Thí điểm cơ chế, chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự thảo nghị quyết.

Nhằm thể chế hóa nhanh một số nhiệm vụ, giải pháp khơi thông, thí điểm đặc thù liên quan đến hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia thì cần thiết phải có một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc mà thực tiễn phát sinh thời gian qua trong lĩnh vực này. Chính vì vậy tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết (NQ) thí điểm một số số cơ chế, chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia.

Mục đích của việc ban hành NQ nhằm: Thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia để khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS thực sự trở thành động lực để hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; các chính sách phải ưu đãi vượt trội để tháo gỡ, giúp những việc lớn chuyển động sẽ tác động đến các hoạt động khác thay đổi theo; với tinh thần đổi mới sáng tạo, sẽ giúp Việt Nam thực hiện khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS thành công với hạ tầng số phát triển tiên tiến, công nghiệp công nghệ số Việt Nam phát triển, hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo.

Về phạm vi điều chỉnh, NQ quy định về thí điểm một số cơ chế, chính sách tháo gỡ chi tiêu tài chính từ ngân sách nhà nước, hoạt động của tổ chức và nhân lực trong tổ chức khoa học và công nghệ công lập, thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu và hoạt động khoa học và công nghệ trong doanh nghiệp, công nghệ chiến lược; cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư, đấu thầu, tài chính và thử nghiệm có kiểm soát cho CĐS quốc gia, phát triển hạ tầng số, công nghiệp công nghệ số chiến lược để tháo gỡ vướng mắc tạo cơ chế, chính sách vượt trội trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia.

 Phiên thảo luận tại Tổ 9 (gồm các Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh Tuyên Quang, Hòa Bình, Quảng Ninh và Bến Tre).

Dự thảo NQ gồm có 4 Chương và 19 Điều, bao gồm hai nội dung liên quan đến hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và hoạt động CĐS quốc gia. Với những nội dung cơ bản như sau:

Về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo: Quy định về cơ chế tự chủ của tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghệ theo hướng giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tổ chức, cán bộ, tài chính, chuyên môn; Quy định viên chức, viên chức quản lý làm việc tại tổ chức khoa học và công nghệ công lập được tham gia thành lập, quản lý, điều hành doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu; Bổ sung quy định về miễn trừ trách nhiệm khi xảy ra rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; Quy định nguyên tắc về áp dụng khoán chi đối với nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, bao gồm cả nội dung khoán chi đến sản phẩm cuối cùng; Quy định nguyên tắc kinh phí nhà nước cấp cho nhiệm vụ khoa học và công nghệ thông qua quỹ. Quy định các quỹ trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được thành lập theo quy định của pháp luật khoa học và công nghệ và từ nhiều nguồn khác nhau; Về ưu đãi thuế cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Về phát triển công nghệ chiến lược; Về tài sản hình thành từ nhiệm vụ khoa học và công nghệ.

Về CĐS quốc gia: Đối với hoạt động CĐS quốc gia, bao gồm: nền tảng số dùng chung, chỉ định thầu cho các gói thầu; Đối với hoạt động phát triển hạ tầng số, bao gồm: hạ tầng 5G, cáp viễn thông kết nối quốc tế trên biển, thí điểm dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp; Đối với hoạt động phát triển công nghiệp công nghệ số chiến lược (bán dẫn): Ngân sách trung ương hỗ trợ để xây dựng Nhà máy chế tạo chip bán dẫn quy mô nhỏ.

Về tổ chức thực hiện: Quy định người đứng đầu cơ quan, đơn vị; cán bộ, công chức, viên chức tham gia xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách quy định tại NQ nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, thúc đẩy hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia được xem xét loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm nếu triển khai NQ xảy ra các hành vi, tác động tiêu cực, lợi ích nhóm, lãng phí.

                                                  Tin, ảnh: Ý Nhiên