Khai thác thủy sản đúng quy định để bảo vệ hệ sinh thái biển

Sử dụng ngư cụ đúng quy định khi khai thác để bảo vệ hệ sinh thái biển.

Quy định cấm một số nghề và ngư cụ

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), năm 2024, dù công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng tình hình vi phạm pháp luật trong KTTS vẫn chưa được kiểm soát triệt để. Đặc biệt, tình trạng sử dụng ngư cụ cấm tại các vùng biển ven bờ và vùng nước nội địa vẫn còn phổ biến, thậm chí ngang nhiên diễn ra ở một số khu vực.

Tại một số địa phương ven biển, tình trạng sử dụng chất nổ, xung điện, chất độc hay các loại ngư cụ bị cấm như: lưới kéo, đáy, te, xiệp, xăm, chấn… vẫn diễn ra với mức độ đáng lo ngại. Những hình thức khai thác tận diệt này không chỉ tàn phá hệ sinh thái mà còn khiến nguồn cá giống bị triệt tiêu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng khai thác truyền thống, kéo theo hệ lụy về an ninh sinh kế của hàng ngàn hộ dân ven biển.

Nhằm tăng cường thực hiện công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, Bộ NN&MT đề nghị, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo sở, ban, ngành có liên quan tăng cường công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản. Theo đó, ngày 9-6-2025, Sở NN&MT đã ban hành thông báo về một số quy định trong việc sử dụng nghề, ngư cụ cấm KTTS tại vùng biển ven bờ và vùng nội địa. Thông báo này căn cứ Luật Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành, nhấn mạnh các hành vi nghiêm cấm và biện pháp xử lý cụ thể.

Các loại nghề, ngư cụ sau đây bị nghiêm cấm khai thác tại vùng ven bờ và vùng nội địa: lưới kéo (trừ lưới kéo moi/ruốc); lồng xếp như bát quái, dớn; nghề kết hợp ánh sáng (trừ câu tay mực); các nghề: đáy bè, đáy cắm cột, xăm, chấn, xiệp, te, xẻo gắn động cơ; nghề cào đáy bằng khung sắt kết hợp tàu, máy kéo, bơm thổi (như cào lươn, banh lông). Ngoài ra, các hành vi sử dụng chất nổ, xung điện, chất độc để KTTS tuyệt đối bị cấm, sẽ bị xử phạt nghiêm theo quy định của pháp luật.

Cá nhân, tổ chức vi phạm có thể bị xử phạt lên đến 50 triệu đồng. Đồng thời, tịch thu toàn bộ ngư cụ cấm. Riêng các tàu khai thác không có giấy phép (“tàu 3 không”: không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép) cũng bị xử lý mạnh, với mức phạt từ 30 - 50 triệu đồng, tùy theo kích thước tàu.

Kiên quyết chấm dứt nghề cấm

Bên cạnh tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm, Sở NN&MT đã chỉ đạo các địa phương tiến hành rà soát, lập danh sách các đối tượng đang sử dụng nghề cấm. Đồng thời, tổ chức cho người dân ký cam kết chấm dứt sử dụng ngư cụ bị cấm, vận động chuyển đổi sang nghề khác phù hợp.

Tỉnh còn tăng cường tuyên truyền một số hành vi vi phạm liên quan đến nghề, ngư cụ cấm, giấy phép KTTS. Cụ thể vi phạm sử dụng nghề, ngư cụ cấm để KTTS sẽ bị xử phạt tiền (Quy định tại khoản 3, 4 và 5 Điều 27, Nghị định số 38/2024/NĐ-CP) có thể bị phạt đến 50 triệu đồng và tịch thu ngư cụ cấm sử dụng KTTS. Vi phạm về giấy phép có thể bị phạt đến 30 triệu đồng đối với tàu có chiều dài lớn nhất từ 6m đến dưới 12m; phạt đến 50 triệu đồng đối với tàu có chiều dài lớn nhất từ 12m đến dưới 15m.

Thời gian qua, việc lồng ghép tuyên truyền vào các lễ hội, ngày lễ Phật giáo, hoạt động thả cá phóng sinh cũng mang lại hiệu quả cao, góp phần khơi gợi ý thức bảo vệ nguồn lợi thủy sản như một phần trách nhiệm và văn hóa cộng đồng. Không chỉ dừng lại ở tuyên truyền, tỉnh còn triển khai nhiều hoạt động tuần tra liên ngành, tái tạo nguồn lợi thủy sản, tổ chức các phong trào thả giống thủy sản tại các thủy vực tự nhiên… Việc thực hiện đồng bộ giữa bảo vệ và tái tạo đang tạo chuyển biến mạnh mẽ trong cộng đồng ngư dân.

Thực hiện nghiêm các quy định về ngư cụ cấm không chỉ là bảo vệ cá, tôm, mà chính là bảo vệ cuộc sống và sinh kế lâu dài của người dân ven biển. Khi biển được hồi sinh, ngư dân mới thực sự có thể bám biển bền vững. Mỗi ngư dân, mỗi tổ chức, mỗi cán bộ ngành thủy sản hãy là một “chiến sĩ” trên mặt trận bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Bài, ảnh: Phan Hân