Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh rút khỏi WHO

Biểu tượng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại trụ sở ở Geneva, Thụy Sĩ. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo kế hoạch, việc rút lui sẽ có hiệu lực trong vòng một năm sau khi thông báo chính thức được gửi tới Liên hợp quốc và WHO. Ngoại trưởng Marco Rubio được giao nhiệm vụ thực hiện thông báo này, đồng thời tiến hành các bước ngừng hỗ trợ tài chính và tái cơ cấu hợp tác quốc tế liên quan đến WHO.

Trong sắc lệnh, Tổng thống Trump yêu cầu các cơ quan liên quan dừng ngay việc chuyển ngân sách, hỗ trợ và nguồn lực cho WHO. Ông cũng chỉ đạo việc thu hồi nhân sự Mỹ đang làm việc tại WHO, đồng thời tìm kiếm các đối tác khác để thay thế các hoạt động mà tổ chức này từng đảm nhận. Những động thái này tái hiện nỗ lực tương tự vào năm 2020, khi ông Trump lần đầu tiên tuyên bố ý định rút khỏi WHO nhưng bị đảo ngược bởi chính quyền Tổng thống Joe Biden.

Quyết định này có thể gây ra tổn thất nghiêm trọng cho ngân sách của WHO, vốn phụ thuộc lớn vào nguồn tài trợ từ Mỹ. Trong những năm gần đây, Mỹ đã đóng góp từ 163 triệu đến 816 triệu USD mỗi năm, chiếm khoảng 25% tổng ngân sách của WHO. Việc mất đi khoản tài trợ này sẽ làm suy yếu khả năng ứng phó của WHO trước các cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu, như các đợt bùng phát dịch bệnh và các tình huống khẩn cấp khác. Ngoài ra, sắc lệnh của Tổng thống Trump nhấn mạnh các khoản đóng góp từ Mỹ là “quá lớn và không công bằng”, đồng thời chỉ trích Trung Quốc với dân số lớn hơn nhưng đóng góp thấp hơn gần 90%.

Tác động của quyết định này không chỉ giới hạn trong lĩnh vực tài chính mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hợp tác quốc tế. Mỹ sẽ mất quyền tiếp cận mạng lưới giám sát dịch bệnh toàn cầu mà WHO đang vận hành, bao gồm cả các thành phần quan trọng để xác định vaccine cúm hàng năm. Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng việc mất đi sự hỗ trợ của WHO sẽ làm giảm khả năng giám sát và phản ứng của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đối với các mối đe dọa y tế ở nước ngoài. Những nơi mà nhân viên CDC từng có thể hoạt động an toàn nhờ sự hỗ trợ của WHO giờ đây sẽ trở thành thách thức lớn.

Bên cạnh đó, ngành dược phẩm Mỹ cũng đối mặt với nguy cơ mất đi sự hỗ trợ từ WHO trong việc chứng nhận các loại thuốc, vaccine và thiết bị y tế để sử dụng tại các nước đang phát triển. Đây là một bước thụt lùi đáng kể khi nhiều thị trường quốc tế phụ thuộc vào hệ thống chứng nhận này của WHO.

Đây là lần thứ hai ông Trump tìm cách rút Mỹ khỏi WHO. Trước đó, vào năm 2020, ông từng cáo buộc WHO đã giúp Trung Quốc che giấu thông tin về sự bùng phát của đại dịch Covid-19 dẫn đến quyết định thông báo rút lui. Tuy nhiên, khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức, chính quyền mới đã nhanh chóng đảo ngược quyết định này. Lần này, tình thế có phần khác biệt khi ông Trump vẫn còn tại nhiệm khi quyết định rút lui có hiệu lực, tạo ra áp lực lớn đối với hệ thống y tế toàn cầu.

Dù vậy, WHO đã có những bước chuẩn bị để giảm thiểu tác động từ quyết định này. Trong năm 2024, tổ chức này đã khởi động chiến dịch kêu gọi đầu tư nhằm huy động 7 tỷ USD cho giai đoạn 2025-2028, với ít nhất một nửa số tiền đã được cam kết từ các nhà tài trợ quốc tế. Điều này giúp WHO có cơ hội duy trì hoạt động trong bối cảnh tài chính khó khăn.

Việc Mỹ rút khỏi WHO không chỉ là một quyết định tài chính mà còn đặt ra thách thức lớn đối với sự đoàn kết và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực y tế. Trong bối cảnh các thách thức toàn cầu như đại dịch, biến đổi khí hậu và các mối đe dọa y tế mới tiếp tục gia tăng, vai trò của WHO ngày càng quan trọng. Quyết định này không chỉ làm lung lay hệ thống y tế toàn cầu mà còn làm nổi bật những căng thẳng trong quan hệ quốc tế, khiến thế giới phải đối mặt với những rủi ro lớn hơn trong tương lai.

Nguồn: TTXVN