Tiểu đoàn 560 - đơn vị đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước

Đoàn cán bộ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và Trung đoàn 895 đến thăm cán bộ nguyên Ban Chỉ huy Tiểu đoàn 560. Ảnh: Đặng Thạch

Trước tình hình đó, Tỉnh ủy Bến Tre chủ trương mở rộng, phát triển lực lượng vũ trang tập trung đủ mạnh để đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn của địch trên địa bàn và được sự đồng ý của Quân khu ủy Khu 8, ngày 20-10-1968, tại căn cứ giải phóng xã Hưng Khánh Trung, huyện Mỏ Cày (nay là huyện Mỏ Cày Bắc). Đơn vị bộ binh, tác chiến độc lập của tỉnh với phiên hiệu Tiểu đoàn 560 đã được thành lập, chính thức làm lễ xuất quân bước vào cuộc trường chinh máu lửa với quân thù trên mảnh đất quê hương xứ Dừa.

Buổi đầu mới thành lập tiểu đoàn được biên chế 4 đại đội và bộ phận tiểu đoàn bộ. Đại bộ phận cán bộ, chiến sĩ của đơn vị là con em các tầng lớp nhân dân, hầu hết đã trải qua thử thách thực tế chiến trường, thông thạo địa hình, có kinh nghiệm trong tổ chức chỉ huy và thực hành chiến đấu. Tất cả đều chung một ý chí quyết tâm chiến đấu tiêu diệt quân thù, giải phóng quê hương, thống nhất đất nước. Bắt đầu từ đây cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 560 có mặt trên những địa bàn nóng bỏng nhất của tỉnh cho đến ngày quê hương sạch bóng quân thù, miền Nam hoàn toàn giải phóng và cả nước ca khúc khải hoàn.

Trải qua 7 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Tiểu đoàn 560 đã độc lập và phối hợp chiến đấu tổng số 850 trận lớn, nhỏ; diệt và làm bị thương 3.214 tên địch (có 3 quận trưởng, 14 xã trưởng, 131 lính Mỹ và cố vấn), bắt sống 425 tên; bắn rơi 8 máy bay, bắn hư 3 xe bọc thép, 5 xe Jeep, 3 bo bo, 7 tàu Mỹ; đánh diệt và bứt rút 433 lượt đồn bót, có 3 phân chi khu; thu 847 súng các loại, 9 máy PRC25, 1 khẩu súng ĐKZ 57mm. Trong đó, lịch sử đã khắc sâu những trận đánh tiêu biểu sau đây:

1. Cuối năm 1968, đầu năm 1969, Tiểu đoàn 560 hành quân từ huyện Giồng Trôm đến huyện Châu Thành. Trong 2 ngày, đơn vị phục kích đánh bọn bảo an và quân Mỹ càn vào 2 xã Tam Phước và An Khánh. Ta đã diệt 1 trung đội bảo an, 82 tên Mỹ, bắn hư 3 máy bay. Đây là trận đối đầu ác liệt với lực lượng bộ binh và chiến thắng quân Mỹ từ sau ngày thành lập tiểu đoàn. 

2. Ngày 22-3-1969, Tiểu đoàn 560 hành quân từ huyện Châu Thành về xã Châu Bình (Giồng Trôm). Đơn vị liên tục chiến đấu ác liệt với 1 tiểu đoàn Mỹ càn quét vào địa bàn. Kết quả, ta đã diệt 175 tên Mỹ, bắn rơi 3 máy bay lên thẳng. Với những chiến công trên, Tiểu đoàn 560 được Quân khu tặng 8 chữ vàng “Trưởng thành nhanh chóng, chiến thắng vẻ vang”. 

3. Trong vòng 15 ngày của tháng 7 và tháng 8-1969, Tiểu đoàn 560 cùng với bộ đội huyện và lực lượng du kích đã đánh 8 trận ở An Thới, Ngãi Đăng, Cẩm Sơn, An Thạnh, Thành Thới (Mỏ Cày Nam). Kết quả, đã diệt 200 tên của Trung đoàn 10 ngụy và 2 đại đội bảo an (riêng Tiểu đoàn 560 tập kích diệt gọn 1 đoàn địch bình định tại chợ xã An Thới).

4. Vào ngày 14-4-1972, Tiểu đoàn 560 phối hợp với đơn vị đặc công tỉnh, bộ đội địa phương huyện đánh diệt đồn Bờ Xoài, ấp An Thạnh, xã Bình Khánh (Mỏ Cày Nam) do trung đội bảo an ngụy đóng giữ, ta thu được 23 súng. Sau đó, lực lượng ta phục kích diệt gọn đại đội bảo an 303 thuộc Chi khu Hương Mỹ từ An Khánh đến cứu viện. Chiến thắng Bờ Xoài đã tạo ra thế trận mới, thúc đẩy phong trào phát triển nhanh, mạnh hơn.

5. Vào ngày 6-7-1972, Tiểu đoàn 560 phục kích diệt gọn một đại đội bảo an ở Chi khu Mỏ Cày. Đêm 14-7-1972, lực lượng ta tiến công cùng lúc 3 đồn bảo an trên tuyến lộ Bình Khánh, Phước Hiệp, đánh sập lô cốt ở đồn Phước Điền, quân địch phải kêu cứu viện. Tiểu đoàn 560 phối hợp với Tiểu đoàn 516 đánh tiêu diệt cánh quân địch vào Phước Điền, diệt Ban Chỉ huy Tiểu đoàn 418 địch, bắn hỏng 1 máy bay trực thăng.

6. Ngày 15-7-1972, Tiểu đoàn 560 phối hợp với Trung đoàn Đồng Khởi chặn đánh Tiểu đoàn 401 bảo an ngụy hành quân đổ bộ lên xã Định Thủy, Tiểu đoàn 415 ngụy hành quân vào xã Bình Khánh đã làm cho địch bị tiêu hao nặng, ta bắt sống 16 tù binh, thu 4 súng.

7. Ngày 22-1-1975, Tiểu đoàn 560 phối hợp với Tiểu đoàn 516, 263 bao vây đánh địch tại xã Hưng Lễ, Hưng Nhượng (Giồng Trôm). Sau 6 giờ giằng co và 45 phút chiến đấu ác liệt, ta đã tiêu diệt 3 đại đội, tiêu hao nặng 1 đại đội. Tiểu đoàn 453 bảo an ngụy bị xóa sổ. Địch chết 53 tên, có 1 tiểu đoàn phó, đại đội 3, bị thương 94 tên, số còn lại trốn chạy bỏ ngũ. Ta thu được 52 súng gồm: 5 khẩu đại liên 60, 5 khẩu M79, 3 máy PRC 25.

8. Đêm 10-3-1975, Tiểu đoàn 560 sau 5 phút chiến đấu đã diệt gọn phân chi khu Tân Xuân (Ba Tri). Ngày 12-3-1975, Tiểu đoàn 560 phối hợp đánh tiêu diệt Tiểu đoàn 454 bảo an địch. Sau 30 phút chiến đấu, ta tiêu diệt, làm bị thương 170 tên (có ban chỉ huy tiểu đoàn và 3 đại đội), bắt sống 20 tên, thu 150 khẩu súng AR15, 8 khẩu M79, 2 khẩu đại liên M60, 4 súng ngắn 12 ly, 1 khẩu ĐK 57, 4 khẩu Carbin và nhiều đạn dược, quân dụng.

Sau ngày miền Nam giải phóng, Tiểu đoàn 560 được cấp trên quyết định sáp nhập với Tiểu đoàn 516 thuộc Tỉnh đội Bến Tre. Tuy thời gian hoạt động, chiến đấu không dài nhưng cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 560 đã có nhiều cống hiến, hy sinh, chịu nhiều đau thương, mất mát. Toàn đơn vị có 372 đồng chí hy sinh được công nhận liệt sĩ; hơn một nửa quân số là thương binh, bệnh binh; nhiều đồng chí khi trở lại cuộc sống đời thường gặp nhiều khó khăn, vất vả về kinh tế, nhưng các chú, các bác vẫn luôn giữ vững phẩm chất truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, luôn gương mẫu chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đóng góp nhiều kinh nghiệm quý báu cho lãnh đạo địa phương trong phát triển kinh tế - xã hội, tích cực tham gia xây dựng đời sống văn hóa, nông thôn mới ở cơ sở.

Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, ngày 1-9-2020, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký Quyết định số 1521/QĐ-CTN về việc phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” cho Tiểu đoàn 560 thuộc Trung đoàn 895.

Đại tá Lê Văn Hùng - Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh