Chế biến các sản phẩm từ dừa sau thu hoạch

Toàn tỉnh có khoảng 71.461ha dừa, chiếm trên 42% tổng diện tích dừa cả nước; năng suất đạt 9.010 trái/ha; sản lượng dừa trái tăng trưởng bình quân 0,68%/năm. Thời gian qua, để cây dừa phát triển ổn định, bền vững và có giá trị kinh tế cao, UBND tỉnh đã ban hành Chương trình phát triển ngành dừa đến năm 2020 và thành lập Ban Điều phối, giao Sở Công Thương làm cơ quan thường trực triển khai thực hiện.

Sản phẩm chế biến từ dừa của Công ty TNHH Chế biến sản phẩm dừa Cửu Long. Ảnh: Thu Huyền

Đa dạng sản phẩm từ dừa

Công nghiệp chế biến dừa chiếm tỷ trọng khá lớn trong ngành công nghiệp chế biến, được xem là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Giá trị sản xuất công nghiệp các sản phẩm dừa đạt khoảng 3.000 tỷ đồng. Trái dừa sau thu hoạch được chế biến thành nhiều nhóm, chủng loại sản phẩm khác nhau.

Toàn tỉnh có khoảng 236 cơ sở sơ chế trái dừa; 44 doanh nghiệp chế biến cơm dừa với 5 nhóm sản phẩm chính: cơm dừa nạo sấy, sữa dừa, bột sữa dừa, kẹo dừa, dầu dừa. Tổng công suất tiêu thụ của các nhà máy chế biến cơm dừa 1,253 tỷ trái. Sản lượng dừa được đưa vào chế biến đạt khoảng 500 triệu trái; công suất chế biến dừa cao hơn 2 lần tổng sản lượng dừa của tỉnh.

Có khoảng 170 đơn vị chế biến vỏ dừa với tổng công suất khoảng 150 - 180 ngàn tấn/năm. Toàn tỉnh hiện có khoảng 10 doanh nghiệp sản xuất mụn ép, công suất máy móc, thiết bị có khả năng sản xuất hơn 70 ngàn tấn/năm. Có 57 đơn vị chế biến than thiêu kết, trong đó có 5 doanh nghiệp; sản lượng năm 2017 đạt khoảng 30 ngàn tấn. Sản xuất than hoạt tính có 2 doanh nghiệp đầu tư, trong đó có 1 doanh nghiệp đã cho ra sản phẩm, sản lượng năm 2017 đạt khoảng 12 ngàn tấn. Ngoài được sử dụng để sản xuất than, gáo dừa còn được dùng làm hàng mỹ nghệ từ dừa.

Sản phẩm từ nước dừa trước đây là sản phẩm phụ, chủ yếu tận dụng phần nước dừa từ chế biến cơm dừa để làm thạch dừa thô. Thời gian gần đây, đã có nhiều doanh nghiệp mới, quy mô lớn đầu tư chế biến nước dừa thành sản phẩm cao cấp, như: nước dừa giải khát, mặt nạ dừa.

 Trái dừa tươi làm nước giải khát cho các thị trường đô thị ở các tỉnh phía Nam, TP. Hồ Chí Minh, các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và Hà Nội. Dừa khô cũng được tiêu thụ trong nước để làm thực phẩm, nấu nướng hoặc bánh kẹo.

Tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp đầu tư

Các sản phẩm chế biến được tiêu thụ trên thị trường nội địa nhưng tỷ trọng còn khiêm tốn. Dưới hình thức nguyên liệu thô chủ yếu cho sản phẩm trái dừa khô lột vỏ, khách hàng chủ yếu là thương nhân Trung Quốc; dưới hình thức sản phẩm đã chế biến: cơm dừa nạo sấy, sữa dừa, kẹo dừa, thạch dừa thô, than gáo dừa, than hoạt tính, xơ dừa, mụn dừa, dầu dừa... xuất khẩu đến nhiều quốc gia trên thế giới.

Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm từ dừa năm 2017 ước đạt trên 180 triệu USD, chiếm 21,43% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Các sản phẩm xuất khẩu chính hiện nay gồm: cơm dừa nạo sấy, sữa dừa, nước dừa đóng lon/hộp, than hoạt tính, chỉ xơ dừa, mụn dừa, thạch dừa, bột sữa dừa, dầu dừa. Thị trường xuất khẩu dừa tiếp tục được giữ vững và mở rộng. Đến cuối năm 2017, đã xuất khẩu sang 85 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Tuy nhiên, trong chế biến và tiêu thụ dừa cũng còn nhiều hạn chế như: đa phần doanh nghiệp chế biến dừa vẫn còn dưới dạng quy mô nhỏ, hoạt động rời rạc, chỉ tổ chức được một hoặc vài công đoạn trong chế biến dừa, cho nên chưa khai thác hiệu quả, chưa chủ động được việc hợp tác với nông dân để thu mua nguyên liệu. Nhiều sản phẩm chế biến từ dừa còn dưới dạng thô nên giá trị thấp, dễ bị khách hàng ép giá, tiêu thụ nhiều nguyên liệu. Tỷ lệ khai thác công suất chế biến còn thấp.

Để nâng cao giá trị cây dừa, sắp tới, cần tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư máy móc, thiết bị, cải thiện điều kiện sản xuất; xây dựng chuỗi giá trị và thương hiệu cho sản phẩm dừa; xây dựng cửa hàng đặc sản dừa. Đầu tư hạ tầng tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư chế biến dừa; tập trung hoàn chỉnh hạ tầng Cụm công nghiệp Phong Nẫm - Giồng Trôm, thu hút các nhà máy doanh nghiệp sơ chế - chế biến dừa tập trung; thiết lập một hệ thống thu mua - sơ chế - chế biến các sản phẩm từ dừa liên hoàn. Hỗ trợ kinh phí để doanh nghiệp đầu tư thiết bị kiểm tra chất lượng sản phẩm. Hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các tiêu chuẩn quản lý chất lượng quốc tế, đăng ký nhãn hiệu, bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm từ dừa.

C.Thương