Xây dựng văn hóa, con người Bến Tre giai đoạn mới

Đại biểu tham gia trao đổi ý kiến tại buổi tọa đàm.

Xây dựng giá trị mới phù hợp

Những giá trị cốt lõi về văn hóa (VH), con người Bến Tre đã được các thế hệ trước, các nhà nghiên cứu dày công xây dựng, đúc kết. Mỗi giai đoạn phát triển của xã hội có những giá trị bị mai một, có những giá trị mới hình thành. Trong sự hình thành những giá trị mới, có giá trị phù hợp, tiến bộ nhưng cũng có những giá trị không phù hợp. Do đó, cần có sự xác định, định hướng để xây dựng những giá trị mới phù hợp cũng như bảo vệ bản sắc VH dân tộc, địa phương.

Theo ông Trần Công Ngữ - nguyên Phó chủ tịch UBND tỉnh, Bến Tre là mảnh đất rất đặc biệt, vì có rất nhiều những tấm gương, những con người kiệt xuất, anh dũng, tiêu biểu như: Phan Thanh Giản, Trương Vĩnh Ký…, về sau có Nữ tướng Nguyễn Thị Định, các mẹ Việt Nam anh hùng… Tính cách của người Bến Tre có sự ảnh hưởng sâu sắc truyền thống anh dũng, kiên cường, tinh thần tự lực tự cường trong mọi hoàn cảnh đã được đúc kết, truyền giữ từ thế hệ xưa đến nay. Vấn đề là gìn giữ những tính chất ấy trong mỗi người, mỗi gia đình như thế nào trong cuộc sống đổi mới và hội nhập như hiện nay.

Ông Nguyễn Quốc Bảo - nguyên Phó chủ tịch UBND tỉnh cho rằng, sự năng động, sáng tạo của con người Bến Tre đã được hình thành từ trong thời kỳ kháng chiến chống giặc đến ngày nay, được vận dụng vào trong quản lý và phát triển kinh tế - xã hội. Vấn đề cần quan tâm là sự năng động, sáng tạo ấy đủ sức để xem là đức tính bao trùm hay chưa. Vì sự năng động, sáng tạo trong giai đoạn mới đòi hỏi cao hơn, nâng tầm hơn. Đặc điểm này cùng với sự ham học hỏi, cầu thị là những yếu tố, điều kiện rất cần để thích nghi với thời đại mới. Đồng thời, cũng cần thay đổi tâm lý sợ thất bại trong cầu tiến của người dân Bến Tre để có những đột phá mới hơn.

Ông Nguyễn Quốc Bảo còn chỉ ra một đặc điểm tốt đẹp nữa của người Bến Tre là tính tôn trọng pháp luật. Đặc biệt, nét đẹp VH trong việc thờ cúng gia tiên, tôn kính ông bà, giữ mối quan hệ gắn bó trong gia đình cần được gìn giữ bền vững. Tuy nhiên, gia đình hiện nay đã thay đổi khá nhiều so với gia đình truyền thống xưa. Do đó, đòi hỏi các giải pháp tích cực để làm sao tiếp tục gìn giữ những nét đẹp VH truyền thống phù hợp với cuộc sống hiện nay. “Hiện nay là thời điểm giao thoa VH và có sự tác động của xã hội đến VH rất mạnh mẽ. Nếu không “vững” thì VH truyền thống sẽ bị mất gốc”, ông Nguyễn Quốc Bảo trăn trở.

Định hướng phát triển

Là người có nhiều nghiên cứu và viết nhiều sách về VH, Nhà văn Lê Minh Quốc, TP. Hồ Chí Minh cho rằng, Bến Tre cần phát huy những ưu điểm của truyền thống VH nhưng cũng cần có những sự thay đổi phù hợp với tình hình hiện nay. Ví dụ, sự hào sảng, nhiệt tình, hiếu khách là tính cách VH rất đẹp của Bến Tre và một trong những sự thể hiện ấy là qua việc tiếp rượu với bạn theo cách “hết lòng với bạn”. Nhưng nét VH ấy cần xem xét điều chỉnh cho phù hợp, vẫn nhiệt tình, hào sảng, hiếu khách nhưng có thể “không rượu”!

Người Bến Tre cần thay đổi tư duy, không bằng lòng với hiện tại mà phải năng động tiếp cận cái mới, có sự giao lưu để có thêm những cái hay trong thúc đẩy phát triển kinh tế, vượt qua sự nghèo khó, làm giàu cho bản thân và phát triển quê hương. Những điều đó có thể thực hiện được qua việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong mỗi người dân, làm sao để nội lực, giá trị cốt lõi đáng quý của người Bến Tre được phát huy hiệu quả trong tình hình mới.

Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trần Thị Kiều Tôn nêu: Trong xây dựng môi trường VH, “gia đình” là môi trường quan trọng nhất. Vì thế, trong việc xây dựng đời sống VH, ngành VH tập trung vào nội dung xây dựng gia đình VH. Đây là một danh hiệu để các gia đình phấn đấu, trong đó có những tiêu chí cụ thể, cơ bản là việc thực thi pháp luật, việc phát triển kinh tế, việc ứng xử trong gia đình. Trong phạm trù gia đình hạnh phúc sẽ có cả VH. Việc xây dựng gia đình VH chính là một mục tiêu để xây dựng gia đình hạnh phúc.

Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cao Văn Dũng chia sẻ: Cái chuẩn của gia đình truyền thống đã có và hình thành rất nền nếp. Vấn đề hiện nay là làm thế nào để truyền cảm hứng cho các thành viên trong gia đình thực hiện tốt những chuẩn mực ấy. Ví dụ, cha mẹ gương mẫu, anh em hòa thuận, thương yêu…

Bí thư Tỉnh ủy Phan Văn Mãi nhấn mạnh: Trong Văn kiện và Nghị quyết Đại hội Đảng sắp tới, vấn đề VH và con người Bến Tre sẽ được tập trung nhấn mạnh, trong đó làm rõ nội hàm của VH. Từ đó, xác định những giải pháp, thúc đẩy phát triển VH, con người Bến Tre để thực sự là nền tảng, động lực cho sự phát triển, cũng là mục tiêu để hướng tới. Có thể đây sẽ là một nội dung mà tỉnh sẽ xây dựng chương trình hành động. Làm sao phát huy tốt nhất sức mạnh, nguồn lực VH con người Bến Tre và điều chỉnh những điểm chưa phù hợp để có sự hài hòa, đạt hiệu quả toàn diện.

 Bài, ảnh: Ánh Nguyệt