Kiên trì mục tiêu hướng tới kiểm soát dịch HIV/AIDS bền vững

Hoạt động truyền thông phòng, chống HIV/AIDS được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức.

Tăng cường tiếp cận can thiệp

Từ khi phát hiện ca nhiễm HIV đầu tiên tại tỉnh vào năm 1993 đến nay đã ghi nhận trên 4.750 ca nhiễm HIV. Trong đó, có trên 2 ngàn ca chuyển AIDS và 1.379 trường hợp tử vong. Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Nguyễn Trung Dũng cho biết: Tại tỉnh, điểm đáng chú ý tình hình HIV có đường lây truyền chủ yếu qua đường quan hệ tình dục, chiếm trên 80%. Trong đó, nhóm nam quan hệ tình dục nam (MSM) là nhóm tăng nhanh, hiện chiếm 1.036 ca trong tổng số người nhiễm còn sống. Tỷ lệ nhiễm HIV mới có xu hướng trẻ hóa, tập trung ở nhóm từ 15 - 49 tuổi, chiếm 88% tổng số ca hiện mắc.

Trước diễn biến của dịch bệnh, ngành y tế đã nỗ lực phấn đấu thực hiện mục tiêu 95-95-95 (95% người nhiễm biết tình trạng, 95% người chẩn đoán được điều trị ARV, 95% người điều trị ARV có tải lượng vi-rút dưới ngưỡng), trong điều trị HIV. Tính đến cuối năm 2024, tỉnh đạt 92,5% người nhiễm biết tình trạng nhiễm HIV của mình, 89,32% người chẩn đoán HIV được tiếp cận điều trị ARV. Riêng tỷ lệ người điều trị ARV có tải lượng vi-rút dưới ngưỡng ức chế đạt 98,5% (vượt tỷ lệ 95% theo mục tiêu của quốc gia), góp phần ngăn chặn lây nhiễm HIV ra cộng đồng.

Trong năm qua, các hoạt động truyền thông và can thiệp giảm tác hại tiếp tục được duy trì và mở rộng đến các nhóm có nguy cơ cao. Tổ chức buổi truyền thông trực tiếp thông qua các điểm tiếp cận cộng đồng và mạng lưới cộng tác viên. Ba điểm tiếp cận chính tại TP. Bến Tre, Mỏ Cày Nam và Ba Tri hoạt động đều đặn, góp phần giảm kỳ thị và tạo điều kiện cho người thuộc nhóm nguy cơ dễ dàng tiếp cận dịch vụ dự phòng.

Đại diện nhóm đồng đẳng viên, anh Huỳnh Văn Tính cho biết: Nhóm đã tổ chức 20 buổi truyền thông trực tiếp ở các quán cà phê trên địa bàn tỉnh - nơi các bạn MSM tập trung dễ dàng và dễ tiếp cận. Đồng thời, truyền thông qua nhóm Zalo, Facebook, TikTok. Kết quả những bài truyền thông liên quan đến công tác phòng, chống HIV/AIDS trong cộng đồng MSM có trên 10 ngàn lượt xem trong 6 tháng đầu năm 2025.

Phó giám đốc CDC tỉnh Nguyễn Trung Dũng cho biết: Để đạt được những kết quả trên, vai trò và sự hỗ trợ của Dự án Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS là vô cùng quan trọng. Dự án đã giúp tỉnh mở rộng mô hình xét nghiệm HIV đa dạng, tiếp cận các nhóm nguy cơ cao. Thúc đẩy triển khai PrẸP - điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV ngày càng hiệu quả. Năm 2024, có 110 khách hàng sử dụng PrEP. Ngoài ra, dự án còn hỗ trợ chi phí cho người bệnh như: đồng chi trả xét nghiệm tải lượng HIV, viêm gan C; cung cấp bao cao su, chất bôi trơn miễn phí, thúc đẩy can thiệp giảm hại, truyền thông thay đổi hành vi. Hỗ trợ nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ y tế, đồng đẳng viên, góp phần tăng cường hiệu quả triển khai các chương trình can thiệp.

Duy trì mục tiêu

Theo thống kê của ngành y tế, trong 5 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh phát hiện 81 ca nhiễm HIV mới, trung bình 16 ca/tháng. Hiện nay, tỉnh đang quản lý và điều trị 3.373 bệnh nhân HIV còn sống tại 9 cơ sở y tế. Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng công tác phòng, chống HIV tại tỉnh vẫn còn đối mặt với một số khó khăn như: Rào cản kỳ thị xã hội vẫn tồn tại ở một số cộng đồng. Lực lượng cộng tác viên còn mỏng, đa phần kiêm nhiệm. Mặt khác, nguồn lực tài chính từ các tổ chức quốc tế có xu hướng giảm. Điều này đòi hỏi sự chủ động hơn trong việc duy trì hoạt động bền vững. Đồng thời, từng bước xã hội hóa công tác dự phòng và chăm sóc người nhiễm HIV.

Với mục tiêu tiến tới kiểm soát dịch HIV/AIDS bền vững, ngành y tế đề ra một số chỉ tiêu quan trọng trong năm 2025. Cụ thể, phấn đấu, hoàn thành và duy trì mục tiêu 95-95-95, hướng tới chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030. Đồng thời, mở rộng hơn nữa độ bao phủ các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS. Chú trọng vào xét nghiệm sớm, điều trị sớm, tải lượng vi-rút ức chế bền vững. Thúc đẩy triển khai PrEP đến nhóm nguy cơ cao, tăng cường kết nối cộng đồng, phát huy hiệu quả mạng lưới đồng đẳng viên.

Phó giám đốc Sở Y tế Đỗ Tất Tiến tin tưởng, bằng việc kế thừa những kết quả đạt được và phát huy sức mạnh liên ngành, liên kết cộng đồng, tỉnh sẽ tiếp tục giữ thực hiện hiệu quả chương trình phòng, chống HIV/AIDS. Đồng thời, đề nghị CDC tỉnh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Dự án Quỹ Toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS để triển khai đầy đủ, hiệu quả các hoạt động theo kế hoạch năm 2025. Tăng cường công tác truyền thông, giảm kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV và các nhóm nguy cơ cao. Tăng cường truyền thông truyền thống qua báo, đài và truyền thông đặc biệt thông qua nhóm đồng đẳng viên. Y tế dự phòng phối hợp chặt chẽ với khối điều trị, địa phương trong công tác quản lý người bệnh, nhằm hạn chế tình trạng người bệnh bỏ điều trị.

Bài, ảnh: Ph. Hân