BDK - Tổ khuyến nông cộng đồng (KNCĐ) thành lập trên cơ sở gắn với Bộ tiêu chí xã nông thôn mới (NTM) nâng cao tỉnh giai đoạn 2021 - 2025. Tiêu chí số 13.5 quy định xã đạt chuẩn NTM phải “có tổ KNCĐ hoạt động hiệu quả”. Đến nay, toàn tỉnh thành lập 115/140 tổ KNCĐ, với khoảng 800 thành viên, chiếm tỷ lệ 82% và phát huy vai trò là “cánh tay nối dài” của hệ thống khuyến nông.
Thạc sĩ Lê Trí Nhân và tổ khuyến nông cộng đồng xã Tân Phú, huyện Châu Thành tư vấn kỹ thuật trồng sầu riêng.
Các tổ điển hình
Trong tổng số các tổ KNCĐ đã thành lập, có thể kể đến các tổ hoạt động nổi bật và mang lại hiệu quả cao như: Tổ KNCĐ xã Tân Thiềng, Phú Phụng (Chợ Lách), xã An Hiệp, Tân Phú (Châu Thành), xã An Thuận (Thạnh Phú)… Các tổ KNCĐ này đã liên kết được với doanh nghiệp (DN) đầu vào (phân bón, thuốc bảo vệ thực vật). Phòng Tư vấn dịch vụ nông nghiệp thuộc Trung tâm Khuyến nông và Tư vấn dịch vụ nông nghiệp (KN&TVDVNN) tỉnh đã phối hợp với Trạm Khuyến nông khu vực lựa chọn và định hướng cho tổ KNCĐ các sản phẩm phù hợp với cây trồng tại địa phương, cũng như hướng dẫn những kỹ năng nhận biết tính năng kỹ thuật của các sản phẩm đầu vào, giúp cho hoạt động tư vấn và liên kết với DN được thuận lợi hơn. Đồng thời, tập huấn cho tổ KNCĐ về xây dựng mã số vùng trồng, liên kết với một số DN gắn kết vào hoạt động tổ KNCĐ cho sản phẩm đầu ra.
Một số tổ KNCĐ xã Tân Phú, Quới Thành, An Hiệp (Châu Thành) đã tăng cường tư vấn, hỗ trợ người dân về dịch vụ tỉa cành, tạo tán trên một số loại cây ăn trái, giải pháp chăm sóc cây trồng trong điều kiện hạn mặn như: cách sử dụng phân hữu cơ, tăng cường công tác trữ nước, kiểm tra độ mặn trong nước...
Các tổ KNCĐ đã phối hợp với tổ hợp tác (THT), hợp tác xã (HTX) nông nghiệp tiêu thụ trái cây như: chôm chôm, sầu riêng trên địa bàn xã Phú Phụng (Chợ Lách). Hỗ trợ nông dân phát triển du lịch nông nghiệp nông thôn gắn với nông nghiệp sinh thái, bảo tồn các giá trị văn hóa nông thôn cho 15 hộ tại xã.
Đặc biệt, với chuỗi giá trị cây dừa, bước đầu, các tổ đã tham gia tư vấn kỹ thuật ủ phân, kỹ thuật canh tác dừa hữu cơ cho chuỗi giá trị dừa hữu cơ… Đồng thời, kết nối với các ngân hàng tại địa phương để triển khai chính sách tín dụng cho người dân trong quá trình sản xuất với lãi suất thấp.
Góp phần xây dựng nông thôn mới
Theo Trạm KN&TVDVNN khu vực Ba Tri - Giồng Trôm, tổ KNCĐ là một điểm mới quan trọng của hoạt động khuyến nông trên địa bàn các xã trong xây dựng NTM giai đoạn hiện nay. Sau gần 2 năm thành lập, đến nay, tất cả các xã ở huyện Giồng Trôm và Ba Tri đều có tổ KNCĐ, với tổng số 41 tổ, 483 thành viên, trong đó, Giồng Trôm 20 tổ, Ba Tri 21 tổ. Các tổ đã thực hiện nhiều mô hình như: ủ phân hữu cơ, nuôi sâu canxi, nuôi trùn quế…
Qua thời gian hoạt động, các tổ KNCĐ trên địa bàn 2 huyện Giồng Trôm và Ba Tri đạt những kết quả tích cực, góp phần phát triển nghề chăn nuôi bò gắn với thương hiệu “Bò Ba Tri”; liên kết hợp tác sản xuất và tiêu thụ sản phẩm các giống lúa chất lượng cao; ký kết hợp đồng rau hữu cơ với DN tại TP. Hồ Chí Minh; hỗ trợ xây dựng các mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói...
Cũng theo Trạm KN&TVDVNN khu vực Ba Tri - Giồng Trôm, để tổ KNCĐ hoạt động ngày càng đúng định hướng, có chiều sâu và bền vững, thời gian tới, cần tạo điều kiện để các tổ học tập kinh nghiệm lẫn nhau, thông qua thực tiễn hoạt động rút ra những kinh nghiệm để các tổ ngày càng hoạt động tốt hơn. Các thành viên tổ cần nâng cao, cập nhật những thông tin, kiến thức về nông nghiệp như: nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, THT gắn với liên kết sản xuất, xây dựng mã số vùng trồng...
Theo Giám đốc Trung tâm KN&TVDVNN tỉnh Châu Hữu Trị, các tổ KNCĐ được xem là “cánh tay nối dài” của hệ thống khuyến nông để truyền tải thông tin, kỹ thuật khoa học đến với người dân, DN, THT, HTX một cách hiệu quả nhất, nhanh nhất. Thời gian qua, tổ KNCĐ đã phát huy vai trò đầu mối trong tổ chức tư vấn chuyển giao kỹ thuật, liên kết thực hiện chuỗi giá trị các sản phẩm chủ lực của các xã, giúp các THT, HTX hoạt động có hiệu quả.
Để tổ KNCĐ phát triển mạnh và bền vững trong thời gian tới, yếu tố quan trọng nhất là cần có chế độ phù hợp cho lực lượng tham gia. Việc chọn thành viên tổ cần có tâm huyết, kinh nghiệm, nhiệt tình, trách nhiệm; có kỹ năng tham gia. Nhóm, tổ cần có sự đồng ngôn, đồng thuận và đồng hành trong các công việc của địa phương; cần có đào tạo các quy trình công việc, kỹ năng cơ bản như tư vấn, quảng bá, kết nối, công nghệ, kinh tế, kế hoạch…
“Hướng tới cần tiếp tục phát huy hiệu quả các tổ KNCĐ. Đồng thời, phát triển thêm tổ KNCĐ tại các xã còn lại, cần thiết có thể mỗi xã thành lập 2 tổ. Đây là yếu tố rất quan trọng, giúp các THT, HTX hoạt động hiệu quả, gắn với chuỗi giá trị nông sản chủ lực, góp phần xây dựng thành công xã NTM…”.
(Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đoàn Văn Đảnh)