Mong một lần đến Bảo tàng Báo chí Việt Nam

Chuyện nghề Nhà báo liệt sĩ Dương Tử Giang, người con Bến Tre được Bảo tàng Báo chí trưng bày tại TP. Hồ Chí Minh năm 2024.

Dâng trào cảm xúc

Bảo tàng Báo chí Việt Nam là nơi ghi dấu một nền báo chí đã trải qua những giai đoạn lịch sử máu và hoa. Từ chỗ bị nô dịch bởi những thế lực ngoại xâm, các thế hệ người làm báo Việt Nam đã nỗ lực từng bước vươn lên, xây dựng một nền báo chí “tiên phong, đổi mới”, góp phần xứng đáng vào sự phát triển của quốc gia, dân tộc.

Tại Hội Báo chí toàn quốc năm 2024 (tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh), Bảo tàng Báo chí Việt Nam có một góc khá chính diện và đẹp mắt để trưng bày chuyên đề “Báo chí Cách mạng Việt Nam 1925 - 2024: 99 chuyện nghề”. Đập vào mắt là hình ảnh nhà báo Dương Tử Giang, một người con quê Bến Tre và câu chuyện về ông được trình bày đầu tiên trong tập “99 chuyện nghề: Nhà báo liệt sĩ”.

Nhiều người cảm động khi đọc những dòng: “Nhà báo liệt sĩ Dương Tử Giang (1914 - 1956) tên thật là Nguyễn Tấn Sĩ, người Bến Tre, đầu thập niên 1940 đã là một cái tên quen thuộc trên nhiều bài viết đăng trên các báo Thanh Niên, Mai Dư Luận, Hạnh Phúc.

Ông là tác giả bài báo liên quan đến câu chuyện Sài Gòn bỗng dưng khan tiền lẻ hồi đó. Tiền lẻ hiếm đến mức khi cần người ta phải “xé đôi” tờ giấy bạc 5 đồng để xài. Mỗi nửa mặc nhiên được tính là 2 đồng rưỡi! Những đồng tiền mệnh giá nhỏ hơn như xu, hào thì trả bằng tem, vé xe buýt... Rồi bọn Nhật phát hành ồ ạt giấy bạc 500 đồng dưới danh nghĩa Ngân hàng Đông Dương làm phá giá đồng bạc, giá sinh hoạt nhảy vọt, khiến dân tình càng lầm than, khốn khổ. Dương Tử Giang bèn viết bài đả kích và kêu gọi dân chúng vùng lên, đăng trên tờ Hạnh Phúc, lập tức tờ báo bị đóng cửa và giám đốc lẫn quản lý đều phải ra hầu tòa!

Sau đó, ông tham gia làm báo cách mạng và viết cho các tờ Thanh Niên Mới, Ngày Mai; lập tờ Văn Hóa với tôn chỉ “đấu tranh cho thống nhất dân tộc, cho một nền hòa bình bền vững” cùng với Trúc Khanh, Khổng Dương và Hoàng Tấn. Rồi đến lượt Văn Hóa bị đóng cửa. Năm 1954, Dương Tử Giang được tổ chức bố trí ở lại Sài Gòn tiếp tục làm báo. Tháng 10-1955, khi đang sửa morasse cho tờ Duy Tân, ông bị bắt và giam ở bót Catinat trước khi bị đày lên trại giam Tân Hiệp, Biên Hòa và hy sinh trong chuyến vượt ngục cuối năm 1956. Hiện tên ông được đặt cho một con đường ở Quận 5, TP. Hồ Chí Minh. Hàng năm, Giải thưởng báo chí mang tên ông (Dương Tử Giang) được tổ chức ở tỉnh Đồng Nai”.

Hẹn một lần đến

Bảo tàng Báo chí Việt Nam (Vietnam Press Museum), địa chỉ tại tầng 1-2-3, tòa nhà Hội Nhà báo Việt Nam, đường Dương Đình Nghệ, phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội. Bảo tàng Báo chí Việt Nam nằm trong hệ thống Bảo tàng Quốc gia, trực thuộc Hội Nhà báo Việt Nam, được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập ngày 28-7-2017. Lễ công bố quyết định và ra mắt Bảo tàng được tổ chức ngày 16-8-2017.

Ngày 19-6-2020, Bảo tàng Báo chí Việt Nam hoàn thành không gian trưng bày cố định và chính thức mở cửa đón khách tham quan, được công chúng và các chuyên gia bảo tàng đánh giá cao về chất lượng trưng bày và hiệu quả giáo dục truyền thống.

 Đại diện Bảo tàng Báo chí Việt Nam cho biết, tính đến nay, Bảo tàng hiện đang lưu giữ khoảng 40 ngàn tài liệu, hiện vật, 700 trong số đó đang được giới thiệu trong các không gian trưng bày thường xuyên của Bảo tàng. Những tài liệu, hiện vật được sưu tầm từ hàng chục cuộc vận động hiến tặng và những chuyến đi sưu tầm ở gần 60 tỉnh, thành. Đến hết năm 2023, Bảo tàng đã đón hơn 30 ngàn lượt khách tham quan.

Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen năm 2011 vì “đã có thành tích trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Báo chí Cách mạng Việt Nam”.

Đối với những người làm báo, được một lần đến thăm Bảo tàng Báo chí Việt Nam để hiểu về lịch sử nghề báo, về đời sống người làm báo qua những thời kỳ là điều mong ước. Qua đây sẽ giúp những nhà báo ngày nay thêm hiểu về lịch sử dân tộc, từ đó thôi thúc tinh thần ham học hỏi, rèn luyện nơi các nhà báo và cống hiến, lăn xả hơn trong nghề.

Bài, ảnh: Thạch Thảo