Sắp xếp cơ quan của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng cấp xã

Đề án quy định rõ việc Đại hội MTTQ Việt Nam cấp xã; số lượng Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã. Ảnh: Phạm Tuyết

Thực trạng hiện nay

Thực hiện theo Đề án về sáp nhập đơn vị hành chính (ĐVHC) của UBND tỉnh, sau sáp nhập tỉnh còn 48 ĐVHC cấp xã (gồm 5 phường, 43 xã), giảm 100 ĐVHC cấp xã (gồm 1 phường, 89 xã, 10 thị trấn). Theo đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy giao Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh chủ trì tham mưu phối hợp với Ban Tổ chức Tỉnh ủy, các sở, ngành có liên quan xây dựng Đề án sắp xếp, tinh gọn cơ quan MTTQ Việt Nam, các tổ chức CT-XH và các hội quần chúng cấp xã.

Theo đề án, quán triệt và thực hiện nghiêm túc chủ trương, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về nhiệm vụ sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của HTCT, các văn bản chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam, các tổ chức CT-XH và các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp xã. Sắp xếp, tinh gọn các tổ chức CT-XH và hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ vào MTTQ Việt Nam cấp xã, bảo đảm đầy đủ chức năng, nhiệm vụ của mỗi tổ chức; kế thừa và phát huy thành tựu đã đạt được trong quá trình xây dựng và phát triển, khắc phục hạn chế tồn tại.

Quá trình hợp nhất kết hợp chặt chẽ với tinh gọn tổ chức bộ máy bên trong, tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo hướng nâng cao chất lượng, phù hợp với thực tiễn. Đặt lợi ích chung của Đảng, Nhà nước, nhân dân lên trên lợi ích của tổ chức, tập thể, cá nhân; kết hợp chặt chẽ, hài hòa công tác chính trị tư tưởng, công tác tổ chức cán bộ, công tác tuyên truyền, vận động bảo đảm đoàn kết, đồng thuận cao, tất cả vì lợi ích của nhân dân.

Trên cơ sở đó, khi sắp xếp cần bám sát định hướng của các nghị quyết, kết luận của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương; Tỉnh ủy, UBND tỉnh, tổ chức bộ máy sau khi sắp xếp phải bảo đảm hoạt động thông suốt, đồng bộ, hiệu quả. Đề án sắp xếp, tinh gọn tổ chức MTTQ Việt Nam, các tổ chức CT-XH, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ theo nguyên tắc: Hợp nhất các tổ chức CT-XH và hội quần chúng vào MTTQ Việt Nam cấp cơ sở; giữ nguyên tư cách pháp nhân của các tổ chức CT-XH, hội quần chúng (có con dấu, tài khoản riêng); vừa bảo đảm hoạt động của các tổ chức CT-XH, hội quần chúng trực thuộc MTTQ Việt Nam, vừa bảo đảm tính chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức.

Sắp xếp, tinh gọn các tổ chức CT-XH vào MTTQ Việt Nam cấp xã, nhiệm vụ các tổ chức CT-XH cơ bản theo tổ chức ngành dọc của MTTQ Việt Nam, các tổ chức CT-XH. Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã đồng thời là Chủ tịch (Bí thư) các tổ chức CT-XH cấp xã.

Theo đề án, sắp xếp, tinh gọn các tổ chức hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc MTTQ Việt Nam, quá trình sắp xếp bảo đảm không bỏ sót đối tượng đang tập hợp, vận động; đồng thời không để xảy ra tình trạng một đối tượng thuộc nhiều tổ chức tập hợp, vận động, chồng chéo, hiệu quả không cao.

Phương án sắp xếp

Đề án quy định rõ việc Đại hội MTTQ Việt Nam cấp xã; số lượng Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã; cơ cấu Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã; số lượng ban chấp hành, ban thường vụ của các tổ chức CT-XH cấp xã. Cần thiết phải thành lập cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã để tham mưu, giúp việc cho Ban Thường trực, Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã. MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH cấp xã tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 5 năm 1 lần, hiệp thương cử Ban Thường trực hoặc bầu Ban Chấp hành, Ban Thường vụ.

Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã do Ban Thường vụ cấp ủy xã quyết định thành lập; là cơ quan tham mưu, giúp việc Ủy ban, Ban Thường trực MTTQ Việt Nam xã và các tổ chức CT-XH thực hiện các quy định của pháp luật, Điều lệ MTTQ Việt Nam, điều lệ của các tổ chức CT-XH và các quy định của Đảng, Nhà nước có liên quan (có con dấu và tài khoản riêng). Biên chế cán bộ lãnh đạo, công chức các cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc của Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã (mới): Định hướng không quá 10 biên chế (gồm: Chủ tịch, các Phó chủ tịch, công chức giúp việc). Trước mắt có thể bố trí biên chế nhiều hơn (bao gồm cán bộ công tác MTTQ Việt Nam, tổ chức CT-XH của huyện, xã hiện có, có thể một số cán bộ, công chức cấp tỉnh); sau khi hoàn thiện vị trí việc làm, sau thời gian 5 năm phải thực hiện đúng theo quy định của cấp có thẩm quyền.

Đối với các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, hoạt động theo tôn chỉ, mục đích, điều lệ của Hội thống nhất với hội cấp trên; chịu sự hướng dẫn, theo dõi và chỉ đạo của Ban Thường vụ Đảng ủy xã và cơ quan quản lý nhà nước có liên quan. Các hội quần chúng ở cấp xã hiện nay chưa đủ điều kiện theo Nghị định số 126/2024/NĐ-CP ngày 8-10-2024 của Chính phủ để xếp vào Hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, vì vậy không thuộc đối tượng cần tinh gọn, sắp xếp theo đề án này. Khi có hướng dẫn mới sẽ thực hiện theo quy định.

Đối với Ban Công tác Mặt trận (CTMT), sắp xếp lại cơ cấu, mở rộng thành phần, nâng cao chất lượng hoạt động Ban CTMT ở khu dân cư, hướng mạnh hoạt động về cơ sở, khu dân cư, gần dân, sát dân; tổ chức các mô hình tổ tự quản ở khu dân cư. Mỗi ban có khoảng từ 9 - 11 người; cơ cấu gồm Trưởng ban, Phó ban và các thành viên; gồm một số Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp cơ sở cư trú ở khu dân cư; đại diện chi ủy; người đứng đầu của các chi hội đoàn thể (Người cao tuổi, Cựu chiến binh, Nông dân, Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Chữ thập đỏ...); một số người tiêu biểu trong các tầng lớp nhân dân, trong các dân tộc, tôn giáo.

Là lực lượng gần dân nhất, Ban CTMT có vai trò rất quan trọng, trực tiếp tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tập hợp, phản ánh ý kiến, kiến nghị, tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; tổ chức thực hiện các hoạt động tự quản ở cộng đồng; động viên, hướng dẫn nhân dân tham gia các hoạt động giám sát tại cộng đồng...

Theo phương án sắp xếp tổ chức ĐVHC cấp xã hiện nay, địa bàn cấp xã sẽ rộng lớn hơn, để tuyên truyền, vận động, tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân cần phải đầu tư, tăng cường hơn nữa cho việc củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động Ban CTMT ở khu dân cư theo hướng đảm bảo tính đại diện, đủ mạnh và hoạt động ổn định, sắp xếp, cơ cấu lại mỗi Ban CTMT có Trưởng ban và 1 đến 2 Phó trưởng ban. Chỉ có Trưởng ban hưởng thù lao từ ngân sách nhà nước; các thành viên khác do ngân sách địa phương xem xét hỗ trợ cụ thể. Bên cạnh đó, đề án còn quy định rõ nhiệm vụ của Ban CTMT.

Đề án có định hướng bố trí trụ sở và phương tiện làm việc được bố trí tại trụ sở làm việc cấp xã, đồng thời khi sắp xếp, tinh gọn với cấp ủy và chính quyền cấp xã; dữ liệu có liên quan cần được số hóa để bố trí lưu giữ và bàn giao cụ thể. Các nguồn quỹ có liên quan do các tổ chức CT-XH và các hội quần chúng quản lý trước khi sáp nhập sẽ được tổng hợp, báo cáo, bàn giao theo hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền.

P. Tuyết (tổng hợp)