Tôi lớn lên từ Tuyên huấn

Ngày 29 tháng 7 năm 2010, Bến Tre tổ chức họp mặt kỷ niệm lịch sử 80 năm Ngày Truyền thống ngành tuyên huấn của Đảng (1-8-1930 – 1-8-2010). Trong từng giai đoạn, ngành có tên gọi khác nhau như: thập kỷ 60 của thế kỷ 20 gọi là Tuyên Văn Giáo, kế đó là Tuyên giáo, rồi… Tuyên huấn. Cũng chung nghĩa là Tuyên Văn Huấn Giáo vậy. Cũng trong những ngày này, khắp nơi trong nước đều tổ chức lễ kỷ niệm ngày truyền thống lịch sử vẻ vang này của quê hương mình. Bao nhiêu người con xuất thân từ Tuyên huấn Bến Tre đã và đang công tác hoặc nghỉ hưu ở mọi miền đất nước cùng đông đảo đại diện gia đình liệt sĩ ngành Tuyên huấn cũng về họp mặt; trong đó có tôi, người từ nhỏ “ăn cơm tuyên huấn lớn lên”. Cả hội trường rộng thênh thang của Tỉnh ủy Bến Tre chật người gồm hai ba thế hệ Tuyên huấn, trong đó người tóc bạc của thế hệ Tuyên huấn 80 không còn mấy ai. Thế hệ Tuyên huấn bốn, năm mươi năm như tôi còn lại cũng không bao nhiêu, bởi lẽ thấp nhất những người còn lại cũng đã… sáu-mươi-cái-tuổi-xuân! Đội ngũ đông nhất là thế hệ hôm nay, tương lai của đất nước. Chúng tôi nói với nhau: “Đây là một cuộc họp mặt thế kỷ”. Bởi 80 năm, bởi ba bốn mươi năm Tuyên huấn ta mới có dịp gặp mặt nhau ngày trọng đại này. Đối với tôi, đây là lần kỷ niệm lịch sử trong đời (có ai đoán được chúng mình còn gặp gỡ nhau như vậy lần nào nữa không?). Xưa kia trong hiểm nguy gian khổ, đồng nghiệp động viên tư tưởng với nhau chỉ một câu ngắn gọn rằng: “Hễ đi làm cách mạng là đừng tính năm ngày tháng, chết vẫn luôn coi thường. Đảng là trên hết!”. Giờ tính lại là cả một thế kỷ. Nếu tính thế hệ kế tiếp như tôi thì cũng đã hơn bốn mươi năm Tuyên huấn. Thời gian, xương máu và nước mắt trôi đi theo chiều dài lịch sử như vậy nhưng khi gặp lại nhau, kể lại mỗi việc làm ở mỗi người nghe mà tưởng chừng như mới hôm qua. Chuyện cũ nào cũng mới nghe, cũng nóng hổi bởi chục chục năm trời chưa có dịp gặp gỡ nhau để kể cho nhau nghe bao chuyện chung - riêng của Tuyên huấn, của sự nghiệp đời mình.

Về sự nghiệp chung, tôi thấy rằng lịch sử 80 năm của Tuyên huấn Bến Tre thật xứng đáng là huyền thoại. Huyền thoại riêng trong huyền thoại chung của quê hương Đồng Khởi Bến Tre. Nếu viết về biên niên sử của Tuyên huấn Bến Tre với đầy đủ con người và sự kiện có thể đến… vạn trang. Bởi từng bộ phận như Văn phòng Ban, nơi “tổng hành dinh” đến các tiểu ban: Tuyên truyền Giáo dục, Huấn học, Thông tấn, Báo chí, Văn nghệ, Trường Đảng Trần Trường Sinh, Văn công, Điện ảnh, Nhiếp ảnh, Triển lãm, Nhà in, Bảo tồn Bảo tàng… Đó là những bộ phận cấu thành cơ thể cường tráng, dẻo dai của một ban bệ nhà Tuyên. Và, mỗi nơi đều có những thành tựu “thế kỷ” về mình, về bao kỷ niệm chung - riêng, về bao tấm gương bất khuất, kiên trung, liêm khiết của người làm Tuyên huấn đã ngã xuống mà không hưởng được phút giây nào của Tổ quốc hòa bình.

Có thể nói, trên trái đất này hiếm có nơi nào như ở Việt Nam; và cũng hiếm có nơi nào như ở Bến Tre. Trong cuộc chiến tranh ác liệt, đau thương tang tóc tới đỉnh cao của loài người trong thế kỷ 20, vậy mà khi toàn dân Đồng Khởi nổi dậy chống chiến tranh không chỉ bằng vũ khí thô sơ, ong vò vẽ, mà có cả một thế trận văn hóa tư tưởng hùng mạnh, vững bền, làm động lực phi thường cho cuộc kháng chiến thần thánh. Tôi thuộc thế hệ hậu sanh, hậu duệ của các bậc tiền bối Tuyên huấn Bến Tre, song từ thập kỷ 60 của thế kỷ trước tôi đã hưởng được bầu không khí rất Tuyên huấn khắp nơi ở tỉnh nhà. Trước, trong và sau Đồng Khởi, bộ đội chủ lực lo đánh giặc đi càn, đánh công đồn đã viện, mở màn, mở vùng theo từng trận đánh lớn; du kích lo vây bót, diệt đồn; đồng bào lo vót chông, nuôi ong vò vẽ, làm xã chiến đấu ngăn chặn giặc vô làng, đi đấu tranh chính trị… Riêng các binh chủng của ngành Tuyên huấn thì lúc nào cũng sẵn sàng với băng, cờ, truyền đơn, bích chương, biểu ngữ, khẩu hiệu... in bột phát hành tin chiến thắng ở khắp mọi nơi. Khi Đảng cần, họ sẵn sàng xếp binh thơ lại để trực tiếp cầm súng chiến đấu. Ấp nào cũng có dựng nhiều phòng thông tin, kể cả sát đồn giặc để trưng bày Báo Chiến Thắng, tờ báo Đảng in chữ chì đẹp nhất với nội dung phong phú nhất tỉnh nhà lúc bấy giờ cùng tin tức mới được thay đổi từng ngày cho nhân dân đến xem, kể cả lính đi càn cũng đứng coi trước khi đốt phá. Bà con còn bào láng cả thân cây dừa theo đường làng để sơn cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng, kẻ khẩu hiệu đả đảo Mỹ Diệm, kêu gọi binh lính quay súng về với nhân dân… Báo Chiến Thắng, cơ quan tranh đấu của Đảng bộ và nhân dân Bến Tre, tập san Văn Nghệ Đồ Chiểu có mặt tới người xem tận xã, ấp. Ngoài đoàn Văn công Giải phóng tỉnh Bến Tre còn có đoàn văn công huyện. Xã có ban văn nghệ, ấp có đội ca vũ kịch của nam nữ Thanh lao (Đoàn Thanh niên) thiếu niên nhi đồng… Mỗi khi bộ đội ta thắng trận trở về, du kích diệt xong đồn bót, các mẹ, các chị “Đội quân tóc dài” đi đấu tranh trực diện với kẻ thù giành thắng lợi là dứt khoát được phục vụ văn nghệ, chiếu phim hay ảo đăng. Ngoài Báo Chiến Thắng, tập san Văn Nghệ Đồ Chiểu, xã nào cũng có tờ tin in bột, hoặc sao y những tác phẩm hay, có nội dung cổ động tính chiến đấu, ra đều đặn để phục vụ xã nhà và giao lưu với xã bạn.

Đặc biệt Bến Tre có phong trào giáo dục mạnh nhất Nam bộ trong chiến tranh. Trường học mở ra từ cấp tỉnh, huyện đến xã, ấp. Trường lớp là từ nhà dân, dưới trản xê tránh bom pháo hay trong rừng. Dù không ít nơi bị giặc đốt phá trường lớp, tàn sát, hãm hiếp, bắt bớ học sinh một cách man rợ nhưng thầy trò vẫn không bỏ trường lớp, vẫn chiến đấu anh dũng để bảo vệ trường, bảo vệ học sinh thương yêu của mình. Học ban ngày trở ngại thì học ban đêm. Lớp lớp học sinh ra trường cũng là lớp lớp xuống đường đi bộ đội, đi thanh niên xung phong hay bất cứ nơi đâu khi Tổ quốc cần. Trong đó không ít nhân tài nối nghiệp thế hệ Tuyên huấn cho đến hôm nay.

Người của các thế hệ Tuyên huấn cùng chung niềm tự hào về truyền thống Đồng Khởi của quê hương mình; tự hào về con đường mình đã chọn “làm cách mạng là làm tuyên huấn”. Nếu Bến Tre là một quê hương Đồng Khởi thì Tuyên huấn Bến Tre cũng là huyền thoại của Đồng Khởi Bến Tre.

Cuối năm 2010.