BDK - 50 năm qua, văn học, nghệ thuật (VHNT) tỉnh phát triển và đạt được những thành tựu nổi bật là kết quả của những nỗ lực phấn đấu không mệt mỏi, phát huy năng lực sáng tạo không ngừng của mỗi văn nghệ sĩ. Họ đã đồng sức, đồng lòng, đoàn kết, gắn bó, toàn tâm, toàn ý phục vụ nhiệm vụ chính trị địa phương, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ tinh thần của nhân dân.
Lịch sử của vùng đất, cảnh quan thiên nhiên ba dải cù lao, sự anh dũng của con người Bến Tre chính là những chất liệu phong phú, tạo nên cảm hứng cho người nghệ sĩ không ngừng sáng tác. Riêng ở lĩnh vực văn học, có thể thấy rõ đội ngũ tác giả lĩnh vực văn học của tỉnh có sự phát triển liên tục, được nâng cao cả về số lượng lẫn chất lượng. Hàng năm, văn nghệ sĩ tỉnh thông qua Hội VHNT Nguyễn Đình Chiểu đã xuất bản từ 5 - 7 đầu sách. Các tác phẩm đã phản ánh sinh động, phong phú, chân thật và sâu sắc mọi mặt đời sống xã hội về một vùng đất, về con người Bến Tre qua các giai đoạn lịch sử. Tạp chí Văn nghệ Hàm Luông chính là “bà đỡ mát tay” đưa những đứa con tinh thần của văn nghệ sĩ đến với công chúng.
Đáp lại những ân tình của quê hương dành cho mình, các văn nghệ sĩ tỉnh đã bền bỉ sáng tác, như con tằm miệt mài nhả tơ, đem đến cho đời những tác phẩm kết tinh từ tâm huyết. Nhà văn Nguyên Tùng, với hơn 40 năm vừa làm công tác biên soạn cho Tạp chí Văn nghệ Hàm Luông vừa sáng tác từ năm 1977 - 2020 đã xuất bản được 4 đầu sách riêng, gồm: truyện ngắn, truyện vừa và ký. “Tôi đến với văn chương vì niềm đam mê. Cũng từ niềm đam mê đó mà tôi đã vượt qua những khó khăn trong cuộc sống để gắn bó với nghiệp viết”, ông chia sẻ.
Cùng tâm tình bền bỉ sáng tác vì quê hương, nhà văn Nguyễn Thảo Nguyên đã gắn bó với sáng tác văn chương hơn 30 năm. Ông có được những quả ngọt cho mình như: giải C của Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam (năm 2012), 2 giải nhất cuộc thi truyện ngắn đồng bằng sông Cửu Long (năm 2015, 2023) cùng 5 đầu sách thể loại truyện ngắn, bút ký và tiểu thuyết được xuất bản. Nhà văn Nguyễn Thảo Nguyên bộc bạch: “Về cá nhân, tôi nghĩ rằng mình may mắn có được một số thu hoạch, không lớn lắm đâu nhưng là nguồn động viên để tôi tiếp tục cầm viết, phấn đấu cho chính bản thân mình. Đối với tôi, ý nghĩa nhất là bản thân tôi đã tiếp thu được những kinh nghiệm và có sự hỗ trợ của các anh em trong phân hội. Tôi vào con đường văn khá muộn, khi đã 34 - 35 tuổi, đến nay đã hơn 30 năm, để từ một thầy giáo Sinh học không biết về lý luận sáng tác mà đi theo đường văn đến nay cũng là được sự hỗ trợ, giúp đỡ rất nhiều từ các tiền bối, anh, chị, em đi trước về kinh nghiệm sáng tác, cách thức để tôi nâng dần khả năng viết của mình”.
Hình ảnh bà con đến xem cải lương các đêm diễn ở vùng quê hai mươi mấy năm trước không bao giờ phai nhòa trong tâm trí nghệ sĩ cải lương Võ Thị Trí (Đoàn Nghệ thuật cải lương Bến Tre). Hơn 20 năm gắn bó với nghiệp cải lương, nghệ sĩ cải lương Võ Thị Trí luôn tâm đắc và thấu hiểu giá trị của chữ “tâm” với nghề. Chị bộc bạch: “Được các anh chị tận tình dìu dắt, được lãnh đạo ngành và quản lý đoàn tạo điều kiện cho học tập, bồi dưỡng, tôi luôn biết ơn và tâm niệm trong lòng rằng, mình phải hết lòng cống hiến, chăm chút và trân trọng từng vai diễn. Tôi vẫn nhớ mãi lời dạy mà các anh chị đi trước đã dặn dò, đứng trên sân khấu, không có vai diễn lớn hay nhỏ mà là ở vai diễn nào mình cũng phải đặt cái tâm của mình vào đó thì khán giả sẽ nhận ra mình. Từ một người không qua trường lớp sân khấu chính quy, đến nay mình được khán giả đón nhận là điều vinh dự và tự hào lớn lao đối với tôi. “Có khổ luyện mới thành công”.
Cùng với chị Võ Thị Trí, anh chị em nghệ sĩ Đoàn Nghệ thuật cải lương Bến Tre những năm qua luôn vượt qua khó khăn để giữ lửa nghề, dàn dựng nhiều vở diễn mới có nội dung chất lượng để phục vụ các sự kiện chính trị quan trọng của tỉnh cũng như biểu diễn phục vụ nhân dân trong và ngoài tỉnh, ghi được dấu ấn và tình cảm của khán giả mộ điệu.
Phát triển đội ngũ về chất lượng
Cho đến nay, sau gần 50 năm thành lập, Hội VHNT Nguyễn Đình Chiểu đã phát triển hơn 300 hội viên, đang sinh hoạt tại 7 phân hội chuyên ngành, 4 chi hội VHNT các huyện: Ba Tri, Châu Thành, Chợ Lách, TP. Bến Tre cùng 2 đơn vị phối hợp là Hội Kiến trúc sư và Hội Di sản văn hóa tỉnh. Hội đã đẩy mạnh hoạt động toàn diện, thực hiện tốt nhiệm vụ liên kết khu vực, hỗ trợ phong trào văn hóa ở cơ sở. Các phân hội chuyên ngành gặt hái nhiều giải thưởng cao trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long, hiệu quả chuyên môn được nâng lên tích cực, có chất lượng.
Cùng với văn học, mỹ thuật, sân khấu, âm nhạc, múa, thì nhiếp ảnh cũng là lĩnh vực nghệ thuật có nhiều cống hiến và thành quả tích cực. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Hải - Chi hội trưởng Chi hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh tỉnh (thuộc Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam) cho biết: “Từ ban đầu còn nhiều khó khăn, chỉ có vài anh em cầm máy, chúng tôi đã thành lập được Câu lạc bộ Nhiếp ảnh, rồi thành Phân hội Nhiếp ảnh thuộc Hội VHNT Nguyễn Đình Chiểu do anh Lê Hoàng Dũng làm đầu tàu, tiến tới thành lập các câu lạc bộ nhiếp ảnh tại cơ sở, dần dần hoạt động sôi nổi hơn đến nay. Phân hội Nhiếp ảnh đã tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng, trại sáng tác, liên hoan ảnh đẹp để cùng nhau học hỏi kỹ thuật nhiếp ảnh. Các hoạt động nhiếp ảnh được nhiều người hưởng ứng, tham gia, tiêu biểu như tại Mỏ Cày, Ba Tri và TP. Bến Tre, làm cho phong trào hoạt động nhiếp ảnh ngày càng phát triển.
Khi tỉnh có các thành viên đủ điều kiện được kết nạp vào Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, các nghệ sĩ đã thành lập Chi hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh, tiếp tục làm nòng cốt, nâng cao tay nghề cho anh em. Chi hội cùng với Phân hội Nhiếp ảnh Nguyễn Đình Chiểu ngoài nhiệm vụ sáng tác ảnh và tổ chức các trại sáng tác cho hội viên. Đồng thời, phối hợp với nhiều ngành, đơn vị để bồi dưỡng nghiệp vụ nhiếp ảnh, giúp nâng chất lượng và mở rộng các tác phẩm ảnh nghệ thuật của tỉnh trên nhiều ngành đặc thù như Quân đội, Công an và các lĩnh vực đời sống xã hội. Thế hệ nghệ sĩ nhiếp ảnh trẻ của tỉnh hiện có tài năng và chấp nhận va chạm thực tế nhiều để sáng tác, đạt nhiều kết quả khu vực và toàn quốc.
Những nỗ lực và thành quả sáng tạo của văn nghệ sĩ tỉnh đã được ghi nhận và vinh danh thông qua nhiều giải thưởng cấp tỉnh, cấp khu vực, Trung ương và cả quốc tế trên rất nhiều lĩnh vực từ văn học, âm nhạc, mỹ thuật đến nhiếp ảnh, sân khấu. Trong đó, Giải thưởng VHNT Nguyễn Đình Chiểu của tỉnh đã trao giải cho gần 60 tác giả đã có nhiều cống hiến cho VHNT tỉnh trong kháng chiến cũng như các tác giả trưởng thành sau năm 1975, là lực lượng nòng cốt cho phong trào hoạt động VHNT của tỉnh nhà.
Một số giải thưởng nổi bật của VHNT tỉnh đã đạt được như: Giải A của Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam cho cụm Tượng đài Đồng Khởi, Nhà tưởng niệm Nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu, tác phẩm “Nợ nước mắt” của nhà văn Trang Thế Hy (1924 - 2015). 2 giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam. 12 giải thưởng của Hội Mỹ thuật Việt Nam. 10 giải thưởng của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam. Đặc biệt, 1 giải thưởng cấp nhà nước là tác phẩm “Giao thưởng Thơ - Ký ức Đồng Khởi” của nhạc sĩ Võ Đăng Tín…