Hòa nhịp đập tình yêu mỹ thuật

Họa sĩ Trường Chăm và nhà điêu khắc Trần Thị Chúc. Ảnh: Ánh Nguyệt

Đó là họa sĩ Trường Chăm và nhà điêu khắc Trần Thị Chúc. Những người thân quen vẫn trìu mến gọi anh chị là “thầy Chăm - cô Chúc” không chỉ vì anh từng vương nghiệp giáo mà còn là sự kính nể của mọi người dành cho anh chị với những cống hiến suốt quãng đường đời vì mỹ thuật Bến Tre.

Anh đam mê nghiệp vẽ từ trong kháng chiến, chị mang dòng máu truyền thống gia đình mỹ thuật luôn đầy nhiệt huyết với nghề, hai tâm hồn đồng điệu gặp nhau. Vì tình yêu chân thành của chàng trai Bến Tre, cô gái đến từ Đồng Nai đã chọn xứ Dừa làm quê hương thứ hai của mình, hai trái tim chung nhịp đập tình yêu mỹ thuật đã cống hiến cho vùng đất mang tên Đồng Khởi những tác phẩm mỹ thuật, điêu khắc để đời.

Gắn kết vì nghệ thuật

Họa sĩ Trường Chăm tên thật là Trương Văn Thảng, sinh ngày 3-2-1950, tại xã An Định, huyện Mỏ Cày. Anh có dáng người nho nhã, nói năng nhỏ nhẹ, lịch thiệp và hay cười. Anh tham gia cách mạng lúc còn học sinh và chính thức bước chân vào nghề làm họa sĩ chuyên nghiệp ngày 27-10-1967, Tổ họa - Tiểu ban văn nghệ, thuộc Ban Tuyên huấn tỉnh. Sau ngày giải phóng, họa Trường Chăm chính thức vào học tại Trường Đại học Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (khóa 1975-1981). Tại đây, anh đã gặp gỡ Trần Thị Chúc - cô gái chung trường khác khoa (khóa học sau anh) đến từ TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai với mái tóc dài đã gây bao thương nhớ cho anh và sau này là người vợ hiền sánh bước cùng anh suốt dọc đường đời cùng con đường mỹ thuật. Sau đó anh trải qua nhiều nhiệm vụ, trong đó có quyền Hiệu trưởng Trường Văn hóa - Nghệ thuật tỉnh Bến Tre. Anh hiện là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, cán bộ hưu trí.

Không chỉ là phu-thê mà còn là đồng nghiệp nên hai nhà sáng tác đã tạo điều kiện, hỗ trợ nhau hết mình. Cũng có nhiều lúc, chị gợi ý tưởng cho anh, anh đóng góp đôi điều cho tác phẩm của chị. “Đôi khi có cả tranh luận, hay cùng thâu đêm để trăn trở, chăm chút cho những tác phẩm sắp ra đời để làm sao những tác phẩm ấy đạt chất lượng cao nhất. May mắn của tôi là được cô ấy hết lòng kề bên ủng hộ, ngược lại, tôi cũng là người luôn đồng hành tinh thần cho cô ấy trong mỗi tác phẩm. Vì ngoài tình cảm dành cho nhau, tôi cùng cô ấy còn có chung một tình yêu sâu sắc dành cho mỹ thuật tỉnh nhà”, họa sĩ Trường Chăm chia sẻ.

Những tác phẩm của anh vẽ, bức nào chị cũng xem qua, cảm nhận trong từng chi tiết, không chỉ là vì sự đồng điệu trong nghệ thuật mà còn để hiểu thêm về nét đẹp của quê hương Bến Tre. Như bức tranh “Đội săn tàu trên sông Giồng Trôm” - tranh màu nước 1971, được lưu tại Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh; hay bức  “Nông thôn Bến Tre trước chiến tranh ác liệt” - tranh bút bi 1973, hiện được lưu tại Bảo tàng Bến Tre, bức “Bến Tre sau Đồng khởi 1960” - tranh khắc gỗ màu được tuyển chọn triển lãm toàn quốc… Nhiều bức tranh của anh tạo cảm xúc mạnh mẽ cho người xem vì nội dung phản ánh chân thật đời sống và nét vẽ sống động, hút hồn, như các bức: “Mẹ còn đâu - vì giặc Mỹ sát hại” - tranh màu nước 1972, “Lớp bổ túc dã chiến” - tranh màu nước 1971, “Sông Bến Tre giải phóng” - bút sắt 1975… và rất nhiều tranh ký họa chân dung các chiến sĩ, bộ đội, những người tham gia kháng chiến và cả các mẹ, các chị - những gia đình nuôi quân…

Chị Chúc kể: “Vì là người ngoài tỉnh về đây sinh sống nên ngoài việc bản thân tự tìm hiểu thêm, tôi đã được anh Chăm truyền tải, giới thiệu rất nhiều về văn hóa, lịch sử, con người Bến Tre, qua từng ngày, tôi hiểu sâu sắc hơn về đất và người nơi đây”. Mỗi bức tranh của anh Chăm như một mảnh ghép để chị hiểu sâu sắc hơn về lịch sử, con người Bến Tre và từ đó làm chất xúc tác trong tâm hồn để chị làm nên những tác phẩm điêu khắc đầy ý nghĩa trên quê hương xứ Dừa.

Dấu ấn cho đời

Đi cùng với tuổi đời, nghiệp vẽ đã trở thành hơi thở của họa sĩ Trường Chăm và anh đã để lại “tài sản” nghệ thuật đầy ý nghĩa cho đời như họa sĩ Nguyễn Hoàng - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh từng nhận xét: “Với họa sĩ Trường Chăm, tôi cảm nhận những ký họa của anh đầy sức sống, ghi lại những khoảnh khắc sâu đậm của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở miền Nam mà thoạt nhìn như quá bình dị: một góc vườn dừa, một rặng dừa lao xao, cảnh sông rạch quê hương; hòa quyện với sinh hoạt của các anh chị du kích, của đồng bào; một góc học tập thời chiến, du kích tập bắn… Tôi cảm nhận được về một vùng đất quê hương đau thương mà anh dũng - ghi nhận một thời đã qua nhưng là một thời tự hào đáng nhớ, đáng trân trọng biết nhường nào”.

Họa sĩ Trường Chăm có rất nhiều tranh được lưu giữ tại Bảo tàng Bến Tre, Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. Anh cũng đã nhận được Huân chương kháng chiến chống Mỹ hạng ba, Huân chương quyết thắng hạng nhất, Huy chương vì sự nghiệp Mỹ thuật Việt Nam, kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn hóa và giải thưởng Văn học - Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu lần thứ I năm 2010…

Người vợ hiền của anh về Bến Tre công tác tại Sở Văn hóa - Thông tin, Hội Văn học Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu, với niềm đam mê có sẵn khi được sinh ra trong một gia đình có truyền thống mỹ thuật (cha là nghệ nhân, anh trai cũng là nhà điêu khắc) cũng đã tạo nên nhiều tác phẩm điêu khắc có giá trị đi cùng thời gian tại quê hương Bến Tre. Đó là những công trình bia tượng cho tỉnh nhà như: bia Hoàng Lam đặt tại Hội trường lớn của tỉnh, bia tượng đài Chiến thắng Lộ Thơ ở xã Thành Triệu (Châu Thành), bia Căm thù ở xã Tân Bình (Mỏ Cày Bắc), bia Đầu cầu tiếp nhận vũ khí Bắc - Nam xã Thạnh Hải (Thạnh Phú), bia Thành lập chi bộ đầu tiên ở xã Phú Phụng (Chợ Lách). Về tượng đài và cụm tượng đài phải kể đến Tượng đài Bà mẹ tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Mỏ Cày Nam - đây là tượng đài đầu tay của chị đã được công chúng đánh giá cao, đến tượng đài của Nghĩa trang liệt sĩ huyện Chợ Lách, có cả cụm tượng đài (đồng tác giả) như: cụm tượng đài Đồng Khởi, tượng đài Chiến thắng trên sông, tượng đài Trần Văn Ơn…

Qua quá trình hoạt động nghệ thuật, chị Chúc đã được tặng Huy chương Vì sự nghiệp Văn hóa - Thông tin, Huy chương Vì sự nghiệp Mỹ thuật Việt Nam, Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp Văn học - Nghệ thuật Việt Nam, Bằng khen của Bộ Văn hóa - Thông tin, Bằng khen của UBND tỉnh. Chị cũng đã vinh dự nhận Giải thưởng Văn học - Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu lần thứ II năm 2017.

Tuy cả hai đều đã hưu trí nhưng vì đam mê, vì tình cảm dành cho quê hương nên vẫn cần mẫn, say sưa với khung trời mỹ thuật, góp mặt đều đặn qua các tác phẩm tham dự  các cuộc triển lãm ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long và toàn quốc. “Thầy Chăm - cô Chúc” là hình ảnh đẹp về tình yêu chung chí hướng, đam mê mỹ thuật và cống hiến cho quê hương.

Ánh Nguyệt

Ánh Nguyệt