Những khuyến nghị nhằm giảm thiểu tổn hại trẻ em

Gia đình có trách nhiệm lớn nhất trong việc phòng ngừa bạo lực, xâm hại, tai nạn thương tích đối với trẻ em.

Hành vi gây tổn hại

Tại lễ phát động Tháng hành động vì trẻ em năm 2023, Phó chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin - Bảo vệ quyền trẻ em Trịnh Thị Thanh Bình (nguyên Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh) đã có bài phát biểu về “Chung tay giảm thiểu tổn hại trẻ em”, các phát biểu của bà Bình đã thu hút sự chú ý, theo dõi của các đại biểu và học sinh tham dự.

Bà Trịnh Thị Thanh Bình cho rằng, trong tình hình phát triển kinh tế - xã hội hiện nay đã và đang phát sinh nhiều nguy cơ gây tổn hại đến trẻ em. Việc gây tổn hại cho trẻ em xảy ra ngay trong gia đình, trong trường học và trong xã hội đã ảnh hưởng đến trẻ em lâu dài về thể chất, tâm lý, tình cảm, đạo đức và sức khỏe tâm thần của trẻ em.

Những hành vi gây tổn hại cho trẻ em phổ biến như: Tước đoạt quyền sống của trẻ em, hành hạ, ngược đãi, đánh đập, xâm hại thân thể sức khỏe, bỏ rơi, bỏ mặc, xao nhãng. Qua hoạt động của Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin - Bảo vệ quyền trẻ em, bà Trịnh Thị Thanh Bình cho biết: “Khi Hội đi trợ giúp những hoàn cảnh trẻ em khó khăn thì chúng tôi thấy ngày càng nhiều trẻ em lâm vào các tình cảnh nói trên. Có thể là do cha mẹ đi làm ăn xa, gia đình tan vỡ hôn nhân, do sinh con ngoài giá thú, sinh con trước tuổi trưởng thành rồi để lại cho ông bà nuôi dưỡng, mà nhiều gia đình ông bà có hoàn cảnh rất khó khăn, vì thế số các cháu này có nguy cơ bị xâm hại rất cao”.

Kế đến là mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em; chửi mắng, đe dọa, lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, cô lập, xua đuổi coi thường trẻ em; bán cho trẻ em hoặc cho trẻ em sử dụng rượu, bia, thuốc lá là chất gây nghiện, chất kích thích khác, thực phẩm không bảo đảm an toàn, có hại cho trẻ em; sử dụng, rủ rê, xúi giục, kích động, lợi dụng, lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc trẻ em thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác. Sử dụng hình phạt thể chất bằng vũ lực như đánh đập, chửi mắng.

Bà Trịnh Thị Thanh Bình kể: “Mới đây, chúng tôi tư vấn 1 ca, em học sinh này không có mâu thuẫn gì, mà bạn rủ đi đánh nhau, thế là không thù hằn gì lại kéo nhau đi đánh người ta, rồi gây thương tích, rồi trở thành tội phạm, trong khi chưa thành niên. Chúng tôi tư vấn xem cách nào cứu, vì nhìn thấy là sẽ ảnh hưởng rất lớn cho tương lai của em ấy. Phải nói là phạm tội một cách rất đơn giản, tự nhiên không thù hằn lại xách dao đi chém người. Đây là một trường hợp mà chúng tôi lo ngại, là xúi giục, lôi kéo hành vi vi phạm pháp luật”.

Những hành vi xâm hại tình dục trẻ em bao gồm: Hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu, dâm ô với trẻ em và sử dụng trẻ em vào mục đích mại dâm, khiêu dâm dưới mọi hình thức; việc không đảm bảo an toàn cho trẻ trong môi trường sống dẫn đến tai nạn, thương tích, đuối nước, tai nạn giao thông...

Bảo vệ trẻ em để giảm thiểu tổn hại cho trẻ em là coi trọng phòng ngừa, ngăn chặn nguy cơ gây tổn hại cho trẻ em. Kịp thời can thiệp giải quyết để giảm thiểu hậu quả, tích cực hỗ trợ để trẻ em có thể phục hồi, tái hòa nhập và phát triển.

Trách nhiệm của gia đình

Việc chung tay giảm thiểu tổn hại trẻ em không phải là vấn đề mới, xa lạ mà đó là trách nhiệm pháp lý, đạo lý của tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Chỉ thị 20/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Hiến pháp, Luật trẻ em, Nghị quyết 121 của Quốc hội khóa XIV, Chương trình Quốc gia bảo vệ trẻ em của Chính phủ và kế hoạch của UBND tỉnh Bến Tre về thực hiện Chương trình Quốc gia bảo vệ trẻ em giai đoạn 2021 - 2030 tại tỉnh Bến Tre đã nêu rõ mục tiêu nhiệm vụ giải pháp, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng ngành, từng cấp từng cơ quan, đơn vị, tổ chức về thực hiện nhiệm vụ bảo vệ trẻ em, nhằm giảm thiểu tổn hại cho trẻ em.

Để giảm thiểu tổn hại cho trẻ em, trách nhiệm trước hết là gia đình về phòng ngừa bạo lực, xâm hại, phòng ngừa tai nạn thương tích, phòng ngừa đuối nước. Không ai bảo vệ trẻ em tốt hơn cha mẹ, vừa bảo vệ con cái vừa hướng dẫn con cái thực hiện các quy tắc an toàn để tự bảo vệ mình, Phó chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin - Bảo vệ quyền trẻ em Trịnh Thị Thanh Bình (nguyên Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh) nhấn mạnh: “Chúng tôi mong muốn, bằng tình thương và trách nhiệm gia đình học hỏi để nuôi dạy bảo vệ con cháu tốt hơn. Chúng ta phải học cách để bảo vệ con của mình, tôi xem thời sự thấy một việc quá đau lòng, một bà mẹ phải nhảy xuống nước mò xác 3 đứa con bị đuối nước chết... Trong các chương trình phối hợp truyền thông, chúng tôi rất quan tâm đến đối tượng yếu thế trong xã hội, nhóm phụ huynh trong những gia đình không hoàn hảo, tiếp cận với kiến thức, cách thức để phòng ngừa tổn hại cho trẻ em”.

Tiếp đến là nhà trường cần quan tâm giáo dục hướng dẫn học sinh trong phòng chống bạo lực học đường, các kỹ năng nhận biết và phòng chống xâm hại tình dục trẻ em, phòng chống tai nạn thương tích. Các cấp, các ngành, các cơ quan, tổ chức, cá nhân luôn quan tâm dành những gì tốt nhất cho trẻ em hành động cụ thể để xây dựng môi trường sống an toàn thân thiện, lành mạnh cho trẻ em; đảm bảo thực hiện đầy đủ các quyền trẻ em và đảm bảo cho trẻ em được phát triển toàn diện.

Bài, ảnh: Thạch Thảo