Quân chủng Hải quân 69 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành

Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Những chiến công hiển hách

Cách đây 70 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân ta đã lập nên một trong những chiến công hiển hách, vang dội nhất trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta, đó là Chiến thắng Điện Biên Phủ “lững lẫy năm châu, chấn động địa cầu” và ngày 7-5-1954 đã trở thành một mốc son rực sáng nhất trong thế kỷ XX và cũng đúng đó, một năm sau Bộ Quốc phòng đã có Văn bản 284/NĐ-A thành lập Cục Phòng thủ bờ bể (tiền thân của Hải quân nhân dân Việt Nam ngày nay). Ngày 7-5-1955 trở thành mốc lịch sử đánh dấu sự ra đời của Hải quân nhân dân Việt Nam.

Cục Phòng thủ bờ bể khi thành lập gồm cơ quan cục và hai đơn vị trực thuộc là: C45 và C46, với quân số ban đầu có 141 cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên. Có nhiệm vụ là “cơ quan giúp Bộ Tổng tư lệnh chỉ đạo các lực lượng phòng thủ bờ bể, tổ chức đào tạo cán bộ, nhân viên thủy thủ; sản xuất, sửa chữa dụng cụ, phương tiện về thủy quân; xây dựng các thủy đội để bàn giao cho các khu và liên khu làm nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh trên các vùng sông, biển”.

Sau gần 9 năm ra đời, xây dựng, phát triển trong điều kiện hòa bình, đến cuối năm 1963, lực lượng Hải quân Việt Nam đã có sự phát triển vượt bậc, đã có các lực lượng tàu tuần tiễu ven biển, tàu phóng ngư lôi, tàu săn ngầm, vận tải, trinh sát và một số tàu phục vụ khác như tàu dầu, tàu chở nước, tàu đo đạc biển, trục vớt…, có khả năng tác chiến độc lập hoặc hiệp đồng chiến đấu trên biển; hệ thống cầu cảng, các đơn vị công binh công trình, lực lượng bảo đảm, phục vụ cùng với các cơ sở vật chất kỹ thuật đã được xây dựng; hệ thống ra đa, đài trạm quan sát được bố trí dọc ven biển từ Quảng Ninh đến Cửa Tùng. Cùng với đó là sự phát triển nhanh chóng cả về số lượng, chất lượng của đội ngũ cán bộ, chiến sĩ hải quân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Lực lượng tàu mặt nước chiến đấu của Lữ đoàn 167, Vùng 2 Hải quân huấn luyện bắn đạn thật trên biển.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, toàn Đảng bộ Quân chủng và mọi cán bộ, chiến sĩ nhất quán với tư tưởng chỉ đạo: “Sẵn sàng khi có lệnh là đi, có địch là đánh; nhiệm vụ ở đâu cũng làm, khó khăn mấy cũng vượt; kẻ địch nào cũng đánh, đánh là phải tiêu diệt”. Đồng thời xây dựng tinh thần đoàn kết giúp nhau tiến bộ; ra sức học tập, đuổi kịp và vượt các điển hình tiên tiến, phổ biến bồi dưỡng kinh nghiệm, đẩy mạnh thi đua “Ba nhất”, hăng hái ghi tên đi chiến đấu và thi đua giành “Đơn vị Quyết thắng”.

Mở đầu cho những chiến công là chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5-8-1964 đã bẻ gãy gọng kìm không quân trong chiến dịch “Mũi tên xuyên” của kẻ thù. Mặc dù địch với tàu khu trục Ma đốc có vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại, trọng tải và quân số lớn gấp trăm lần tàu của ta lại được máy bay của chúng chi viện yểm trợ, song với tinh thần sẵn sàng chiến đấu cao và ý chí quyết tâm chiến đấu đến cùng, quyết trừng trị quân xâm lược, cán bộ, chiến sĩ phân đội 3, Tiểu đoàn 135 tàu phóng lôi với 3 tàu 333, 336, 339 đã dũng cảm tiến công đánh đuổi tàu địch, mưu trí cơ động tránh các làn hỏa lực của chúng, bắn bị thương tàu khu trục Ma đốc và bắn rơi 1 máy bay, bắn bị thương một chiếc khác, buộc tàu địch phải tháo chạy ra khỏi vùng biển của ta; mở đầu trang sử chiến đấu anh hùng của Hải quân nhân dân Việt Nam.

Ngay sau đó, Mỹ dựng lên “Sự kiện vịnh Bắc Bộ”, lấy cớ để ngày 5-8-1964 tiến hành cuộc tập kích bằng không quân đánh phá hầu hết các căn cứ, khu trú đậu và lực lượng tàu thuyền của Hải quân nhân dân Việt Nam trên suốt dải bờ biển miền Bắc từ Quảng Bình đến Quảng Ninh nhưng với tinh thần cảnh giác sẵn sàng chiến đấu, lực lượng ở các căn cứ và các tàu hải quân đã phối hợp hiệp đồng chặt chẽ với lực lượng vũ trang ba thứ quân và nhân dân các địa phương anh dũng chiến đấu, đã bắn rơi 8 chiếc máy bay địch, bắn bị thương nhiều chiếc khác và bắt sống tên giặc lái đầu tiên của đế quốc Mỹ trên miền Bắc nước ta (trung úy phi công An vơ rét).

Chiến công trong đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc ngày 2-8 và trong đánh trả máy bay giặc Mỹ xâm lược ngày 5-8-1964 đã thể hiện bản lĩnh chiến đấu anh hùng, tinh thần dũng cảm, ý chí kiên cường “dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng” kẻ địch có tiềm lực kinh tế, quân sự và vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại hơn ta gấp nhiều lần, làm nên truyền thống “Đánh thắng trận đầu” của Hải quân nhân dân Việt Nam và của quân, dân miền Bắc trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; khẳng định sự trưởng thành vững mạnh của bộ đội Hải quân, cổ vũ mạnh mẽ tinh thần không sợ Mỹ, quyết tâm chiến đấu và quyết chiến thắng giặc Mỹ xâm lược của quân, dân ta trên cả hai miền Nam, Bắc và cổ vũ sức mạnh của toàn quân chủng tiếp tục đi lên xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành từng bước vững chắc.

Tiếp nối chiến thắng trận đầu là những chiến công vang dội cùng quân, dân miền Bắc đánh thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân và làm nòng cốt đánh thắng chiến tranh phong tỏa sông biển miền Bắc bằng thủy lôi và bom từ trường của đế quốc Mỹ, chiến công của lực lượng đặc công hải quân trên chiến trường sông, biển; chiến công của những đoàn tàu không số làm nên huyền thoại Đường Hồ Chí Minh trên biển… Đặc biệt, cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 với Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Quân chủng Hải quân đã phối hợp các lực lượng thần tốc, táo bạo, bất ngờ, tiến công giải phóng quần đảo Trường Sa và các đảo trên vùng biển miền Trung, Tây Nam của Tổ quốc và hoàn thành nghĩa vụ quốc tế với các nước anh em.

Hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại

Năm 2010, Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân chủng Hải quân lần thứ 11 đã đề ra phương hướng lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ và xây dựng Quân chủng những năm 2010 - 2015, trong đó, đã xác định chủ trương đẩy mạnh xây dựng Quân chủng theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, có đủ các thành phần lực lượng binh chủng chiến đấu hiện đại để đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục của Tổ quốc trong điều kiện mới. Chủ trương trên đã được Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ IX nhất trí quyết định Hải quân là một trong 5 đơn vị đầu tiên của toàn quân được đầu tư xây dựng hiện đại trong phương hướng xây dựng Quân đội những năm 2010 - 2015. Từ đây, Hải quân nhân dân Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn xây dựng mới, xây dựng quân chủng hiện đại.

Tàu ngầm Kilo của Hải quân nhân dân Việt Nam được mệnh danh là những hố đen trong lòng đại dương nhờ khả năng tàng hình hoàn hảo và được trang bị vũ khí hiện đại.

Được Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân quan tâm, đầu tư xây dựng nên những năm 2010 - 2015 là thời kỳ Hải quân nhân dân Việt Nam phát triển với tốc độ rất nhanh, tạo bước biến đổi quan trọng cả về lượng và chất. Cùng lúc, Quân chủng tập trung đầu tư mua sắm, đóng mới nhiều phương tiện, vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại như tàu hộ vệ tên lửa Gepard 3.9; máy bay EC-225, DHC-6; tàu ngầm ki lô 636 thế hệ mới; tên lửa bờ thế hệ mới; tàu pháo được thiết kế chế tạo mới, vận hành thao tác tự động… Xây dựng, phát triển thêm những đơn vị lực lượng mới như Lữ đoàn Không quân hải quân 954, Lữ đoàn Tàu ngầm hiện đại 189, Lữ đoàn Tên lửa bờ 685, Lữ đoàn tàu Pháo-tên lửa 167, nâng cấp các vùng lên Bộ Tư lệnh vùng Hải quân tương đương quân đoàn, một số trung đoàn lên lữ đoàn, các tiểu đoàn ra đa lên trung đoàn…

Từ năm 2014 đến nay, Hải quân đã không ngừng phát triển, với đủ thành phần 5 lực lượng chiến đấu là Tàu mặt nước, Tàu ngầm, Không quân hải quân, Pháo binh-Tên lửa bờ, Hải quân đánh bộ - đặc công nước; và các lực lượng phục vụ bảo đảm hậu cần, kỹ thuật, nghiên cứu khoa học kỹ thuật quân sự hải quân. Các cơ sở giáo dục đào tạo ở các bậc trình độ chuyên môn kỹ thuật hải quân từ sơ cấp đến đại học và trên đại học được trang bị và cải tiến thiết bị phục vụ dạy và học hiện đại, giáo trình giảng dạy tiên tiến. Các nhà máy, xí nghiệp tiếp tục được củng cố, nâng cấp và xây dựng. Các cơ sở sản xuất, làm kinh tế quốc phòng khác được trang bị những thiết bị công nghệ mới hiện đại, nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh và năng lực cạnh tranh để không ngừng phát triển phục vụ nhiệm vụ quốc phòng và làm kinh tế.

Trước những diễn biến ngày càng phức tạp, căng thẳng trên biển, Quân chủng đã thường xuyên nắm chắc, dự báo đúng tình hình, tham mưu, đề xuất Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và trực tiếp chỉ đạo xử trí tình huống đúng đối sách; bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo và đẩy mạnh xây dựng Hải quân tiến lên hiện đại. Toàn Quân chủng đã bám sát phương châm huấn luyện “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu; lấy huấn luyện cán bộ là then chốt, huấn luyện tác chiến trong điều kiện phức tạp, địch sử dụng vũ khí công nghệ cao làm điều kiện và môi trường để rèn luyện bộ đội. Đồng thời, duy trì tốt các hoạt động quản lý, nâng cao khả năng bảo vệ, giữ vững chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa; tăng cường củng cố nền quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân trên các vùng biển, đảo; tích cực tổ chức các hoạt động tuyên truyền về biển đảo, huy động nguồn lực cho nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo và xây dựng Quân chủng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Huấn luyện sẵn sàng chiến đấu ở Lữ đoàn tên lửa bờ 681.

Quân chủng tiếp tục nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu, xây dựng, bổ sung hoàn thiện các phương án sẵn sàng chiến đấu và diễn tập theo phương án; thực hiện tốt các nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn; củng cố thế trận quốc phòng-an ninh trên các khu vực, trọng tâm là ở quần đảo Trường Sa, khu vực DK1 và các vùng biển, đảo trọng điểm khác; hoàn thành xây dựng nhiều công trình phục vụ dân sinh và quốc phòng-an ninh trên các đảo và nhà giàn. Hoạt động đối ngoại quốc phòng Hải quân tiếp tục được tăng cường, ngày càng mở rộng và đi vào chiều sâu.

Trải qua 69 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong Quân chủng bằng mồ hôi, công sức và cả xương máu của mình nối tiếp nhau xây đắp và tô thắm truyền thống vẻ vang “Chiến đấu anh dũng; mưu trí, sáng tạo; làm chủ vùng biển; quyết chiến, quyết thắng”. Hải quân nhân dân Việt Nam đã lập nhiều thành tích, chiến công xuất sắc và đặc biệt xuất sắc, có những chiến công như huyền thoại, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Văn Đường