Về người phụ nữ tài ba, nhân hậu

Nữ tướng Nguyễn Thị Định vá áo cho chiến sĩ. Ảnh: Bảo tàng Bến Tre

Chớp thời cơ nổi dậy với yếu tố bí mật, bất ngờ

Nguyễn Thị Định không phải người đứng đầu Đảng bộ tỉnh thời kỳ Đồng khởi, không phải nhà quân sự nhưng biết chớp thời cơ, sáng tạo, chỉ đạo cuộc nổi dậy của nhân dân toàn tỉnh, ngòi nổ là ba xã Định Thủy, Phước Hiệp và Bình Khánh (sau này gọi là Đồng khởi) thực hiện Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng, mở màn cho cao trào cách mạng miền Nam giải phóng dân tộc đến ngày toàn thắng.

Nếu xét về chủ trương khởi nghĩa phải đánh giá tương quan giữa ta và địch để làm căn cứ. Thực tế địch có hệ thống kìm kẹp từ tỉnh đến xã, ấp. Tỉnh có tiểu khu, có tiểu đoàn chủ lực bảo an, quận có đại đội bảo an, xã có trung đội dân vệ, ấp có nhân dân tự vệ, có ngũ gia liên bảo; có trang bị pháo binh, xe tăng, xe bọc thép, tàu sắt được chi viện không quân và bộ tổng trù bị... Về phía ta, thì cán bộ lực lượng vũ trang tập kết ra Bắc, không còn vũ khí, cán bộ bám trụ bị Luật 10/59 của Diệm bắn giết, giam cầm còn lại rất ít. Nhân dân yêu nước nhưng chúng kìm kẹp không liên lạc được với cách mạng, nhưng đồng chí đánh giá, nhận định đúng: Địch đông nhưng không mạnh về tư tưởng, một số binh sĩ, ngụy quyền trong lòng địch nhưng hướng về cách mạng. Cán bộ ta còn ít nhưng tư tưởng vững vàng, lòng trung thành với Đảng, có bề dày kinh nghiệm trong 9 năm kháng chiến chống Pháp. Nhân dân ta bị địch kìm kẹp nhưng luôn hướng về cách mạng. Nghị quyết 15 ra đời kịp thời là luồng gió mới thôi thúc đứng lên giải phóng cho dân tộc.

Từ những yếu tố trên, đồng chí nhanh chóng triển khai, quán triệt Nghị quyết 15 cho cán bộ, đảng viên và nhân dân chớp thời cơ nổi dậy với yếu tố bí mật, bất ngờ.

Mưu trí, sáng tạo

Đồng chí trực tiếp tổ chức lực lượng hợp pháp diệt ác ôn thu vũ khí, gắn phong trào phá rã hệ thống ngụy quyền, liên lạc chặt chẽ với cơ sở ta trong lòng địch mang vũ khí về thành lập lực lượng vũ trang. Ngay sau nổi dậy, địch phản kích, lực lượng vũ trang ta mới thành lập nhưng với kinh nghiệm và lòng dũng cảm, ta đã diệt đại đội bảo an quận Mỏ Cày, có tên chỉ huy làm cho chúng hoang mang. Không có lực lượng địch chi viện, nhân dân đồng loạt giải phóng ba xã Định Thủy, Phước Hiệp, Bình Khánh.

Bộ máy tề ngụy tê liệt, các xã đều có cướp súng địch, có tổ vũ trang hỗ trợ phong trào cách mạng toàn huyện. Khi chúng đưa quân trù bị ở Sài Gòn xuống càn quét hòng diệt lực lượng vũ trang ta, đàn áp phong trào, đồng chí đã chỉ đạo phân tán lực lượng vũ trang đánh càn làm cho chúng không biết lực lượng vũ trang ta ở đâu mà tiêu diệt.

Về phong trào cách mạng quần chúng, tiếng trống, tiếng mõ của quần chúng làm cho chúng khiếp sợ, phá rã hệ thống kìm kẹp của địch. Khi lực lượng chủ lực ngụy xuống can thiệp, ta địch không cân sức, đồng chí chỉ đạo lực lượng chính trị, quần chúng, phụ nữ, người già, trẻ em lên quận đấu tranh với lý lẽ quân Sài Gòn xuống giết chóc, cướp giật, hãm hiếp, yêu cầu quận trưởng phải rút quân, phải giải tán, phân hóa lực lượng địch giữa chủ lực và địa phương. Chúng đàn áp, lực lượng đấu tranh kéo về thị trấn càng đông, địch buộc rút quân, ta bảo toàn lực lượng. Qua phong trào nổi dậy đã giữ vững và phát triển ra toàn tỉnh, đó là mũi đấu tranh chính trị thành công tuyệt vời ở tỉnh.

Về công tác binh vận (thời chống Pháp gọi là địch - ngụy vận), ngay từ ngày đầu chuẩn bị, đồng chí chủ trương liên lạc với cơ sở nội tuyến và vận động binh sĩ ngụy lưng chừng về với cách mạng, điển hình là trung đội tổng đoàn dân vệ đem súng về xây dựng lực lượng vũ trang ta lớn mạnh. Có thể nói, vận dụng phương thức tiến hành chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện cả nông thôn và thành thị sáng tỏ hai chân - ba mũi (quân sự, chính trị, binh vận). Sau này được áp dụng suốt quá trình cách mạng miền Nam, giải phóng dân tộc. Người phụ nữ Nam Bộ tuyệt vời, người phụ nữ tài ba, người phụ nữ nhân hậu, xứng đáng Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân - Nữ tướng - Phó tư lệnh Các lực lượng vũ trang quân giải phóng miền Nam Nguyễn Thị Định.

Lược lại lịch sử năm 1946, đồng chí vận dụng cải trang đi thuyền buồm ra Bắc báo cáo Bác Hồ về tình hình cách mạng miền Nam, chở 12 tấn vũ khí về Thạnh Phong, Thạnh Phú cho Khu 8. Hay khi tôi làm nhiệm vụ chuyên gia quân sự địa phương ở Cuba, người dân Cuba nhắc tên Nguyễn Thị Định: Tướng khởi nghĩa, tướng chiến tranh nhân dân. Năm 2010, tôi và đồng chí Nguyễn Minh Triết - Chủ tịch nước thăm Cuba, đồng chí Chủ tịch nước giới thiệu tôi, Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, đồng chí Tổng Tư lệnh Phi-đen Ca-xtơ-rô ngắt lời Chủ tịch nước: À, tỉnh khởi nghĩa chiến tranh nhân dân của Nguyễn Thị Định.

Huỳnh Văn Be - Nguyên Bí thư Tỉnh ủy