Lữ đoàn 171 Hải quân với nhiệm vụ rà quét thủy lôi, mở luồng trọng điểm ở Hải Phòng năm 1972 - 1973

Tàu 150 của Trung đoàn 171 (nay là Lữ đoàn 171) kéo khung dây phóng từ rà phá thủy lôi trên luồng vào cảng Hải Phòng, năm 1972.

Ôn lại lịch sử vẻ vang

Nhìn thấy tầm quan trọng đặc biệt của sông, biển miền Bắc trở thành cầu nối quan trọng với chiến trường miền Nam, từ đầu tháng 5-1972, đế quốc Mỹ đã thâm độc sử dụng máy bay thả hàng ngàn quả thủy lôi, bom từ trường xuống các cửa sông, cửa biển miền Bắc.

Quán triệt sâu sắc chủ trương của Trung ương Đảng, Bác Hồ, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Hải quân nhân dân Việt Nam xác định quyết tâm đánh bại các thủ đoạn của địch.Trong đó, Trung đoàn 171 được giao nhiệm vụ là đơn vị chủ trì, phối hợp cùng các đơn vị và lực lượng khác, tiến hành rà quét thủy lôi, bom từ trường, bảo đảm việc đi lại an toàn cho tàu thuyền trên luồng chính ra vào cảng Hải Phòng.

Có thể nói, những ngày đầu bắt tay vào trục với, tháo gỡ thủy lôi là những ngày đầy cam go, thử thách, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 171 phải đánh cược bằng chính mạng sống của mình. Để bảo đảm bí mật, tàu của Trung đoàn phải tiếp cận bãi lôi trong đêm tối, thủy lôi địch có thể nổ bất cứ lúc nào ở bốn phía, ngay dưới thân tàu thực sự là một cuộc đấu trí cân não của cán bộ, chiến sĩ. Nguy hiểm rình rập, sức khỏe giảm sút, song bằng lòng quả cảm, mưu trí, sáng tạo, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 171 đã cùng với cán bộ kỹ thuật Quân chủng và Đội Công binh Hải quân tiến hành trục vớt, tháo gỡ thành công quả thủy lôi MK-52 đầu tiên của địch tại khu vực tây bắc Đèn Nơm, lối vào cảng Hải Phòng vào ngày 13-5-1972.

Giữa tháng 5-1972, tàu 150 và ca nô C53 của Trung đoàn được giao nhiệm vụ thí điểm rà phá bằng máy khung dây từ trường và đã thành công kích nổ quả thủy lôi MK-52 đầu tiên vào ngày 15-6-1972 ở khu vực biển xã Hoàng Châu, huyện Cát Hải. Thời gian sau đó, tàu 412 được lắp đặt bộ phóng từ cải tiến kiểu quấn dây. Đây là bộ phóng từ cực mạnh được, khi lắp hoàn chỉnh, tàu 412 như một cục nam châm khổng lồ, có khả năng kích nổ các loại thủy lôi cảm ứng từ. Tuy nhiên, nguy cơ tàu bị thủy lôi nổ gần là rất cao, có thể sẽ phải chịu tổn thất, thương vong. Cán bộ, chiến sĩ tàu 412 xác định nhiệm vụ rà quét thủy lôi là một nhiệm vụ cảm tử. Rất may, ngay lần thử nghiệm đầu tiên, tàu 412 đã thành công phá nổ quả thủy lôi MK-52 ở cửa Nam Triệu vào đêm 27-7-1972. Thắng lợi bước đầu này không những đã làm cho cán bộ, chiến sĩ hiểu tính năng của vũ khí địch, mà còn củng cố niềm tin vào khả năng chiến thắng của ta.

Thời gian tiếp theo, các tàu của Trung đoàn 171 tiếp tục được giao thử nghiệm các loại phương tiện, khí tài rà phá mới. Bất kể ngày đêm, dù nắng hè như thiêu đốt hay mưa giông quất rát thịt da, dưới làn bom đạn đánh phá ác liệt của kẻ thù, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn vẫn không hề nao núng. Có lúc thủy lôi nổ gần gây chấn động mạnh làm bộ đội bị ngất đi, nhưng lúc tỉnh lại vẫn tiếp tục kiên trì tìm kiếm thủy lôi địch. Có giai đoạn cao điểm, các chiến sĩ của Trung đoàn phải thức trắng hàng chục đêm liền không ngủ để tổ chức rà phá. Mặc dù mệt mỏi về thể lực, căng thăng về tinh thần, nhưng các tàu của Trung đoàn vẫn một lòng quyết tâm rà phá, khơi thông luồng lạch, góp phần giải phóng hàng ngàn tấn hàng hoá giao thương, phục vụ sinh kế của nhân dân và mở luồng chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam.

Tháng 7-1972, cuộc chiến đấu chống phong tỏa bước vào giai đoạn ác liệt, các tàu của Trung đoàn vẫn hăng hái, miệt mài, bám trụ trên các bãi lôi của địch,  nỗ lực tăng thời gian rà phá mỗi ngày lên 10 giờ đến 12 giờ để nhanh chóng giải phóng luồng. Các thủy lôi cải tiến của địch lần lượt bị tháo gỡ; các bãi lôi của chúng liên tiếp bị phá hủy.Cuối tháng 9-1972, luồng Cửa Cấm - Đồ Sơn được khai thông, hàng trăm thuyền vận tải, đánh cá của nhân dân địa phương lại vào lộng, ra khơi sản xuất, đánh cá.

Trong những ngày cuối tháng 12-1972 lịch sử, đế quốc Mỹ lại điên cuồng rải thủy lôi xuống các khu vực biển Hải Phòng. Mặc dù địch dùng trăm phương nghìn kế, các chiến sĩ rà phá thủy lôi của Trung đoàn với tinh thần “đánh giặc mà tiến, mở luồng mà đi” vẫn kiên cường, dũng cảm bám sát trận địa thủy lôi.Với những nỗ lực cố gắng hết mình đó, ngày 18-1-1973, Bộ Tư lệnh Quân chủng tuyên bố thông luồng chính Nam Triệu.

Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân

Từ đầu năm 1973, ngay sau khi Hiệp định Pari được ký kết, Trung đoàn 171 được Quân chủng Hải quân giao nhiệm vụ phối hợp với các lực lượng rà quét sạch và giải quyết triệt để hậu quả thủy lôi của địch thả trong chiến tranh ở khu vực biển Hải Phòng - cửa ngõ giao thông đường biển quan trọng nhất của miền Bắc. Đồng thời, giám sát hoạt động của lực lượng Hải quân Mỹ vào khắc phục hậu quả thủy lôi theo quy định của Hiệp định Pari.

Ca nô lắp máy phóng từ 480 của Trung đoàn 171 (nay là Lữ đoàn 171) rà phá thủy lôi cảng Hải phòng, mùa hè năm 1972.

Trước nhiệm vụ quan trọng và khẩn trương này, Trung đoàn tập trung sắp xếp lại lực lượng, trang bị thêm các khí tài rà phá cho các đơn vị tàu chiến đấu. Giữa tháng 3-1973, trên khắp các luồng lạch, cửa sông, cảng, vịnh ở khu vực Hải Phòng, các tàu thuyền rà phá của Trung đoàn “cày đi, xới lại” dọc ngang hàng chục lần đúng yêu cầu kỹ thuật và chiến thuật. Có nơi bộ đội rà quét hàng trăm lần liên tục trong một ngày đêm. Kết quả, Trung đoàn 171 đã phối hợp với các đơn vị bạn, chia ô khoanh vùng rà quét, kích nổ 11 quả thuỷ lôi và bom từ trường, khai thông luồng trước ngày 15-3.

Qua 13 tháng hoạt động, chiến đấu trên mặt trận chống địch phong tỏa ở cửa biển Hải Phòng, Trung đoàn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ rà phá các bãi thủy lôi, bom từ trường do địch thả. Trong cuộc chiến đấu gay go, quyết liệt gần 400 ngày đêm đó, Trung đoàn đã huy động 250 lần chiếc tàu và ca nô, di chuyển được 3.960 hải lý trên các bãi lôi và dưới làn mưa bom bão đạn của kẻ thù. Toàn đơn vị đã tháo gỡ, phá nổ được 152 quả thủy lôi, bom từ trường và vô hiệu hoá hàng ngàn quả khác, dẫn dắt 63 lượt tàu vận tải trong nước và nước ngoài ra vào cảng Hải Phòng an toàn.

Ngày 3-9-1973, Tiểu đoàn 1 - lực lượng chủ yếu của Trung đoàn đảm nhận nhiệm vụ chống phong tỏa trên vùng biển trọng điểm Hải Phòng đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Hàng chục cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn có thành tích xuất sắc được cấp trên khen thưởng.

Với thắng lợi trên vùng biển Hải Phòng và các vùng biển khác của miền Bắc, Trung đoàn 171 cùng với các lực lượng chống phong tỏa của Hải quân đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chiến đấu có ý nghĩa chiến lược, góp phần vào thành công của toàn dân ta đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ hai của địch trên miền Bắc và cuộc tiến công chiến lược lịch sử năm 1972 trên chiến trường miền Nam, buộc đế quốc Mỹ phải ký kết Hiệp định Pari, cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của ta.

Đại tá Nguyễn Đình Giảng

Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 171