Siết chặt hoạt động quản lý hàng hóa của hải quan cửa khẩu

Lực lượng chức năng kiểm tra cơ sở kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ ở xã Phú Hưng, TP. Bến Tre. Ảnh: Quang Duy

Diễn biến phức tạp

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả vẫn diễn biến phức tạp ở một số tuyến, địa bàn, lĩnh vực trọng điểm. Trên trận tuyến biên giới đất liền, tại các tỉnh biên giới phía Tây Nam, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép các mặt hàng qua biên giới vẫn diễn ra phức tạp và có xu hướng tăng mặc dù có sự kiểm soát chặt chẽ bởi các lực lượng chức năng. Hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép hàng giữa các tỉnh có biên giới giáp ranh hoạt động tinh vi và phức tạp, như: dùng ống nước bỏ thuốc lá ngoại vào, bịt kín 2 đầu, cho xuống sông kéo về phía Việt Nam; xé lẻ hàng cất giấu trong mặt hàng thiết yếu sau đó thuê vận chuyển bằng phương tiện xe tải nhỏ hoặc xe gắn máy; còn xảy ra tình trạng một số lượng hàng hóa tạm nhập tái xuất, quá cảnh thực tế đã làm thủ tục và xuất qua biên giới nhưng sau đó thẩm lậu ngược trở lại Việt Nam.

Tình hình hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy qua biên giới diễn ra phức tạp, các vụ việc đã phát hiện, bắt giữ với số lượng ma túy lớn, đối tượng dùng nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, liều lĩnh và manh động, có trường hợp đối tượng sẵn sàng sử dụng vũ khí nóng chống trả khi bị bao vây, bắt giữ.

Trên tuyến biển, cảng biển, tình hình tội phạm, vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên biển và địa bàn liên quan vẫn diễn ra phức tạp. Tận dụng dịp trước Tết Nguyên đán nhu cầu hàng hóa của người dân tăng mạnh, các đối tượng tăng cường hoạt động mạnh mẽ; trên tuyến biển hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép mặt hàng có lợi nhuận cao như dầu DO, than, hàng thủy sản, pháo nổ, hàng điện tử, điện lạnh, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, hàng đông lạnh (nội tạng động vật, thịt trâu, thịt bò, chân gà...). Đối với hoạt động buôn bán, vận chuyển ma túy, các đối tượng mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia từ Lào, Campuchia về Việt Nam theo đường bộ, sau đó cất giấu, ngụy trang ma túy trong hàng hóa xuất khẩu để chuyển đi nước thứ ba theo đường biển, với số lượng lớn.

Trên tuyến hàng không và bưu chính quốc tế, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua đường hàng không và bưu chính quốc tế có chiều hướng giảm do các chuyến bay quốc tế tiếp tục bị gián đoạn, ngưng trệ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Các đối tượng buôn lậu tập trung vào các loại hàng hóa có giá trị cao, dễ cất giấu, như: Sản phẩm từ động vật hoang dã, ngoại tệ, mỹ phẩm, tân dược, thực phẩm chức năng, ma túy, xì gà, điện thoại di động, các mặt hàng trang thiết bị, vật tư y tế thông qua các bưu kiện hàng hóa là quà tặng, quà biếu... được gửi từ nước ngoài về Việt Nam tiêu thụ.

Bộ Tài chính cũng cho biết, có rất nhiều phương thức, thủ đoạn vi phạm. Tại các địa bàn tỉnh biên giới, các đối tượng sử dụng xe ô tô, xe máy, xuồng cao tốc hoặc mang vác, vận chuyển trái phép qua biên giới; thời gian vận chuyển thường vào ban đêm; trước khi vận chuyển, sử dụng các đối tượng canh đường, theo dõi lực lượng chức năng; khi bị truy đuổi thì vứt bỏ lại phương tiện, tang vật chạy trốn, sau đó kích động người dân đến hiện trường chống người thi hành công vụ, kích động gây áp lực để tẩu tán hàng hóa; các đối tượng chủ mưu, cầm đầu thường thuê người, phương tiện để vận chuyển hàng hóa gây khó khăn trong công tác điều tra đối tượng chính chủ mưu, cầm đầu.

Một số đối tượng đặt sản xuất hàng giả, giả mạo nhãn hiệu, hàng nhái từ nước ngoài rồi nhập về tiêu thụ trong nước; tình trạng hàng kém chất lượng, hàng hóa không có nguồn gốc, xuất xứ được buôn bán tràn lan trên không gian mạng; các đối tượng lợi dụng các website, trang mạng xã hội như Facebook, Zalo... để rao bán, quảng cáo, khuyến mãi nhiều mặt hàng giả mạo, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng kém chất lượng. Lợi dụng chính sách quản lý rủi ro, để không khai báo, khai báo không đúng với hàng hóa thực nhập để trốn thuế, vận chuyển hàng cấm, hàng nhập khẩu có điều kiện vẫn còn xảy ra.

Đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại

Ngay từ đầu năm 2021, Tổng cục Hải quan với vai trò là cơ quan giúp việc cơ quan Thường trưc Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, đã chỉ đạo lực lượng kiểm soát hải quan bám sát các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Ban Chỉ đạo 138/CP, Bộ Tài chính, tăng cường quản lý, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả nhiều giải pháp thiết thực và tăng cường công tác phối hợp tuần tra, kiểm soát thường xuyên tại các địa bàn trọng điểm. Tổng cục Hải quan đã kịp thời ban hành văn bản chỉ đạo các Cục Hải quan tỉnh, thành phố và lực lượng nghiệp vụ kiểm soát hải quan tổ chức quán triệt và tổ chức thực hiện hiệu quả chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Bộ Tài chính, cụ thể đã ban hành 7 kế hoạch nghiệp vụ để tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả.

Bên cạnh việc chỉ đạo lực lượng kiểm soát hải quan toàn ngành tổ chức triển khai thực hiện đợt cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, khám xét và xử lý đối với hàng hóa nhập khẩu có dấu hiệu vi phạm tại cảng biển khu vực miền Trung; đấu tranh với các hành vi lợi dụng chính sách thủ tục từ chối nhận hàng và tái xuất để buôn lậu, gian lận thương mại; thu thập hồ sơ, tài liệu, xác minh, điều tra về hoạt động xuất nhập khẩu đối với Công ty TNHH Apparel Far Eastern; phối hợp điều tra, xác minh về hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc giả xuất xứ Việt Nam; phối hợp điều tra, xác minh, xử lý vi phạm trong hoạt động nhập khẩu thuốc tân dược, Tổng cục Hải quan còn chủ trì tham mưu cho Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính xây dựng và ban hành kế hoạch cao điểm, tập trung vào một số mặt hàng và lĩnh vực cụ thể như hàng cấm, hàng hoá ảnh hưởng đến an ninh trật tự, an toàn xã hội: vũ khí, ma túy, xăng dầu, vật liệu nổ, pháo các loại, động vật hoang dã...  hàng giả nhãn hiệu, gian lận xuất xứ Việt Nam, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ... hàng nhập khẩu phục vụ nhu cầu tiêu dùng Tết: thực phẩm, rượu, bia, thuốc lá, bánh kẹo, mỹ phẩm, dược phẩm, dược liệu, điện thoại di động, hàng may mặc...

Ngành tăng cường công tác thu thập thông tin, nắm tình hình, tuần tra, kiểm soát để chủ động phát hiện, bắt giữ và xử lý kịp thời những vụ việc lợi dụng dịch Covid-19 để buôn lậu các mặt hàng thuốc tân dược, thiết bị y tế, sinh phẩm y tế và các loại test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2. Tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát, đấu tranh với các hành vi lợi dụng chính sách, thủ tục đối với việc từ chối nhận hàng và tái xuất để buôn lậu; thu thập thông tin, nắm tình hình, tuần tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ, áp dụng quyết liệt các biện pháp nghiệp vụ tại các địa bàn trọng điểm.

Kết quả, chỉ trong 11 tháng, đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 13.413 vụ vi phạm pháp luật Hải quan trị giá hàng hóa vi phạm ước tính: 2.554,747 tỷ đồng. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước: 270,420 tỷ đồng; khởi tố 29 vụ, chuyển cơ quan khác khởi tố 155 vụ, bắt ma túy 211 vụ. Trực ban Tổng cục đã chỉ đạo 362 trường hợp, trong đó kết quả giám sát trực tuyến đã phát hiện 108 trường hợp vi phạm (chiếm tỷ lệ 30%), các đơn vị đã lập biên bản vi phạm, xử phạt vi phạm hành chính hơn 690 triệu đồng và truy thu thuế gần 15,4 tỷ đồng.

    Hoàng Hải Trà