Tập trung nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể

Sơ chế bưởi da xanh tại Hợp tác xã Nông nghiệp bưởi da xanh Bến Tre.

Hợp tác xây dựng chuỗi giá trị nông sản

Đến nay, toàn tỉnh có 172 HTX với tổng vốn điều lệ 283,9 tỷ đồng và 1.420 tổ hợp tác (THT) với trên 26,5 ngàn thành viên, hoạt động chủ yếu trên lĩnh vực nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, hỗ trợ vốn, giao thông vận tải… Trong đó, có 8 HTX sản xuất sản phẩm đạt OCOP tiêu chuẩn 3 sao và 2 HTX sản xuất sản phẩm OCOP tiêu chuẩn 4 sao. Ngoài ra, toàn tỉnh có 110 THT, 49 HTX tham gia vào chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của tỉnh. Nhiều HTX ăn nên làm ra nhờ hợp tác với doanh nghiệp xây dựng chuỗi giá trị nông sản.

HTX Nông nghiệp Định Thủy (xã Định Thủy, huyện Mỏ Cày Nam) có 137 thành viên, sản xuất 500ha dừa, trong đó có 144ha dừa hữu cơ theo chuỗi giá trị có liên kết với doanh nghiệp. HTX thu mua dừa của xã viên rồi gia công cơm dừa cung ứng cho công ty chuyên sản xuất các sản phẩm từ dừa; phần vỏ sản xuất mụn dừa, chỉ xơ dừa. Ông Trần Văn Luông, ngụ ấp Định Nhơn (xã Định Thủy, huyện Mỏ Cày Nam) có cuộc sống ổn định với nghề trồng dừa. Ông Luông cho biết: “Gia đình tôi canh tác 1ha dừa, trung bình mỗi tháng thu hoạch khoảng 1.200 trái, có công ty bao tiêu nên giá lúc nào cũng cao hơn thị trường từ 5 - 10 ngàn đồng/chục (12 trái)”.

Giám đốc HTX Nông nghiệp Định Thủy Trần Văn Đạt cho biết: “HTX thành lập năm 2019 và được Liên minh HTX Trung ương hỗ trợ máy đánh chỉ xơ dừa trị giá 500 triệu đồng để tách lấy mụn dừa cung ứng các cơ sở làm cây giống, phân bón và phần chỉ cung ứng các cơ sở sản xuất lưới, thảm chỉ xơ dừa. Trung bình mỗi ngày, HTX tiêu thụ khoảng 14 ngàn trái dừa, tạo việc làm cho 70 lao động tại địa phương”.

Bí thư Huyện ủy Mỏ Cày Nam Hà Quốc Cường cho biết: “Hiện toàn huyện có 60 THT, 16 HTX hoạt động trên lĩnh vực nông nghiệp, trong đó 8 HTX hoạt động bước đầu có hiệu quả, có liên kết với doanh nghiệp; 20 THT và 2 HTX được cấp giấy chứng nhận VietGAP. Trong thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục thực hiện tái cơ cấu, phát triển nông nghiệp toàn diện, theo hướng hiện đại, công nghệ cao. Phấn đấu đến năm 2025 có 50% nông sản hợp đồng liên kết sản xuất với tiêu thụ sản phẩm thông qua các THT, HTX”.

Sau 5 năm thành lập, HTX Nông nghiệp bưởi da xanh Bến Tre có 571 thành viên tại 12 xã của địa bàn 2 huyện Châu Thành và Chợ Lách. Năm 2022, HTX đưa vào hoạt động khu phức hợp đa chức năng gồm 4 hạng mục: khu nhà sơ chế, vệ sinh, đóng gói, kho lạnh; khu chế biến nước ép từ bưởi, thanh long đỏ và thanh long trắng, cam, xoài; khu văn phòng và trưng bày các sản phẩm; kho vật liệu, vật tư với tổng mức đầu tư trên 13 tỷ đồng. Nguồn kinh phí này do Tổ chức SOCODEVI của Chính phủ Canada tài trợ thông qua Dự án phát triển HTX Việt Nam.

Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Nông nghiệp bưởi da xanh Bến Tre Nguyễn Quốc Bảo cho biết: “HTX đã liên kết với 1 HTX thành viên để xây dựng vùng nguyên liệu bưởi da xanh với diện tích 110ha. Hiện tại, HTX cung ứng dịch vụ đầu vào là phân bón, đầu ra mua bưởi của thành viên với số lượng từ 30 - 35 tấn/tháng để tiêu thụ tại các siêu thị, chế biến nước ép… HTX có 37ha bưởi da xanh đạt tiêu chuẩn VietGAP và 14,7ha đạt tiêu chuẩn GlobalGAP. Ngoài ra, HTX cũng đã xây dựng mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc đối với bưởi da xanh để chuẩn bị xuất sang thị trường châu Âu và Mỹ”.

Nâng cao trình độ ban quản trị các HTX

Hiện tại, quy mô sản xuất HTX, THT của tỉnh còn nhỏ, cơ sở vật chất còn thiếu, nguồn nhân lực thiếu - yếu - không ổn định, vốn điều lệ không đáng kể, chưa tổ chức được vùng sản xuất tập trung, đầu ra của sản phẩm không đồng nhất và không ổn định, chất lượng sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu của thị trường, thiếu phương tiện vận chuyển và kỹ năng thương thảo hợp đồng trong cung cấp dịch vụ đầu vào và tiêu thụ sản phẩm của HTX nên nhiều HTX, THT không ký kết được hợp đồng với công ty và các siêu thị…

Hợp tác xã Nông nghiệp Định Thủy (Mỏ Cày Nam) xây dựng chuỗi giá trị từ cây dừa có liên kết với doanh nghiệp.

Qua khảo sát thực tế, việc tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể” và Luật HTX ở các địa phương tại tỉnh còn yếu. Việc phát triển HTX chủ yếu chạy theo chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới. Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Huỳnh Quang Đức cho biết: “Hoạt động HTX hiện còn nhiều khó khăn do thiếu nhân lực, vốn; đa số thành viên xuất phát từ nông dân nên khả năng điều hành, sản xuất, kinh doanh hạn chế… Trong thời gian tới, tỉnh sẽ tăng cường nâng cao trình độ đội ngũ ban quản trị HTX bằng việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn; khuyến khích HTX liên kết với các doanh nghiệp, HTX khác để đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, công nghệ thông tin trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm để từ đó kết nối xây dựng chuỗi giá trị nhằm nâng cao thu nhập cho thành viên HTX”.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Cảnh cho biết: UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch về thực hiện đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh. Triển khai thực hiện tốt chính sách hỗ trợ HTX, hỗ trợ liên kết sản xuất, thực hiện gắn kết giữa người sản xuất với doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ sản phẩm, định hướng sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, VietGAP. Trong đó, tập trung công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ quản trị, sản xuất cho cán bộ quản lý HTX và thành viên thông qua đào tạo bồi dưỡng ngắn hạn, đào tạo nghề.

Bài, ảnh: Hoàng Mai