Văn học, nghệ thuật trong thời kỳ đổi mới

Vở cải lương Mùa chim lá rụng của Đoàn Nghệ thuật cải lương Bến Tre trình diễn, thời gian trước năm 2005. Ảnh tư liệu

Tuyên truyền xây dựng lối sống văn minh

Giai đoạn bước đầu thực hiện công cuộc đổi mới của Đảng từ 1986 - 1990, 1990 - 1995, đời sống nhân dân dần ổn định, có một bộ phận được nâng lên về đời sống vật chất, làm ăn kinh tế có thu nhập cao hơn trước do có vốn, tay nghề, biết kinh doanh. Đời sống tinh thần của nhân dân từng bước được cải thiện, mức hưởng thụ văn hóa, văn nghệ phong phú và đa dạng hơn trước. Nhiều hộ đã sắm được tivi, cát-xét, radio nên nắm được thông tin về kinh tế - xã hội, khoa học kỹ thuật.

Văn hóa nghệ thuật trong giai đoạn này chú trọng khôi phục, bảo vệ các hình thức văn hóa truyền thống, tuyên truyền xây dựng đời sống văn hóa, văn minh, bài trừ hủ tục lạc hậu, nâng cao nhận thức về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giáo dục truyền thống của dân tộc và quê hương. Hội VHNT Nguyễn Đình Chiểu liên tiếp tổ chức nhiều đợt sáng tác các loại hình VHNT để tham gia các cuộc thi trong khu vực và toàn quốc.

Công tác quản lý văn hóa, văn nghệ được tăng cường. Việc xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, nông thôn mới gắn với phong trào nhân dân tự quản ở xã, phường tiếp tục phát triển. Các lĩnh vực đều có sự nỗ lực, chuyển biến rõ rệt, nhằm phát huy vai trò con người với tư cách vừa là động lực vừa là mục tiêu của sự nghiệp đổi mới đất nước.

Nhà thơ Kim Ba - Chủ tịch Hội VHNT Nguyễn Đình Chiểu nhận xét: Dưới ánh sáng các nghị quyết của Đảng về văn hóa, VHNT, nổi bật là Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII “Về xây dựng và phát triển nền văn học Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 16-6-2008 của Bộ Chính trị (khóa X) “Về tiếp tục xây dựng và phát triển VHNT trong thời kỳ mới” và sau này là Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9-6-2014 “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, đã cho thấy Đảng luôn có sự quan tâm sâu sát đến sự phát triển của đội ngũ văn nghệ sĩ, đến hoạt động của các Hội VHNT địa phương. Đó cũng là nền tảng cốt yếu, cơ bản để hoạt động VHNT phát triển đúng hướng, “ích nước, lợi dân”, tránh được, hay nói đúng hơn là hạn chế tới mức tối đa những bước đi sai lầm, chệch hướng, viễn vông, phù phiếm, không theo kịp và hỗ trợ tiến bộ xã hội - là bài học kinh nghiệm quý báu đã từng xảy ra trong lịch sử phát triển văn học cách mạng.

Đào tạo bồi dưỡng văn nghệ sĩ

Công tác bồi dưỡng, đào tạo văn nghệ sĩ trên các lĩnh vực luôn được chú trọng. Năm 2002, Trường Văn hóa nghệ thuật tỉnh được nâng cấp lên thành Trường Trung cấp Văn hóa nghệ thuật Bến Tre. Ngoài đào tạo hệ trung cấp, nhà trường còn liên kết với các trường văn hóa nghệ thuật đóng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh như: Trường Đại học Mỹ Thuật, Nhạc viện Thành phố và Đại học Văn hóa, mỗi khóa đào tạo từ 4 - 5 năm học, hệ sư phạm.

Họa sĩ Trường Chăm - hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam cho biết: Giai đoạn này, công tác đào tạo đại học sư phạm mỹ thuật được 3 khóa, với trên 100 học viên tốt nghiệp cử nhân mỹ thuật ra trường, được phân bổ về giảng dạy các trường phổ thông cấp 1 và cấp 2 cũng như về công tác tại các trung tâm văn hóa huyện, thị xã, phường. Đây là lực lượng đông nhất so với khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Chính lực lượng này đã bổ sung trên 35 hội viên Phân hội Mỹ thuật Bến Tre và 12 hội viên được kết nạp hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam. Các hội viên Phân hội Mỹ thuật tham gia triển lãm toàn quốc khu vực đồng bằng sông Cửu Long, trung bình trên dưới 20 tác giả, tương ứng với các tác phẩm hàng năm, luôn đạt nhiều giải thưởng và giải cao từ giải ba trở lên.

“Tôi rất vui và rất tự hào các em là học viên của mình được nhận giải thưởng trong các hội thi, hội diễn, các cuộc triển lãm mỹ thuật khu vực và toàn quốc, xem như đây là thành quả chung của mỹ thuật Bến Tre đã vươn xa, góp phần vào những thành tựu chung của 50 năm hình thành và phát triển của nền mỹ thuật tỉnh nhà”, Họa sĩ Trường Chăm cảm xúc.

Trên lĩnh vực âm nhạc cũng nhận được quan tâm bồi dưỡng. Nhạc sĩ Quốc Nam - Hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam cho biết, năm 1980, Đảng và Nhà nước đã tuyển chọn các văn nghệ sĩ có tâm huyết và khả năng để đi đào tạo chính quy. Trong đó, ở lĩnh vực âm nhạc tiêu biểu có nhạc sĩ Lan Phong, nhạc sĩ Quốc Nam, nhạc sĩ Xuân Hòa, ca sĩ Huyền Nhi, Thanh Thúy… được đưa đi học sáng tác, thanh nhạc ở Nhạc viện TP. Hồ Chí Minh. Qua đào tạo, lớp nghệ sĩ trưởng thành từ kháng chiến vững vàng hơn về chuyên môn, tiếp tục sáng tạo ra nhiều tác phẩm đáp ứng yêu cầu của xã hội mới, cổ vũ nhân dân tham gia xây dựng, kiến thiết đất nước.

Gắn bó với hoạt động sáng tác văn học hơn 30 năm, nhà văn Nguyễn Thảo Nguyên cho biết: “Theo tôi, thuận lợi của VHNT, trong đó có văn học trong giai đoạn vừa qua từ là có sự hỗ trợ của Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam, tạo điều kiện của Tỉnh ủy, UBND tỉnh cũng như các sở, ban, ngành, lãnh đạo hội có sự nhiệt tình, quan tâm, định hướng thiết thực cho hoạt động của Phân hội Văn học. Kinh phí đầu tư cho văn học thời gian qua được triển khai đúng thực tế, tạo ra động lực cho sự phát triển. Phấn đấu của anh em hội viên, cụ thể như tổ chức các trại sáng tác, in ấn các ấn phẩm của hội viên sáng tác, xuất bản định kỳ ấn phẩm Văn nghệ Hàm Luông giúp hội viên có điều kiện quảng bá tác phẩm của mình. Một số hội viên được tham dự các trại sáng tác cấp Trung ương, sự giao lưu này góp phần hình thành thêm kỹ năng và bản lĩnh cầm viết của anh chị em hội viên.

 Bài, ảnh: Thanh Đồng