Ðổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp

Trường Trung cấp Công nghệ Bến Tre, một trong những cơ sở giáo dục nghề nghiệp tiêu biểu của tỉnh.

Thực trạng giáo dục nghề nghiệp tại tỉnh

Tại tỉnh, mạng lưới cơ sở GDNN thời gian qua được quan tâm đầu tư. Hiện toàn tỉnh có 25 cơ sở GDNN, gồm 15 cơ sở công lập và 10 cơ sở ngoài công lập. Các cơ sở GDNN công lập gồm có 2 trường cao đẳng (1 trực thuộc tỉnh và 1 trực thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), 1 trường trung cấp, 9 trung tâm GDNN - GDTX và 1 trung tâm GDNN thuộc tổ chức hội, 1 trung tâm dịch vụ việc làm có tham gia đào tạo nghề, 1 trung tâm trực thuộc sở, ngành có tham gia đào tạo, 1 trung tâm GDTX có chức năng tham gia đào tạo giáo dục nghề nghiệp. Các cơ sở GDNN được phân bố đồng đều giữa các địa phương, các trường cao đẳng và trung cấp, tập trung chủ yếu ở địa bàn đô thị. Các cơ sở GDNN ngoài công lập tuy có xu hướng tăng, nhưng vẫn chiếm tỷ lệ thấp trong tổng số các cơ sở và chủ yếu đào tạo những nhóm nghề đầu tư thấp.

Quy mô đào tạo bình quân hàng năm của các cơ sở GDNN khoảng 11 ngàn người, trong đó cao đẳng 800 người, trung cấp 1.200 người, sơ cấp và đào tạo nghề dưới 3 tháng 9 ngàn người. Chất lượng và hiệu quả đào tạo đã có những chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả đáng kể. Đào tạo từng bước chuyển từ hướng “cung” sang hướng “cầu”, sinh viên, học sinh ra trường có việc làm cao, từng bước đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động trong nước và hội nhập quốc tế. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đến cuối năm 2022 đạt 64,22%, trong đó lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 34,57%.

Ngành nghề đào tạo bậc cao đẳng có 22 ngành nghề và nhóm ngành; trung cấp có 17 ngành nghề và nhóm ngành; sơ cấp và dạy nghề thường xuyên 32 nghề. Những năm gần đây, xu hướng học sinh, sinh viên học các ngành nghề kỹ thuật trình độ cao đẳng, trung cấp tăng như các nghề: Cơ khí cắt gọt kim loại, Công nghệ ô tô, Điện công nghiệp, Kỹ thuật máy lạnh và điều hòa không khí, May thời trang... Tỷ lệ lao động có việc làm sau đào tạo của các nghề này đạt trên 90%, sau tốt nghiệp có việc làm và thu nhập ổn định.

Các cơ sở GDNN từng bước được đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị để tổ chức đào tạo. Toàn tỉnh hiện có 440 giáo viên tham gia giảng dạy tại các cơ sở GDNN, trong đó có 170 giáo viên dạy các môn văn hóa, 139 giáo viên dạy các nghề kỹ thuật, 20 giáo viên dạy các nghề quản lý kinh tế, 16 giáo viên dạy khối ngành sức khoẻ, 95 giáo viên giảng dạy các lĩnh vực khác. Trong đó, giảng dạy tại các trường cao đẳng, trung cấp là 215 người (6 trình độ tiến sĩ; 101 trình độ thạc sĩ; 86 trình độ đại học; 13 trình độ cao đẳng; 9 trình độ trung cấp); tại trung tâm GDNN - GDTX các huyện, thành phố là 186 người, trong đó: giáo viên dạy văn hóa là 170 người, giáo viên giáo dục nghề nghiệp là 16 người. Số lượng giáo viên dạy nghề tại các trung tâm GDNN - GDTX chiếm số lượng rất ít so với giáo viên dạy văn hóa. Các cơ sở đào tạo khác là 39 người.

Nhìn chung, số giáo viên dạy nghề kỹ thuật vẫn còn thiếu về số lượng và chất lượng. Chương trình, giáo trình đào tạo trình độ cao đẳng và trung cấp được các trường cao đẳng, trung cấp xây dựng và giảng dạy nhưng vẫn còn nặng về lý thuyết, thời gian thực hành còn ít nên chất lượng đào tạo, tay nghề của học sinh, sinh viên chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường lao động.

Mục tiêu, nhiệm vụ trong thời gian tới

Để tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng GDNN đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 theo tinh thần Chỉ thị số 21-CT/TW của Ban Bí thư, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Kế hoạch số 270-KH/TU triển khai thực hiện Chỉ thị số 21-CT/TW.

Kế hoạch đặt ra mục tiêu đến năm 2030 thu hút 40 - 45% (phấn đấu từ 50 - 55% theo chỉ tiêu của Trung ương) học sinh THCS và THPT vào hệ thống GDNN; đào tạo lại, đào tạo thường xuyên cho khoảng 50% lực lượng lao động; phấn đấu có 2 trường cao đẳng đạt tiêu chuẩn trường cao đẳng chất lượng cao; có ít nhất 30% cơ sở GDNN và 50% chương trình đào tạo các ngành, nghề trọng điểm đạt tiêu chuẩn kiểm định chất lượng. Đến năm 2045, tỉnh ta đáp ứng nhu cầu nhân lực có kỹ năng nghề cao của nước phát triển, đạt trình độ tiên tiến trong khu vực ASEAN.    

Xác định việc đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng GDNN là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài, Ban Thường vụ Tỉnh ủy nhấn mạnh: Các cấp ủy, chính quyền tăng cường lãnh đạo việc đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng GDNN. Đồng thời, khẳng định GDNN đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội từng địa phương. Việc đào tạo nhân lực có tay nghề cao phải trên cơ sở nhu cầu thực tế của thị trường lao động; đảm bảo về số lượng, cơ cấu nghề nghiệp, gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh.

Một nhiệm vụ quan trọng nữa là nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về GDNN. Tiếp tục thực hiện đạt chỉ tiêu tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 70% theo Nghị quyết Đại hội XI Đảng bộ tỉnh.

Đổi mới nội dung, chương trình, phương thức đào tạo đảm bảo “Học đi đôi với hành”, nâng cấp và chuẩn hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện đào tạo. Nâng cao hiệu quả liên kết, hợp tác về GDNN giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp; các cơ sở GDNN chủ động hợp tác đào tạo với doanh nghiệp, tăng thời gian đào tạo thực hành cho người học trong doanh nghiệp.

Khuyến khích nhà đầu tư, doanh nghiệp, người sử dụng lao động tích cực tham gia hoạt động GDNN và phát triển kỹ năng nghề, chú trọng đào tạo nghề tại nơi làm việc; hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động, gắn kết cung - cầu lao động với GDNN.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên, toàn xã hội về vai trò, tầm quan trọng về đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng GDNN đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tạo việc làm bền vững cho người lao động.

Bài, ảnh: Trương Hùng