Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi chất vấn về thực trạng giải ngân vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA)

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi tham gia chất vấn tại hội trường.

Tham gia chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre đã chất vấn về thực trạng giải ngân vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA).

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi nêu rõ: Vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài là nguồn lực quan trọng góp phần bổ sung nguồn vốn đầu tư công, nhất là đầu tư các dự án hạ tầng, giáo dục, y tế,… Tuy nhiên, thời gian qua một số dự án ODA chậm tiến độ, tỷ lệ giải ngân 5 tháng đầu của năm 2025 chỉ đạt 6.28%, tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với tỷ lệ giải ngân chung của cả nước.

Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết đâu là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên và giải pháp khắc phục trong thời gian tới. Trong đó, đại biểu kiến nghị đến Bộ trưởng Bộ Tài Chính quan tâm đến các giải pháp rút ngắn thời gian, đơn giản quy trình, thủ tục giữa nhà tài trợ nước ngoài và Chính phủ Việt Nam.

Trả lời nội dung chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho rằng việc giải ngân vốn ODA trong thời gian qua rất chậm, chậm hơn rất nhiều so với đầu tư công, theo Bộ trưởng Bộ Tài Chính đánh giá việc chậm giải ngân vốn xuất phát từ cả nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan.

Thứ nhất, dự án ODA phải thực hiện cùng một lúc hai thủ tục theo pháp luật trong nước và theo quy trình của nhà tài trợ. Quy định về trình tự, thủ tục còn rất rườm rà và thủ tục phải qua nhiều Bộ, ngành.

Thứ hai, việc chuẩn bị và triển khai các dự án ODA còn nhiều bất cập, một số dự án thì chậm giải phóng mặt bằng, thiết kế chưa xong dù đã được bố trí vốn nên phải điều chỉnh gia hạn hiệp định vay dẫn đến tình trạng chưa đủ điều kiện giao vốn theo đúng kế hoạch.

Thứ ba, năng lực quản lý dự án ODA ở một số nơi còn hạn chế từ công tác kế hoạch đầu tư vốn đến các cơ quan, đơn vị chưa sát sao, nhiều dự án thiếu kế hoạch vay vốn, thiếu vốn đối ứng dẫn đến không giải ngân được nguồn vốn ODA.

Về giải pháp khắc phục, Chính phủ có nhiều chỉ đạo quyết liệt nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai dự án ODA, cụ thể:

Thứ nhất, về thể chế, hiện nay Bộ Tài chính đang tham mưu trình Quốc hội sửa đổi Luật Đầu tư công và đang tích cực triển khai quy trình để trình Chính phủ sửa đổi Nghị định số 114/2021/NĐ-CP ngày 16/12/2021 của Chính phủ về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài và Nghị định số 20/2023/NĐ-CP ngày 4-5-2023 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 114/2021/NĐ-CP ngày 16-12-2021 về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài nhằm tháo gỡ tối đa khó khăn về quy trình, thủ tục. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng chủ động làm việc với các nhà tài trợ để đơn giản hoá thủ tục giải ngân, rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ.

Thứ hai, các địa phương, Bộ, ngành được giao dự án cần chuẩn bị kỹ và làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư dự án nhằm triển khai kịp thời dự án từ lập dự án, khảo sát thiết kế, đấu thầu, ký kết hợp đồng đến giải phóng mặt bằng và thi công dự án.

Thứ ba, nâng cao vai trò trách nhiệm của cá nhân người đứng đầu các ngành, địa phương trong lãnh chỉ đạo các dự án, tăng cường năng lực cho Ban Dự án, đảm bảo cho đội ngũ cán bộ chuyên môn có kinh nghiệm quản lý dự án và tương tác hiệu quả với nhà tài trợ.

Thời gian tới, cần bảo đảm cho các dự án ODA với thời gian thu xếp vốn tối đa không quá 15 tháng, đây là mức bình quân chung của một số quốc gia mà hiện nay có tiến độ giải ngân vốn ODA tốt nhất. Về phía Bộ Tài chính cũng đang rất nỗ lực, cố gắng nhằm phấn đấu tối đa không quá 15 tháng phải hoàn tất các thủ tục đối với một dự án ODA.

Tin, ảnh: Ngọc Mai