Ứng dụng của công nghệ Starlink

Dịch vụ Starlink với mô hình Internet vệ tinh tầm thấp. Ảnh: vietnamnet.vn

Nguyên lý hoạt động của Starlink

Hệ thống vệ tinh quỹ đạo thấp: Các vệ tinh được phóng lên quỹ đạo trái đất tầm thấp với độ cao khoảng 550km so với trái đất và vận tốc bay là 7,5km/s, các vệ tinh không đứng yên mà bay quanh trái đất và hoàn thành một vòng quay sau 90 phút. SpaceX đã phóng hơn 5.000 vệ tinh và dự kiến triển khai 42.000 vệ tinh trong tương lai để phủ sóng toàn cầu.

Kết nối từ người dùng đến vệ tinh: Người dùng cần một chảo thu Starlink (Dishy McFlatface) để bắt tín hiệu từ vệ tinh. Chảo thu có ăng-ten pha mảng (phased array antenna) giúp tự động điều chỉnh hướng để kết nối với vệ tinh gần nhất. Dữ liệu từ người dùng sẽ được truyền đến vệ tinh gần nhất thay vì qua cáp quang hoặc trạm phát sóng di động.

Truyền dữ liệu giữa các vệ tinh bằng laser: Các vệ tinh giao tiếp với nhau bằng tia laser thay vì tín hiệu vô tuyến truyền thống. Dữ liệu có thể được truyền từ vệ tinh này sang vệ tinh khác trước khi đến trạm mặt đất gần điểm đến nhất. Điều này giúp giảm độ trễ, đặc biệt trên các tuyến liên lục địa (như từ Mỹ sang Châu Âu).

Kết nối với trạm mặt đất (Gateway Station): Dữ liệu cuối cùng được gửi đến các trạm mặt đất (ground station) rồi vào hệ thống Internet toàn cầu. Nếu trạm mặt đất không có sẵn, các vệ tinh sẽ tiếp tục truyền dữ liệu qua hệ thống vệ tinh để tìm điểm hạ cánh gần nhất.

Cung cấp Internet cho người dùng: Sau khi dữ liệu đi qua hệ thống vệ tinh và trạm mặt đất, nó được gửi ngược lại đến người dùng qua chảo thu Starlink. Người dùng kết nối với bộ phát Wi-Fi Starlink để truy cập Internet như bình thường.

Ưu điểm của công nghệ Starlink: Internet tốc độ cao, tốc độ từ 50 Mbps-250 Mbps, gói cao cấp có thể lên đến 1 Gbps. Độ trễ thấp chỉ khoảng 20 - 40ms, tốt hơn nhiều so với vệ tinh truyền thống (600 ms). Phủ sóng toàn cầu, cung cấp Internet cho vùng sâu, vùng xa, sa mạc, đại dương... Không cần hạ tầng cáp quang, lắp đặt dễ dàng, chỉ cần có chảo thu Starlink.

Ứng dụng của công nghệ Starlink: Cung cấp Internet cho nơi không có cáp quang hoặc sóng di động, hỗ trợ vùng sâu, vùng xa, hải đảo; máy bay, tàu biển đều có thể kết nối Internet tốc độ cao; hỗ trợ thông tin liên lạc ở vùng chiến sự hoặc khu vực bị thiên tai; các công ty khai thác dầu khí, nhà khoa học, du khách có thể sử dụng Starlink ở mọi nơi.

Mở rộng vùng phủ sóng Internet

Tại Việt Nam, tập đoàn Space Exploration Technologies (SpaceX) của tỷ phú Elon Musk đã được cấp phép thí điểm có kiểm soát để triển khai dịch vụ Internet qua vệ tinh Starlink theo Quyết định số 659/QĐ-TTg ngày 23-3-2025 của Thủ tướng Chính phủ.

Việc thí điểm triển khai kinh doanh dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp được thực hiện trong thời gian 5 năm kể từ ngày doanh nghiệp do tổ chức thí điểm thành lập tại Việt Nam được cấp giấy phép kinh doanh dịch vụ viễn thông và sẽ phải kết thúc trước ngày 1-1-2031.

Theo đó, SpaceX thực hiện thí điểm có kiểm soát đầu tư kinh doanh dịch vụ loại hình mạng viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp tại Việt Nam, nhưng vẫn tuân theo nguyên tắc đảm bảo quốc phòng, an ninh.

SpaceX không giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần, phần vốn góp hoặc tỷ lệ đóng góp của nhà đầu tư nước ngoài theo quy định tại Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội: Về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an xây dựng cơ chế giám sát việc tuân thủ pháp luật, các yêu cầu, điều kiện triển khai thí điểm; cấp, sửa đổi, bổ sung, thu hồi giấy phép kinh doanh dịch vụ viễn thông, giấy phép sử dụng tần số và thiết bị vô tuyến điện cho doanh nghiệp thành lập tại Việt Nam theo pháp luật về viễn thông và tần số vô tuyến điện.

Việc triển khai thí điểm mạng Internet qua vệ tinh sẽ giúp mở rộng vùng phủ sóng Internet, đặc biệt các vùng sâu, vùng xa, hải đảo, nơi hạ tầng viễn thông mặt đất còn hạn chế, giúp mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ Internet, góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Dịch vụ cũng có thể cung cấp kết nối dự phòng và khẩn cấp trong các tình huống thiên tai, bão lũ, khi mạng mặt đất bị gián đoạn.

Nguyễn Thanh Tùng

(Trung tâm Khoa học và Công nghệ)