Cần bổ sung quy định về chế độ làm việc từ xa, chế độ nghỉ phép của cán bộ, công chức

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi - Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Bến Tre phát biểu tại buổi thảo luận tổ.

Nên sửa đổi 7/120 điều thay vì 8 điều như dự thảo đang đề xuất

Đối với Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013: Đại biểu thống nhất và bày tỏ sự đồng tình cao với việc Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Việc sửa đổi lần này tập trung vào 8/120 điều, nhằm cụ thể hóa chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Trong đó, trọng tâm là hai nhóm nội dung chính liên quan đến tổ chức MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và vấn đề phân định đơn vị hành chính (ĐVHC), tổ chức chính quyền địa phương.

Tuy nhiên, đại biểu còn băn khoăn một số nội dung và đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc xem xét, cụ thể:

Thứ nhất, liên quan đến khoản 4 Điều 1 của dự thảo về sửa đổi, bổ sung Điều 110 Hiến pháp, trong đó quy định: “Các ĐVHC của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các ĐVHC dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương”. Đại biểu đề nghị xem xét, cân nhắc quy định rõ ràng, cụ thể các ĐVHC dưới cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo đúng chủ trương của Đảng và của Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đang được trình tại Kỳ họp thứ 9, đó là cấp xã, bao gồm: xã, phường, đặc khu.

Thứ hai, tại khoản 8 Điều 1 về sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 115, dự thảo quy định: “2. Đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND và người đứng đầu cơ quan thuộc UBND. Người bị chất vấn phải trả lời trước HĐND. Đại biểu HĐND có quyền kiến nghị với các cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị ở địa phương. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị này có trách nhiệm tiếp đại biểu, xem xét, giải quyết kiến nghị của đại biểu”. Tuy nhiên, Phó trưởng đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh bày tỏ băn khoăn khi dự thảo lần này không tiếp tục quy định quyền chất vấn của đại biểu HĐND tỉnh đối với Chánh án Tòa án nhân dân và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân.

Trong bối cảnh Quốc hội đang xem xét, thông qua các dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân tại Kỳ họp thứ 9, việc mô hình tổ chức của hai cơ quan tư pháp này ở cấp tỉnh vẫn tiếp tục được duy trì.

Thực tiễn cho thấy, các hoạt động tư pháp tại địa phương, đặc biệt là tại cấp tỉnh luôn là lĩnh vực nhận được nhiều sự quan tâm, phản ánh và kiến nghị từ phía cử tri. Do đó, với vai trò là người đại diện cho Nhân dân, đại biểu HĐND tỉnh cần tiếp tục được trao quyền chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh như quy định hiện hành, nhằm bảo đảm thực thi quyền giám sát đối với hoạt động tư pháp một cách đầy đủ, hiệu quả. Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc giữ nguyên quy định hiện hành của Hiến pháp về quyền chất vấn này. Chỉ nên sửa đổi 07/120 điều thay vì 8 điều như dự thảo đang đề xuất.

Điều chỉnh quy định theo hướng bao quát hơn

Đối với dự thảo Luật Tổ chức chính quyền (sửa đổi): Đại biểu thống nhất cao với việc sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương lần này, nhằm tạo lập hành lang pháp lý để các cơ quan, tổ chức trong bộ máy nhà nước đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước. Tuy nhiên, đại biểu có một số nội dung góp ý cụ thể như sau:

Thứ nhất, về cơ cấu tổ chức của HĐND (Điều 29): Tại điểm a và điểm b khoản 2 Điều 29, dự thảo Luật quy định cụ thể về thành phần Thường trực HĐND và số lượng Phó chủ tịch HĐND các cấp, như sau: “ a) Thường trực HĐND gồm Chủ tịch HĐND, Phó chủ tịch HĐND và các Ủy viên là Trưởng Ban của HĐND. Thành viên của Thường trực HĐND không thể đồng thời là thành viên của UBND cùng cấp;

b) Chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp xã cơ bản là đại biểu HĐND hoạt động không chuyên trách; Phó chủ tịch HĐND là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách.

Trường hợp Chủ tịch HĐND cấp tỉnh là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách thì HĐND cấp tỉnh có 1 Phó chủ tịch HĐND; trường hợp Chủ tịch HĐND cấp tỉnh là đại biểu HĐND hoạt động không chuyên trách thì HĐND cấp tỉnh có 2 Phó chủ tịch HĐND.

HĐND cấp xã có 1 Phó chủ tịch HĐND.

Đại biểu đánh giá đây là quy định có tính hướng dẫn cao, song đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát, cân nhắc kỹ về tính hợp lý trong áp dụng thực tiễn ở cấp cơ sở. Cụ thể, tại cấp xã nơi có quy mô tổ chức, số lượng đại biểu, biên chế cán bộ hạn chế nếu Chủ tịch HĐND là đại biểu hoạt động chuyên trách, thì việc bổ sung thêm một Phó chủ tịch HĐND là không thật sự cần thiết, có thể dẫn tới lãng phí nhân sự, tạo áp lực không cần thiết về biên chế. Do đó, đại biểu đề nghị nghiên cứu theo hướng thống nhất cách xác lập cơ cấu Chủ tịch, Phó chủ tịch HĐND cấp xã tương tự như cấp tỉnh, trên nguyên tắc tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Bên cạnh đó, tại điểm a khoản 3 Điều 29, dự thảo quy định: “HĐND ở tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số có thể thành lập Ban Dân tộc.” Đại biểu cho rằng, quy định này cần được rà soát, bổ sung theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng. Cụ thể, không chỉ các tỉnh, mà cả các thành phố trực thuộc Trung ương nếu có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống cũng nên được xem xét cho phép thành lập Ban Dân tộc tại HĐND. Vì vậy, đại biểu kiến nghị điều chỉnh quy định theo hướng bao quát hơn, phù hợp với thực tiễn tổ chức chính quyền địa phương và đặc điểm dân cư tại từng địa phương.

Thứ hai, về nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu HĐND (Điều 33): Tại khoản 5 Điều 33, dự thảo Luật quy định: “Đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND và người đứng đầu cơ quan thuộc UBND cùng cấp”. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng quy định này là chưa đầy đủ và đề nghị cần được giữ y như quy định hiện hành để bảo đảm đầy đủ quyền giám sát của đại biểu HĐND, nhất là đối với các cơ quan tư pháp tại địa phương.

Như đã nêu trong phần góp ý liên quan đến khoản 8 Điều 1 dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 2013, đại biểu đề nghị giữ nguyên quy định cho phép đại biểu HĐND tỉnh được quyền chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh tại các kỳ họp của HĐND tỉnh.

Đây là một nội dung quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của cơ quan dân cử đối với hoạt động tư pháp trên địa bàn; đồng thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn và nguyện vọng chính đáng của cử tri trong việc bảo đảm pháp chế và công lý tại địa phương.

Bổ sung quy định về chế độ làm việc từ xa

Đối với dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi): Đại biểu thống nhất cao với các nội dung dự thảo. Tuy nhiên, qua nghiên cứu, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo quan tâm xem xét, bổ sung luật hóa quy định hai nội dung sau:

Một là, về chế độ làm việc, đại biểu đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định về chế độ làm việc từ xa.

Trong bối cảnh hiện đại hóa nền hành chính và thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý nhà nước, việc quy định chế độ làm việc từ xa là cần thiết và phù hợp với xu hướng phát triển. Đặc biệt trong giai đoạn sáp nhập tổ chức bộ máy, khi nhiều cán bộ, công chức có sự thay đổi về địa bàn công tác, chế độ làm việc từ xa sẽ là giải pháp linh hoạt, giúp bảo đảm hiệu quả hoạt động của bộ máy mà không làm gián đoạn công việc.

Làm việc từ xa không chỉ giúp giảm thời gian di chuyển, tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao năng suất và hiệu quả xử lý công việc. Việc triển khai các nền tảng làm việc trực tuyến sẽ góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và vẫn bảo đảm chất lượng, tiến độ công việc. Đặc biệt, trong giai đoạn đầu của quá trình sáp nhập, khi cơ cấu tổ chức, nhân sự và địa điểm làm việc còn chưa ổn định, chế độ làm việc từ xa sẽ góp phần duy trì hoạt động thông suốt, đúng với tinh thần kết luận của Trung ương về việc giữ ổn định tỷ lệ cán bộ làm việc tại đơn vị cũ sau sáp nhập.

Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả, cần ban hành quy định cụ thể, minh bạch về tiêu chí, điều kiện áp dụng và cơ chế đánh giá hiệu suất làm việc từ xa. Trong đó, kết quả đầu ra, chất lượng sản phẩm công việc của cán bộ, công chức phải được xem là tiêu chí cốt lõi, nhằm bảo đảm công bằng, hiệu quả và nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính chủ động, sáng tạo trong thực thi công vụ - dù làm việc tại cơ quan hay từ xa.

Thứ hai, về chế độ nghỉ phép của cán bộ, công chức, đại biểu đề nghị nghiên cứu điều chỉnh theo hướng mở rộng, linh hoạt và đảm bảo quyền lợi chính đáng.

Cụ thể, ngoài số ngày nghỉ lễ, Tết theo quy định hiện hành, cần xem xét tăng số ngày nghỉ phép hằng năm cho cán bộ, công chức. Đồng thời, nên bổ sung thêm các trường hợp được nghỉ phép có lý do chính đáng như: Đi khám, chữa bệnh định kỳ; giải quyết thủ tục hành chính cá nhân; hoặc các tình huống phát sinh phù hợp với yêu cầu công vụ và đời sống.

Đại biểu cũng đề xuất nghiên cứu cơ chế cho phép cộng dồn các ngày nghỉ lễ, phép chưa sử dụng trong suốt thời gian công tác chứ không chỉ 3 năm như quy định hiện nay, tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ, công chức chủ động sắp xếp công việc, nghỉ ngơi hợp lý, nhất là trong bối cảnh cường độ công việc ngày càng cao.

Bên cạnh đó, cần xem xét quy định rõ việc trả lương hoặc thanh toán bằng tiền đối với số ngày nghỉ phép không sử dụng hết. Mặc dù vấn đề này đã được đề cập trong Bộ luật Lao động, tuy nhiên trên thực tế vẫn gặp nhiều vướng mắc do thiếu hướng dẫn cụ thể, thống nhất trong áp dụng.

Việc quy định rõ ràng, minh bạch ngay trong Luật Cán bộ, công chức sửa đổi lần này, sẽ góp phần đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho đội ngũ cán bộ, công chức, tạo động lực để họ yên tâm công tác, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi nhiệm vụ, đặc biệt trong giai đoạn sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay.

                                                                   Tin, ảnh: Kim Ngân