Nữ tướng Nguyễn Thị Định: Tấm lòng son sắt với quê hương, đất nước

Bà Nguyễn Thị Định dự lễ mít-tinh kỷ niệm Ngày Bến Tre Đồng khởi lần thứ 18 năm 1978. Ảnh tư liệu

Nữ tướng có tài thao lược

Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân - nguyên Bí thư Tỉnh ủy Huỳnh Văn Be chia sẻ: Nói về bà Ba Định là mọi người ai cũng có cảm nhận kính mến, nể phục. Bà Ba là một người phụ nữ tài ba. Bởi, bà Ba Định không phải là nhà quân sự, nhưng lại nắm được tình hình. Cho nên, bà chỉ đạo cuộc khởi nghĩa năm 1960 (phong trào Đồng khởi) rất tuyệt vời. Ta có thể thấy sự tài ba của bà Ba ở những điểm sau:

Thứ nhất, trong tay ta không có súng (khi ấy thực lực của ta chỉ còn không đầy 20 chi bộ và 200 đảng viên, với 4 cây súng hư, cũ, mỗi khẩu chưa đầy 10 viên đạn - sách “Bến Tre Đồng khởi anh hùng” do Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và Tỉnh ủy Bến Tre thực hiện, trang 446, 447), nhưng ta lại đi cướp chính quyền. Đó chính là nhờ bà Ba Định đã đánh giá đúng tình hình, lòng dân và lòng cách mạng và đánh giá đúng về địch. Địch tuy đông quân số, nhưng đã rệu rã rồi, nên bà Ba đã tổ chức khởi nghĩa.

Thứ hai, dù không phải là một nhà quân sự, nhưng bà Ba đã sử dụng sự tài ba của những người kháng chiến cũ, đó là làm vũ trang rất tốt.

Thứ ba, đối với bà Ba Định, khi bị địch đàn áp, bà đã dùng lực lượng chính trị để đấu tranh, làm cho địch nản chí phải rút lui.

Những điểm trên cho thấy, bà Ba Định là một người có tài thao lược. Bà không phải là người quân sự. Bà chỉ là người yêu nước, thương dân nhưng khi xảy ra sự việc, bà lại sử dụng được nghệ thuật của quân sự Việt Nam (tức đường lối chiến tranh nhân dân). Đó là điểm tuyệt vời của bà Ba Định. Ở thời kỳ đầu, bà Ba đã làm được 3 mũi giáp công (chính trị - quân sự - binh vận): tay không cướp súng giặc - thành lập vũ trang đánh địch. Về lực lượng chính trị, khi địch đàn áp, bà là người đã sử dụng lực lượng quần chúng để đấu tranh, làm nản lòng địch. Bà Ba sử dụng lực lượng trong bộ máy tề ngụy có những người yêu nước để họ cùng khởi nghĩa... Nói nôm na là 3 mũi giáp công và bà Ba đã vận dụng rất tuyệt vời những nghệ thuật trên. Theo tôi, đó là lý do bà Ba Định trở thành vị tướng huyền thoại trong lịch sử nước nhà.

Chúng ta cũng biết rằng, thời kỳ bà Ba Định chủ trương Đồng khởi, lúc đó, bà không phải là người đứng đầu của Đảng bộ tỉnh, nhưng bà đã dám khởi xướng, triển khai nổi dậy, vì bà sợ mất thời cơ.

Vì sao bà Ba không xuất thân từ người lính, lại trở thành một nữ tướng? Bởi, bà Ba Định có lòng yêu nước sâu sắc, tâm huyết với độc lập, tự do của dân tộc nên bà đã nghĩ ra cách làm, sáng tạo ra cách làm. Bà Ba Định còn có tài trong việc sử dụng những người giỏi, để góp sức làm nên cuộc nổi dậy của quần chúng, mà bây giờ chúng ta gọi là cuộc Đồng khởi.

Lòng trắc ẩn của cô Ba Định

Nguyên Bí thư Tỉnh ủy Võ Thành Hạo kể về một kỷ niệm: Tôi muốn nhấn mạnh về lòng trắc ẩn của một người phụ nữ - nơi bà Nguyễn Thị Định. Bởi, phải là một người tử tế thì mới có lòng trắc ẩn khiến nhiều người cảm phục như vậy!

Tôi có một thời gian ngắn tham gia quân đội ở chiến trường biên giới phía Bắc. Trong thời gian này, tôi may mắn gặp đồng chí Nguyễn Thị Định. Khi đó, bà là Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (1982 - 1987) - trong một chuyến bà về thăm đơn vị. Cuộc gặp tuy ngắn ngủi, nhưng để lại cho tôi và anh em chiến sĩ quê Bến Tre nhiều cảm xúc. Riêng tôi có thêm bài học về lòng trắc ẩn của con người.

Ngày 17-2-1979, Trung Quốc phát động cuộc chiến tranh xâm lược trên toàn tuyến biên giới phía Bắc trải dài qua 6 tỉnh, từ Pa Nậm Cúm (tỉnh Lai Châu) đến Pò Hèn (tỉnh Quảng Ninh). Hưởng ứng lệnh tổng động viên toàn quốc của Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng, hàng vạn thanh niên Việt Nam viết đơn tình nguyện gia nhập quân đội. Các tỉnh trong quân khu mỗi tỉnh thành lập một tiểu đoàn tình nguyện đi chiến đấu ở chiến trường biên giới phía Bắc. Tỉnh Bến Tre có 1 tiểu đoàn tình nguyện. Tháng 6-1979, tiểu đoàn tình nguyện của Bến Tre hành quân ra Bắc.

Vào năm 1982, không nhớ rõ tháng nào, nhưng lúc đó trời lạnh lắm. Anh em Bến Tre được lệnh tập trung hành quân về sư đoàn để đón lãnh đạo Trung ương về thăm. Chúng tôi ở rải rác mỗi người một nơi, nên đây cũng là dịp hiếm hoi được gặp nhau đông đủ. Về đến sư đoàn mới biết lãnh đạo Trung ương đến thăm chính là đồng chí Nguyễn Thị Định. Lúc bấy giờ, bà là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Đây là cuộc thăm viếng và làm việc chính thức của đoàn cấp cao Đảng, Nhà nước, nên nghi thức đón tiếp rất long trọng. Có quân nhạc, có tiêu binh, có đội nghi thức dàn chào, có phát biểu chào mừng của Tư lệnh quân đoàn, Chỉ huy sư đoàn.

Nhưng sau phần thủ tục, tôi thấy đồng chí Nguyễn Thị Định nhanh nhẹn bước xuống hàng quân đang đứng co ro vì lạnh. Đồng chí bắt tay từng người đứng trước. Đặc biệt, đồng chí đã dừng lại, bắt tay, ôm hôn rất lâu, hỏi thăm từng người chiến sĩ Bến Tre (người lính Bến Tre ai cũng có đeo huy hiệu Đồng khởi trước ngực và quấn khăn rằn trên cổ). Tôi thấy nhiều anh em chiến sĩ Bến Tre khóc và đồng chí cũng nhiều lần nghẹn ngào, nhiều lần kéo chéo khăn rằn lau nước mắt.

Trong khoảnh khắc ấy, tôi cảm nhận, đồng chí Nguyễn Thị Định (cô Ba Định) giống như một người mẹ miền Nam; người má Bến Tre ra thăm con đang đánh giặc xa nhà.

Cô đã xúc động dành nhiều thời gian nhắc lại truyền thống quê hương Đồng khởi, về niềm tin và sự kỳ vọng của lãnh đạo tỉnh, của cha mẹ, bà con quê hương; động viên chiến sĩ Bến Tre yên tâm học tập, rèn luyện, để không chỉ hoàn thành nhiệm vụ tại đơn vị, mà còn là nguồn cán bộ sau này của địa phương, vì quân đội là trường đại học của thanh niên. Những lời dặn dò ân cần, xúc động của cô Ba dành cho anh em chiến sĩ quê Bến Tre làm chúng tôi ấm lòng trong cái giá rét của trời đất.3

Khi hồi tưởng lại, tôi mới thấy ở cô Ba là tầm nhìn, là tư duy chiến lược của người lãnh đạo, là tình cảm và sự quan tâm sâu sắc của cô đối với quân đội nói chung, đơn vị của chúng tôi nói riêng.

Cho đến bây giờ, tôi vẫn còn ấn tượng cách ứng xử của cô Ba tại thời điểm đó. Tôi cho rằng, nếu chỉ là sự quan tâm chính trị, thậm chí là tình yêu thương mà không giàu lòng trắc ẩn thì cô không bất ngờ bước xuống với chúng tôi - những người lính bình thường. Có lẽ đây là phẩm chất riêng có trong tâm hồn và nhân cách của cô Ba. Phải chăng đó chính là nguồn gốc của lòng quý mến, kính trọng, ngưỡng phục mà mọi người dành cho cô Ba!

Tỏa sáng đức tính cao đẹp

Theo Thầy thuốc nhân dân, Tiến sĩ, Bác sĩ Ngô Văn Tán - Phó chủ tịch Thường trực Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh: Vận dụng sáng tạo Nghị quyết 15 của Đảng với phương thức “Hai chân - Ba mũi” của Tỉnh ủy Bến Tre, mà đứng đầu là đồng chí Nguyễn Thị Định (cô Ba Định) là một trong những người đã lãnh đạo cuộc Đồng khởi nổ ra tại vùng đất Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre ngày 17-1-1960. Cuộc đấu tranh đã lan rộng nhanh chóng cả tỉnh, vượt sông Tiền và sông Hậu, bùng cháy lên khắp các tỉnh miền Nam, tới các vùng ven đô Sài Gòn... đã làm Mỹ, ngụy khiếp đảm. Chiến công xuất sắc ấy đã từng in một dấu ấn trên trang sử oanh liệt chống Mỹ cứu nước ở miền Nam.

Một đời chiến đấu hy sinh, đồng chí Nguyễn Thị Định không chỉ tiêu biểu cho phụ nữ miền Nam “Anh hùng - bất khuất - trung hậu - đảm đang”, đồng chí còn là điển hình mẫu mực cho phụ nữ Việt Nam. Suốt đời, đồng chí phấn đấu vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng phụ nữ. Với đức tính khiêm tốn, nhân hậu, đồng chí là một trong những người phụ nữ tiêu biểu của đất nước, gắn bó mật thiết với nhân dân. Đồng chí là lãnh đạo có uy tín, được nhân dân, chiến sĩ và phụ nữ Việt Nam, bạn bè quốc tế kính trọng; là tấm gương sáng, trao truyền những giá trị tốt đẹp cho các thế hệ hôm nay và mai sau, trong đó có trí thức Bến Tre phải ghi nhớ. Đó là, nêu cao tinh thần trách nhiệm, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân là tư tưởng xuyên suốt trong cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí.

Thạch Thảo