Chung tay ngăn ngừa sử dụng lao động trẻ em

Trẻ em bán vé số để mưu sinh. Ảnh: Hải Bình

* Xin ông cho biết LĐTE được hiểu như thế nào? Những hành vi nào sử dụng LĐTE trái quy định?

- LĐTE được hiểu là trẻ em và người chưa thành niên làm các công việc trái quy định pháp luật về lao động, cản trở hoặc tác động tiêu cực đến sự phát triển thể chất, trí tuệ, nhân cách của trẻ em.

Để bảo vệ quyền trẻ em cũng như ngăn chặn, loại bỏ việc sử dụng LĐTE, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật. Trong đó, tại Điều 37 của Hiến pháp quy định: “Trẻ em được Nhà nước, gia đình và xã hội bảo vệ, chăm sóc và giáo dục; được tham gia các vấn đề về trẻ em. Nghiêm cấm xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột sức lao động và những hành vi khác vi phạm quyền trẻ em”.

Một điều đáng lưu ý là hiện nay, nhiều người vẫn chưa nắm rõ quy định liên quan đến LĐTE nên có những hành vi bắt trẻ lao động một cách trái pháp luật mà không hề hay biết, trong đó có cả cha mẹ của các em. Bộ luật Lao động 2019 quy định cụ thể về tuổi và giờ lao động của trẻ em như sau: nghiêm cấm sử dụng trẻ em dưới 13 tuổi tham gia lao động kiếm sống; sử dụng trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi lao động kiếm sống không được vượt quá 4 giờ/ngày và trên 20 giờ/tuần; sử dụng trẻ em từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi lao động kiếm sống không được vượt quá 8 giờ/ngày và trên 40 giờ/tuần; nghiêm cấm sử dụng trẻ em làm bất kể công việc gì từ 22 giờ đêm đến 6 giờ sáng ngày hôm sau; chỉ sử dụng LĐTE làm các công việc nhẹ nhàng theo thông tư của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định liên quan đến văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao, làm nghề truyền thống, thủ công mỹ nghệ…

Như vậy, những hành vi bắt trẻ dưới 13 tuổi lao động, trẻ trên 13 tuổi lao động quá thời gian quy định và làm những công việc ngoài danh mục luật cho phép thì đều được xem là vi phạm pháp luật về sử dụng LĐTE.

* Theo ông, trẻ em lao động quá sớm sẽ bị những ảnh hưởng tiêu cực nào?

- Trẻ em lao động quá sớm sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tương lai của trẻ. Trẻ lao động sớm sẽ bị mất cơ hội học tập do phải dành thời gian lao động, chưa kể nếu trẻ bị bóc lột sức lao động hoặc tai nạn lao động sẽ bị tổn hại về thể chất lẫn tinh thần, thậm chí sang chấn tâm lý đến suốt quãng đời còn lại. Những trẻ lao động tự do, đặc biệt là trẻ em lao động trên đường phố còn có nguy cơ bị lôi kéo, sa ngã vào các tệ nạn xã hội, các hoạt động phạm tội hoặc trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán người, xâm hại tình dục dẫn đến lây nhiễm HIV/AIDS và các bệnh xã hội khác.

* Mọi người phải làm gì khi phát hiện việc sử dụng LĐTE trái quy định?

- Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị bóc lột sức lao động; không phải lao động trước tuổi, quá thời gian hoặc làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm theo quy định của pháp luật; không bị bố trí công việc hoặc nơi làm việc có ảnh hưởng xấu đến nhân cách và sự phát triển toàn diện của trẻ em.

Khi phát hiện trường hợp sử dụng LĐTE trái quy định, mọi người cần lên tiếng, can thiệp sớm và kịp thời giúp đỡ trẻ, hãy kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể có liên quan ở địa phương và cơ quan truyền thông trong quá trình giải quyết. Đối với các trường hợp khẩn cấp, tính mạng, sự an toàn của trẻ đang bị đe dọa do bị bạo lực, bóc lột sức lao động nặng nề… cần nhanh chóng báo ngay cho công an, UBND nơi gần nhất hoặc người có trách nhiệm xử lý ngay, càng sớm càng tốt. Trong thời gian chuẩn bị các thủ tục pháp lý, cần có hành động cụ thể để bảo đảm an toàn cho trẻ.

* Xin chân thành cảm ơn ông!

Hải Bình (thực hiện)