Nét đẹp áo bà ba

Đội lân nữ Lương Hòa với trang phục áo bà bà trong những lần đi lưu diễn.

Rất đỗi thân thương

Đề cập nét đẹp văn hóa áo bà ba, tài liệu Địa chí Bến Tre có nêu: Trong những năm chống Mỹ sôi sục, hình ảnh đội quân tóc dài với áo bà ba và chiếc khăn rằn Nam Bộ đã chiếm nhiều chỗ trang trọng nhất trên các trang báo ngoại quốc với những lời ca ngợi nồng nhiệt đầy chất huyền thoại. Bộ quần áo bà ba có thể mặc đi lao động, chèo ghe, mặc trong nhà và sinh hoạt ở nơi đông người, lễ tết, tiếp khách…

Cũng theo tài liệu nêu trên, một số đặc điểm chính của chiếc áo bà ba truyền thống có thể kể đến như: áo có 5 hoặc 6 nút, có hai túi ở phần dưới hai vạt trước. Ngày trước, người ta thường dùng nút đồng hay nút xương tròn nên đơm khuy dài, về sau, người ta thường dùng nút bằng sứ trắng hoặc màu, hay nút nhựa thì có khuy xẻ. Vật liệu may mặc trước kia chủ yếu là vải, lụa, đũi bằng tơ tằm nội địa sản xuất từ Ba Tri hay từ miền Trung đưa vào; màu sắc phổ biến nhất là màu đen. Khi có vải nhập cảng thì áo bà ba được mở rộng ra may bằng vải ú, vải sơn đầm, vải chéo go đe… Qua thời gian, bộ bà ba đã có nhiều thay đổi, cách tân để phù hợp với yêu cầu thẩm mỹ của thời đại; tuy nhiên, những nét cơ bản (như tay dài, có hai vạt trước…) vẫn được lưu giữ nguyên bản.

Hình ảnh chiếc áo bà ba đi cùng lịch sử hiện vẫn còn được lưu giữ tại nhiều di tích như: tại Di tích Quốc gia đặc biệt Đồng Khởi (xã Định Thủy, huyện Mỏ Cày Nam) đã có các mô hình tái hiện hình ảnh các dì, các mẹ, các anh, các chú mặc đồ bà ba, khăn rằn, nón lá vùng lên kháng chiến khí thế ngút trời. Hay như tại di tích Khu lưu niệm Nữ tướng Nguyễn Thị Định (xã Lương Hòa, huyện Giồng Trôm) vẫn còn lưu giữ và trưng bày hình ảnh vị nữ tướng tài ba nhưng giản dị, gần gũi trong trang phục áo bà ba trong sinh hoạt đời thường và trong hành trình hoạt động cách mạng cứu nước (hiện nơi đây vẫn còn lưu giữ hiện vật gốc - chiếc áo bà ba của Nữ tướng Nguyễn Thị Định đã từng sử dụng).

Nét duyên cho phụ nữ

Ngày nay, áo bà ba vẫn còn được nhiều người sử dụng (có nam và nữ), nhất là ở các vùng nông thôn. Với các bạn trẻ thì chiếc áo bà ba đã được cách tân với nhiều màu sắc và họa tiết phong phú, trẻ trung, năng động hơn. Không chỉ còn được sử dụng trong sinh hoạt thường ngày, áo bà ba còn hiện diện trong hoạt động du lịch, nhiều địa điểm kinh doanh du lịch đã sử dụng áo bà ba để tạo nét đẹp thân thiện, gần gũi và là điểm nhấn văn hóa trong du lịch miệt vườn, sông nước. Hay áo bà ba còn được sử dụng rất nhiều trong hoạt động trình diễn nghệ thuật, trong các buổi sinh hoạt giao lưu văn hóa, sinh hoạt cộng đồng… Bên cạnh, nhiều hội thi thời trang trong tỉnh, trong đó có cả hội thi Người đẹp xứ Dừa ở các lần trước, trong phần trang phục tự chọn, nhiều thí sinh đã chọn trang phục áo bà ba để trình diễn phần thi của mình. Vì theo nhận định của nhiều bạn, chiếc áo bà ba phù hợp sẽ tạo cho người phụ nữ một nét đẹp duyên dáng, nữ tính, hiền hòa, thân thiện.

Đặc biệt, ngoài hoạt động Ngày hội áo bà ba, lần đầu tiên Hội thi Người đẹp xứ Dừa năm nay sẽ thay thế phần trình diễn trang phục áo tắm bằng phần trình diễn áo bà ba. Đây không chỉ là một nét mới trong hội thi mà còn là khẳng định giá trị, nét đẹp văn hóa của chiếc áo bà ba truyền thống. Riêng với hoạt động Ngày hội áo bà ba trong khuôn khổ Lễ hội Dừa, theo đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ý nghĩa của ngày hội nhằm tôn vinh nét đẹp của chiếc áo bà ba và gắn kết một số hoạt động cộng đồng. Lực lượng chính là phụ nữ, nữ thanh niên và mở rộng thêm nam giới, trẻ em, đặc biệt là sẽ có mời sự tham gia của các cô trong Đội quân tóc dài năm xưa để làm hình ảnh tuyên truyền về phụ nữ Bến Tre.

Chiếc áo bà ba mang vẻ đẹp hiền hòa, đôn hậu và chân chất như tính cách vốn có của người dân xứ Dừa Bến Tre nói riêng, vùng đồng bằng nói chung. Đã có người chia sẻ rằng, việc mặc áo bà ba là một nét đẹp, tuy nhiên, cũng cần có một phong thái đi đứng, ăn nói, cử chỉ… sao cho phù hợp. việc ứng xử văn hóa, văn minh có lẽ luôn là điều cần thiết với bất kỳ ai, nhưng càng cần được chú trọng hơn khi khoác lên người những trang phục mang ý nghĩa văn hóa truyền thống như chiếc áo bà ba.

Bài, ảnh: Ánh Nguyệt