Luôn gắn bó mật thiết với nhân dân

Nữ tướng Nguyễn Thị Định về thăm và trò chuyện cùng nhân dân xã Bình Khánh năm 1976. Ảnh tư liệu

Tấm lòng tôn kính, quý mến

Xuất thân từ một gia đình nghèo nhưng sớm giác ngộ cách mạng và gần trọn một đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng với biết bao gian khổ cả tù đày, cô Ba Định không chỉ khẳng định khí chất kiên cường, bất khuất của người cộng sản Việt Nam vì nền hòa bình, độc lập dân tộc, mà cô Ba còn để lại cho bao thế hệ những giá trị tốt đẹp về lòng yêu nước, sự đoàn kết, gắn bó giữa Đảng, cách mạng với nhân dân.

Nguyên Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Công Ngữ - Chủ tịch Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo tỉnh từng có nhiều lần gặp gỡ cô Ba Định sau ngày giải phóng, giai đoạn cô làm việc tại Hà Nội (khi ấy cô là Chủ tịch Hội Phụ nữ Việt Nam). Trong tâm thức của ông Trần Công Ngữ, cô Ba Định là một người sống gần gũi với mọi người, rất quan tâm đến những người con xứ Dừa. Dù bận rất nhiều việc nhưng cô luôn dành thời gian để gặp gỡ, trò chuyện thân tình các đoàn cán bộ Bến Tre đang đến học các lớp đào tạo tại Hà Nội. Bản thân ông cũng đã tổ chức một số sự kiện văn hóa tại Hà Nội, được cô Ba Định ủng hộ.

Ông Trần Công Ngữ bày tỏ, cô Ba Định rất ít khi nào nhắc đến chuyện riêng của mình, dù rằng đời tư của cô có nhiều mất mát. Phần lớn cuộc đời cô dành cho cách mạng và sống rất giản dị. Hễ không về thì thôi, nếu về Bến Tre lần nào, cô cũng đều đi thăm những gia đình đã từng nuôi giấu cô trong quá trình hoạt động cách mạng, thăm các cô chú cán bộ lão thành cách mạng. Ông đã từng được trực tiếp nghe cô Ba kể những mẩu chuyện hay trong kháng chiến.

Nhà văn - Đạo diễn Nguyễn Quang Vinh (TP. Hồ Chí Minh) - người đã từng trực tiếp đạo diễn chương trình nghệ thuật sân khấu thực cảnh đặc biệt “Có phải người còn đó” tại Bến Tre (năm 2022), tái hiện cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Nữ tướng Nguyễn Thị Định đã khẳng định tình cảm tôn kính sâu sắc của ông dành cho vị nữ tướng tài ba của dân tộc - người lãnh đạo, chỉ huy phong trào Đồng khởi ở Bến Tre, gắn liền với sự ra đời của “Đội quân tóc dài” huyền thoại. Ông trân quý đưa hình ảnh, cuộc đời cách mạng của nữ tướng vào nhiều tác phẩm nghệ thuật của mình, trong đó có chương trình nêu trên. 

Cũng là một người dân tôn kính cô Ba Định, anh Trương Huyền ngụ ở xã Thuận Điền (Giồng Trôm) chia sẻ, anh là người quê gốc Sóc Trăng, bén duyên và làm rể ở Bến Tre đã gần 15 năm. Đặc biệt, anh có thời gian hơn 5 năm (2007 - 2011) làm bảo vệ ở Khu lưu niệm Nguyễn Thị Định, hiện anh ở nhà làm kinh tế. Anh Huyền cho biết, dù là người tỉnh ngoài nhưng anh đã có nhiều cơ hội tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Nữ tướng Nguyễn Thị Định. Càng tìm hiểu thì anh càng cảm phục cô Ba - một người nữ tướng tài ba nhưng rất khiêm tốn, nhân hậu và được nhân dân kính trọng, bạn bè quốc tế yêu quý. Dù bây giờ anh không còn làm việc ở khu lưu niệm, nhưng với lòng tôn kính cô Ba, anh vẫn thường ghé viếng và thắp hương cô Ba, nhất là các dịp lễ kỷ niệm.

Nhiều công trình ghi nhớ công ơn

Để tưởng nhớ, tôn vinh những đóng góp to lớn của Nữ tướng Nguyễn Thị Định trong sự nghiệp cách mạng dân tộc, nhiều công trình, sự kiện tại tỉnh cũng như nhiều nơi trên cả nước được mang tên Nguyễn Thị Định. Qua đó, nhắc nhớ, tuyên truyền cho các thế hệ hệ về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Nữ tướng Nguyễn Thị Định. 

Nổi bật tại tỉnh có Di tích Khu lưu niệm Nguyễn Thị Định tọa lạc tại ấp Phong Điền, xã Lương Hòa, huyện Giồng Trôm, cách trung tâm TP. Bến Tre 8,5km trên tỉnh lộ 885. Đền thờ được xây dựng và đưa vào hoạt động từ tháng 12-2003 đến nay, tổng diện tích gần 15.000m². Đây là một trong những di tích trọng điểm của tỉnh, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu… Cạnh khu lưu niệm có Trường THPT Nguyễn Thị Định. Trường được UBND tỉnh thành lập vào tháng 6-2004, có tổng diện tích khuôn viên hơn 17,8 ngàn mét vuông được xây dựng kiên cố với 28 phòng học, nhà xe, căn tin, sân luyện tập đa năng… Trường cũng đã đào tạo nhiều học sinh giỏi các cấp.

Bên cạnh còn có con đường mang tên Nguyễn Thị Định. Đây là một trong những con đường giao thông trọng điểm của TP. Bến Tre. Theo tài liệu lưu trữ của thành phố, tuyến đường được đưa vào sử dụng hơn 30 năm, hiện có chiều dài toàn tuyến hơn 5,3km. Cùng với các tuyến đường trong đô thị, đường Nguyễn Thị Định hiện đang được ngành chức năng và bà con nhân dân giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, thu gom rác theo quy định và có các cây xanh được bảo vệ, chăm sóc.

Đặc biệt, năm 1996, Quỹ học bổng Nguyễn Thị Định được UBND tỉnh ra quyết định thành lập, do Hội Liên hiệp Phụ nữ trực tiếp thực hiện. Quỹ đã góp phần chăm lo cho thế hệ trẻ, nhất là các em học sinh gái nghèo, có hoàn cảnh khó khăn nhưng vượt khó học giỏi trên địa bàn tỉnh. Quỹ học bổng được sự ủng hộ tài trợ của nhiều tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Hiện Quỹ học bổng Nguyễn Thị Định đang tiếp tục hoạt động. Ngoài ra, Thư viện Nguyễn Đình Chiểu hiện đang lưu giữ rất nhiều tài liệu sách, báo viết về Nữ tướng Nguyễn Thị Định. 

Ở ngoài tỉnh, có vườn cây lưu niệm tưởng nhớ Nữ tướng Nguyễn Thị Định nằm trên địa bàn phường Sơn Giang, thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước. Vì trong lịch sử vào năm 1940, Nữ tướng Nguyễn Thị Định bị Pháp bắt và biệt giam tại nhà tù Bà Rá (nay thuộc thị xã Phước Long). Ngôi nhà bà ở và làm việc tại Căn cứ Tà Thiết (Bình Phước) cùng với Vườn cây lưu niệm Nguyễn Thị Định được lưu giữ thành di tích lịch sử để giáo dục các thế hệ. Tháng 7-2023, tại Đền thờ Liệt sĩ núi Bà Rá - thị xã Phước Long (Bình Phước), tượng đồng Nữ tướng Nguyễn Thị Định đã được an vị tại đây cùng với các danh tướng như: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Thượng tướng Trần Văn Trà.

Còn tại TP. Hồ Chí Minh, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ đang lưu giữ nhiều tư liệu giới thiệu về Nữ tướng Nguyễn Thị Định. Tại Đền Hát Môn, huyện Phúc Thọ (Hà Nội) là ngôi đền thờ Hai Bà Trưng - hai vị vua nữ anh hùng, ngày nay nhân dân làng Hát Môn cũng đã lập bàn thờ và rước bài vị của Nữ tướng Nguyễn Thị Định vào đền để tưởng nhớ và thờ cúng.

A. Nguyệt