quan tâm đầu tư, xây dựng hạ tầng CCN nhằm tạo quỹ đất sạch để thu hút các nhà đầu tư thứ cấp. Nhưng do nguồn vốn có hạn nên tỉnh chỉ có thể cân đối, phân bổ cho một số CCN có nhu cầu bức xúc về đầu tư.

Vốn ngân sách không có để đền bù giải phóng toàn bộ mặt bằng CCN nhằm tạo quỹ đất sạch. Vì thế, thời gian qua, một số địa phương áp dụng giải phóng mặt bằng theo hình thức cuốn chiếu. Mặt khác, công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn do dân không đồng tình với đơn giá quy định của Nhà nước dẫn đến thời gian giải phóng mặt bằng, giao đất cho DN rất chậm.

Phó giám đốc Sở Công Thương Trần Văn Đấu cũng cho biết, địa phương không có quỹ đất sạch để giao đất, cho thuê đất đối với các DN, chưa cân đối được ngân sách giải phóng mặt bằng các CCN theo quy hoạch, tạo quỹ đất sạch để giao đất, cho thuê đất đối với DN. Vì thế, đa số các DN tự thỏa thuận với dân để chuyển nhượng hoặc thuê đất.

Quỹ đất sạch tại các KCN, CCN hiện không còn trong khi KCN, CCN mới chưa có đất sạch để kêu gọi đầu tư. Nguyên nhân là do suất đầu tư hạ tầng KCN, CCN trong địa bàn tỉnh thường cao hơn các địa phương khác (có khi cao hơn đến 3 lần so với một số tỉnh ở miền Đông Nam Bộ) và mặt bằng giá cho thuê lại đất còn thấp nên không thu hút được các nhà đầu tư kinh doanh hạ tầng KCN, CCN.

Doanh nghiệp ứng vốn trước

CCN - tiểu thủ công nghiệp Phong Nẫm, huyện Giồng Trôm có 2 giai đoạn triển khai, giai đoạn 1 là 41,9ha và giai đoạn 2 là 34,06ha. Diện tích xây dựng giai đoạn 1 là 32,27ha đã giao cho 6 DN, còn giai đoạn 2 đã có nhà đầu tư đặt vấn đề nhưng huyện chưa đồng ý.

Cụm công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp Phong Nẫm, huyện Giồng Trôm có diện tích 75ha nhưng tỷ lệ lấp đầy mới đạt 89,71%.

Toàn bộ vốn giải phóng mặt bằng do DN ứng trước, huyện Giồng Trôm chưa sử dụng vốn ngân sách. Theo ông Phạm Tấn Lễ - Phó chủ tịch UBND huyện Giồng Trôm, không có vốn giải phóng mặt bằng nên ứng vốn DN thành ra phải giải phóng mặt bằng theo từng thời gian, tuy nhiên, theo thời gian vốn giải phóng mặt bằng sẽ tăng lên. Năm 2015, giá đất giải phóng mặt bằng 3 tỷ đồng/ha nhưng đến nay đã tăng lên 10 tỷ đồng/ha. Trong khi đó, tiền cho thuê đất thấp hơn tiền DN ứng giải phóng mặt bằng. Ví dụ, Công ty Thành Thành Công ứng giải phóng mặt bằng là 15 tỷ đồng nhưng tiền thuê đất chỉ 13 tỷ đồng.

Trong khi đó, ông Phạm Văn Dũng - Trưởng phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Ba Tri khẳng định nguyên nhân chính dẫn đến mời gọi đầu tư vào hai CCN ở huyện (CCN An Hòa Tây và CCN Thị trấn - An Đức) chậm là do công tác giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch chậm. Ngoài ra, CCN Thị trấn - An Đức có khu vực ao nuôi tôm, vùng trũng. Do đó, nhà đầu tư khi tiếp cận rất ngán ngại vì chi phí san lấp, đầu tư cơ sở hạ tầng.

Theo ông Nguyễn Trúc Lâm - Phó chủ tịch UBND TP. Bến Tre, tiến độ triển khai CCN Phú Hưng chậm hơn so với dự kiến do nhà đầu tư gặp khó khăn về nguồn vốn, trong khi đó, hiện nay, có nhiều DN của thành phố muốn có mặt bằng trong CCN để vào đầu tư phát triển sản xuất ổn định.

Ưu tiên đầu tư từng CCN

Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc kêu gọi đầu tư, xây dựng hạ tầng CCN trong lúc nguồn ngân sách còn hạn chế và giúp triển khai thực hiện có hiệu quả quy hoạch phát triển CCN, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 23/2018/QĐ-UBND ngày 15-5-2018 về việc quy định chính sách ưu đãi đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng kỹ thuật CCN trên địa bàn tỉnh và đã thu hút được một nhà đầu tư là Công ty TNHH đầu tư KCN Thiên Phúc đầu tư và kinh doanh hạ tầng CCN Phú Hưng (TP. Bến Tre) và An Hòa Tây (huyện Ba Tri) với tổng vốn đầu tư khoảng 1.377 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo đại diện lãnh đạo TP. Bến Tre và Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Ba Tri thì Công ty TNHH đầu tư KCN Thiên Phúc (gọi tắt Công ty Thiên Phúc) chưa có động thái tích cực triển khai dự án, mặc dù TP. Bến Tre đã nhiều lần mời công ty này đến làm việc.

“Tiến độ thực hiện của Công ty Thiên Phúc chỉ mới đang ký hợp đồng với Trung tâm Phát triển quỹ đất của tỉnh để kiểm kê, áp giá đền bù giải phóng mặt bằng nhưng chưa đưa ra được giá đền bù”, ông Phạm Văn Dũng - Trưởng phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Ba Tri cho biết.

Từ năm 2016 đến nay, toàn tỉnh đã triển khai công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng 2 CCN: CCN Long Phước, huyện Châu Thành và CCN Tân Thành Bình, huyện Mỏ Cày Bắc. Hiện nay, đang triển khai thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng CCN Phú Hưng, TP. Bến Tre.

Giám đốc Sở Công Thương Châu Văn Bình cho rằng, nguồn kinh phí đầu tư cho hạ tầng CCN xã hội hóa khó thu hút đầu tư vì chi phí giải phóng mặt bằng cao, trong khi giá cho thuê đất còn thấp. Do đó, tỉnh nên dành quỹ tiền để tạo quỹ đất sạch cho các KCN, CCN. Đồng thời, xác định vị trí nào tạo giá trị tăng thêm nhiều thì tập trung đầu tư trước. Ngoài ra, tỉnh cũng nên có cơ chế ứng vốn giải phóng trắng mặt bằng mỗi một huyện một CCN với mức vốn thấp nhất khoảng 300 tỷ đồng/50ha.

Bài, ảnh: Viết Duyên