Cô Ba Định qua góc nhìn văn hóa và kinh tế

 Đồng chí Nguyễn Thị Định dự Hội nghị tổng kết hoạt động Công ty Du lịch Hòa Bình năm 1991. (Ảnh do công ty cung cấp)

Khởi xướng, thành lập Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam được thành lập năm 1987, trực thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) Việt Nam với chức năng nghiên cứu, lưu giữ bảo quản, trưng bày những di sản vật thể, phi vật thể về lịch sử, văn hóa của phụ nữ Việt Nam. Từ khi khánh thành năm 1995, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đã trưng bày thành công rất nhiều triển lãm phục vụ hàng trăm nghìn khách trong nước và quốc tế mỗi năm.

Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam có bộ sưu tập khoảng 40 ngàn tài liệu, hiện vật về phụ nữ Việt Nam. Bộ sưu tập của bảo tàng được phân loại theo chất liệu như: dệt, kim loại, gỗ, giấy, gốm, da, sừng, đất, kính... được sưu tầm từ những năm 1970. Mỗi hiện vật đều có những câu chuyện về những trải nghiệm trong giai đoạn lịch sử.

Nhiều thế hệ cán bộ, nhân viên ở Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đều lưu truyền câu nói của đồng chí Nguyễn Thị Định như một kim chỉ nam để làm việc. Cô Ba Định nói: “Phụ nữ Việt Nam rất yêu nước, rất cách mạng, có nghĩa với chồng con, gia đình, làng xóm. Nhiều chị em đã lập nên những kỳ tích anh hùng. Nếu không làm bảo tàng để lưu giữ lại những tài liệu, kỷ vật, chứng tích… của các thời kỳ lịch sử, thì con cháu chúng ta sau này có người sẽ không tin rằng lịch sử có thật như thế”.

Theo Giám đốc đầu tiên của Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam Đặng Thị Tố Ngân: “Những năm 1987 - 1990, khi tôi mới về bảo tàng, bà Ba Định lúc đó vừa là Phó chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam. Bà đã đề nghị với Đảng và Nhà nước cho phép Hội thành lập bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tại Thủ đô Hà Nội. Bà đã ra chỉ thị cho các cấp hội kêu gọi các ngành, các cấp, địa phương đóng góp tài liệu, hiện vật, vật tư, tài chính để xây dựng bảo tàng. Đồng thời, bà còn gửi thư cho phu nhân đại sứ Việt Nam ở nước ngoài, kêu gọi Việt kiều ủng hộ xây dựng bảo tàng”.

“Bà rất quan tâm đến công tác sưu tầm hiện vật. Vì vậy, mỗi khi đi công tác, bà yêu cầu có cán bộ bảo tàng đi cùng và hướng dẫn chúng tôi gặp gỡ các nhân chứng lịch sử, cơ sở cách mạng. Với uy tín và tâm huyết của bà, rất nhiều nhân chứng lịch sử đã tặng cho bảo tàng các hiện vật quý”, bà Đặng Thị Tố Ngân cho hay.

“Năm 1988, bà Ba Định đã kêu gọi hội viên, phụ nữ cả nước mỗi người góp “một hột vịt” để xây dựng bảo tàng. Nhờ có tiền vận động và được sự giúp đỡ của Trung ương Đoàn, Bộ Tài chính mà hội đã mua được ngôi nhà 11A, Điện Biên Phủ để chuyển đổi cho gia đình đồng chí Xuân Thủy, lấy ngôi nhà 36 Lý Thường Kiệt  làm nhà bảo tàng”, nguyên Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam Đặng Thị Tố Ngân cho biết.

Chi tiết xúc động về bà Nguyễn Thị Định, Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyết kể: “Khi bảo tàng khởi công xây dựng, cô Ba Định thường xuyên đến thăm nom. Lúc cô Ba Định mất (năm 1992, cô Ba Định đột ngột mất do một cơn đau tim), trong giỏ xách của cô Ba có đựng kinh phí để xây dựng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và cuốn sổ ghi chép... Các thế hệ ngày nay có trách nhiệm phải gìn giữ những di sản cô Ba Định để lại, để những giá trị ấy tiếp tục được lan tỏa, phát huy được những giá trị mà cô Ba và các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo hội đã dày công vun đắp và xây dựng”.

Khởi xướng sự nghiệp đổi mới của đất nước trong hoạt động du lịch

Chúng tôi cảm thấy may mắn vì có được cuộc trò chuyện với Anh hùng Lao động - Ủy viên Đoàn Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam - Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Du lịch Hòa Bình Việt Nam Nguyễn Thị Hoa Lệ. Bà Hoa Lệ là người có thời gian làm việc thời Công ty Du lịch Hòa Bình mới thành lập. “Những phát biểu của cô Ba Định đến làm việc với công ty, tôi vẫn còn lưu lại và trước khi cô Ba Định mất (khoảng 11 giờ đêm) thì hơn 9 giờ cô Ba Định còn nhắc đến tôi, tôi có nghe bác sĩ và chị Mẫn kể lại...”, bà Nguyễn Thị Hoa Lệ nhớ lại.

Nói về cô Ba Định qua lăng kính là một trong những người khởi xướng sự nghiệp đổi mới của đất nước những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX trong hoạt động du lịch. Anh hùng Lao động - Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Du lịch Hòa Bình Việt Nam Nguyễn Thị Hoa Lệ cho biết: “Công ty Du lịch Hòa Bình - Peace Tour (hiện nay là Công ty cổ phần Du lịch Hòa Bình Việt Nam) ra đời vào tháng 10-1989, trong bối cảnh khó khăn chung của đất nước, không được Nhà nước cấp vốn”.

“Nhớ lại những buổi đầu còn nhiều khó khăn, công ty được sự giúp đỡ và hướng dẫn của lãnh đạo Trung ương Hội trong việc quan tâm chỉ đạo, dìu dắt từng bước đi của công ty như cô Ba Định, chị Trương Mỹ Hoa, chị Võ Thị Thắng và nhiều chị lãnh đạo Trung ương Hội. Cô Ba Định (lúc đó là Phó chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam) đã trực tiếp đến thăm và nhắc nhở cán bộ, công nhân viên trong công ty “Phải học tập tinh thần Đồng khởi của phụ nữ năm xưa, tay không đánh giặc”.

“Cô Ba không giải thích nhiều nhưng chúng tôi hiểu rằng, thời trước những năm 1960, cô Ba cũng chỉ có hai bàn tay trắng. Tình yêu quê hương mãnh liệt, cô đã cùng nhân dân Bến Tre làm nên cuộc Đồng khởi long trời, dậy đất, tạo bước chuyển biến như sóng thần cho cách mạng miền Nam. Cũng với tinh thần Đồng khởi, cô Ba đã gửi gắm, giao nhiệm vụ, đặt niềm tin, mong muốn Du lịch Hòa Bình làm nên một bước đột phá cho sự đổi mới của hội về hoạt động kinh tế, làm kinh tế là phải có hiệu quả, đóng góp cho ngân sách Nhà nước, góp phần thiết thực cho phong trào phụ nữ và hoạt động của Hội Phụ nữ các cấp”, bà Nguyễn Thị Hoa Lệ kể.

Nhớ lời dạy của cô Ba Định: “Hoạt động du lịch phải kết nối với cơ quan ngoại giao, công an xuất nhập cảnh, biên phòng, phải đảm bảo an ninh quốc gia, bảo tồn được bản sắc văn hóa dân tộc” hay “Phải tạo được hình ảnh gây ấn tượng cho khách hàng khi đến làm việc với công ty”. Cho đến nay, mỗi cán bộ, công nhân viên công ty đều khắc sâu trong lòng lời dạy của cô Ba Định. Lời khuyên ấy của cô Ba Định ra đời trong bối cảnh những năm đầu thập niên 90, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, công ty đã tập trung khai thác thị trường du lịch quốc tế, từ thị trường châu Á sang thị trường châu Âu, châu Mỹ và các thị trường khác. Lời dặn dò của cô Ba vẫn còn giữ nguyên giá trị trong suốt quá trình hoạt động và phát triển của công ty hơn 35 năm qua”, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Du lịch Hòa Bình Việt Nam Nguyễn Thị Hoa Lệ nói.

Suốt chặng đường hơn 35 năm qua kể từ ngày thành lập, với chức năng kinh doanh, thực hiện theo kỳ vọng và lời nhắn nhủ của cố Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, cô Nguyễn Thị Định, Công ty cổ phần Du lịch Hòa Bình luôn hoàn thành nghĩa vụ với Nhà nước, góp phần thiết thực cho phong trào phụ nữ và hoạt động của Hội Phụ nữ các cấp cùng với các hoạt động xã hội từ thiện khắp mọi miền đất nước.

Thạch Thảo