Cần bảo đảm lộ trình thực hiện Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 được thông suốt và hiệu quả

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi - Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre phát biểu tại buổi thảo luận Tổ sáng 11-6-2025.

Tham gia thảo luận tại Tổ số 9, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi -  Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre có ý kiến về nội dung trên.

Sáng 11-6-2025, ngày làm việc đầu tiên của đợt 2, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội biểu quyết thông qua việc điều chỉnh Chương trình Kỳ họp, cụ thể: Điều chỉnh thời gian để Quốc hội xem xét, quyết định sớm hơn đối với Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025 (thông qua ngày 12-6-2025).

Theo Chương trình Kỳ họp trước khi điều chỉnh, phải đến ngày 24-6-2025 thì Quốc hội mới thông qua Nghị quyết, với thời gian này rất cận kề với ngày Nghị quyết có hiệu lực là ngày 1-7-2025, gây nhiều lúng túng cho địa phương.

Đặc biệt, vừa qua có Kết luận số 160-KL/TW ngày 31-5-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về thực hiện nhiệm vụ sắp xếp tổ chức bộ máy và ĐVHC, bảo đảm tiến độ, yêu cầu theo các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Theo đó, Ban Thường vụ các Tỉnh ủy, Thành ủy phải xây dựng đề án, chỉ định nhân sự cũng như bố trí lãnh đạo ở các xã phải thực hiện trước ngày 10-6-2025.

Với quy định này các tỉnh, thành phố không thể thực hiện được, bởi vì việc chỉ định, bố trí lãnh đạo ở các xã phải được thực hiện trên cơ sở Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp xã của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Vì vậy, đại biểu rất đồng tình với việc điều chỉnh Chương trình Kỳ họp, việc điều chỉnh này làm cơ sở cho địa phương chuẩn bị và kịp thời tổ chức triển khai thực hiện, đưa vào hoạt động trong thời gian tới.

Đại biểu hoàn toàn thống nhất với Đề án sắp xếp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương năm 2025 của Chính phủ. Theo Đề án trình Quốc hội, Chính phủ đã xây dựng 23 phương án sắp xếp đối với 52 ĐVHC cấp tỉnh để hình thành 23 ĐVHC cấp tỉnh mới, có 11 ĐVHC cấp tỉnh không thực hiện sắp xếp.

Sau sắp xếp, cả nước có 34 ĐVHC cấp tỉnh gồm 6 thành phố trực thuộc Trung ương và 28 tỉnh. Bên cạnh đó, Chính phủ đã rà soát rất kỹ và có phương án bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của cơ quan, tổ chức, đơn vị; phương án sắp xếp, bố trí trụ sở, xử lý tài chính, tài sản công sau khi sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh. Qua lấy ý kiến của Nhân dân và HĐND các cấp về Đề án sắp xếp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2025 nhận được sự đồng tình, ủng hộ rất cao.

Đi vào nội dung dự thảo Nghị quyết đại biểu có góp ý một số nội dung.

Thứ nhất, đại biểu đề nghị xem xét về quy định chuyển tiếp, trong các Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về chủ trương sắp xếp, tổ chức lại ĐVHC các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp thì đưa cấp xã mới vào hoạt động từ ngày 1-7-2025, phấn đấu hoàn thành trước ngày 15-7-2025, cấp tỉnh phấn đấu hoàn thành trước từ ngày 15-8-2025.

 Tại Điều 2 của dự thảo Nghị quyết quy định Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2025, dự thảo Nghị quyết không quy định chuyển tiếp về lộ trình tổ chức triển khai thực hiện. Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ nội dung này, trường hợp có quy định về thời gian chuyển tiếp thì cần quy định rõ để các địa phương có cơ sở tổ chức thực hiện trong thời gian tới.

Thứ hai, về thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tại khoản 3 Điều 3 của dự thảo Nghị quyết quy định: “3. Chính phủ, các Bộ, ngành ở Trung ương có trách nhiệm hướng dẫn, kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình sắp xếp các ĐVHC cấp tỉnh, kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương các cấp để thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp”.

Theo Chương trình Kỳ họp trước khi điều chỉnh, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) trước; sau đó xem xét, thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh nên dự thảo Nghị quyết quy định nội dung “thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp”. Tuy nhiên, Chương trình Kỳ họp có sự điều chỉnh, Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh được thông qua trước Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) nhưng dự thảo Nghị quyết xác định “thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp” trong khi cơ sở pháp lý cho việc xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp chưa được thông qua. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét có sự điều chỉnh cho phù hợp.

Thứ ba, về chủ thể giám sát việc thực hiện Nghị quyết, tại khoản 4 Điều 3 dự thảo Nghị quyết quy định: “4. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố sau sắp xếp theo quy định tại Điều 1 Nghị quyết này trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, giám sát việc thực hiện Nghị quyết này”. Theo quy định này, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố sau sắp xếp trong nhiệm vụ, quyền hạn của mình, giám sát việc thực hiện Nghị quyết. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND thì đại biểu Quốc hội trong phạm vi quyền hạn, nhiệm vụ của mình giám sát việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung thêm chủ thể có thẩm quyền giám sát việc thực hiện Nghị quyết là “Đại biểu Quốc hội” vào khoản 4 Điều 3 dự thảo Nghị quyết.

Thứ tư, về kỹ thuật soạn thảo, tại phần cuối của dự thảo Nghị quyết có nội dung:“Nghị quyết này được Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, phiên họp thứ thông qua ngày tháng     năm 2025”. Cơ quan có thẩm quyền ban hành Nghị quyết này là Quốc hội nhưng do có sai sót trong quá trình soạn thảo nên đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, điều chỉnh lại nhằm hoàn thiện Nghị quyết.

Tin, ảnh: Ngọc Mai