Chị Lê Thị Hảo có nhu cầu tư vấn: Tôi là cán bộ không chuyên trách ở xã. Tôi đang mang thai con đầu lòng tháng thứ 7. Xin hỏi: Lúc sinh con tôi có được hưởng chế độ thai sản không? Tôi có thể tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện được không? Mức đóng hàng tháng như thế nào?
Thắc mắc của chị được luật sư Phạm Thị Kim Tuyến (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Thứ nhất, lúc sinh con chị có được hưởng chế độ thai sản không?
Chị hiện tại là người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, nên thuộc nhóm đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc, theo quy định tại điểm I, khoản 1, Điều 2, Luật BHXH năm 2014 về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc:
“Điều 2. Đối tượng áp dụng
1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm:
i) Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn”.
Tại khoản 1, Điều 4, Luật BHXH còn quy định các chế độ BHXH bắt buộc gồm có:
“Điều 4. Các chế độ bảo hiểm xã hội
1. BHXH bắt buộc có các chế độ sau đây:
a) Ốm đau; b) Thai sản; c) Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; d) Hưu trí; đ) Tử tuất”.
Theo đó, chế độ thai sản là một trong 5 chế độ của BHXH bắt buộc và người tham gia BHXH bắt buộc sẽ được hưởng chế độ này theo quy định.
Đồng thời, tại Điều 30, Luật BHXH quy định về đối tượng được áp dụng chế độ thai sản như sau:
“Điều 30. Đối tượng áp dụng chế độ thai sản
Đối tượng áp dụng chế độ thai sản là người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, đ và h khoản 1, Điều 2 của luật này”.
Theo quy định này, thì đối tượng được áp dụng chế độ thai sản, cụ thể là:
- Người làm việc theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn, HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả HĐLĐ được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;
- Người làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 0 tháng; cán bộ, công chức, viên chức; công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu; sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.
Như vậy, người lao động là cán bộ không chuyên trách cấp xã tham gia BHXH bắt buộc, nhưng trong đó không thuộc đối tượng đóng bảo hiểm vào quỹ thai sản nên không được giải quyết hưởng chế độ thai sản.
Do vậy, khi sinh con, chị không thuộc đối tượng được hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật BHXH hiện hành.
- Thứ hai, chị có thể tham gia BHXH tự nguyện được không? Mức đóng hàng tháng như thế nào?
Căn cứ quy định của Luật BHXH như nêu trên, trường hợp của chị thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc, nên chị không phải tham gia BHXH tự nguyện.
Huỳnh Trâm (thực hiện)
