Luật Phòng, chống tham nhũng (Luật PCTN) đề cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công tác quản lý nhà nước và PCTN. Luật quy định cụ thể:
* Trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong hoạt động PCTN
- Chỉ đạo việc thực hiện các hoạt động sau:
+ Tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về PCTN;
+ Tiếp nhận, xử lý kịp thời báo cáo, tố giác, tố cáo và thông tin khác về hành vi tham nhũng (HVTN);
+ Chủ động phòng ngừa, phát hiện HVTN; kịp thời cung cấp thông tin, tài liệu và thực hiện yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong quá trình phát hiện, xử lý người có HVTN.
- Gương mẫu, liêm khiết; định kỳ kiểm điểm việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ và trách nhiệm của mình trong việc phòng ngừa, phát hiện HVTN, xử lý người có HVTN;
- Chịu trách nhiệm khi để xảy ra HVTN trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách.
* Trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra HVTN do mình quản lý, phụ trách
Theo quy định của Luật PCTN (Điều 54), người đứng đầu phải chịu trách nhiệm về việc để xảy ra HVTN trong cơ quan, tổ chức, đơn vị mình quản lý, phụ trách; chịu trách nhiệm trực tiếp về việc để xảy ra HVTN của người do mình trực tiếp quản lý, giao nhiệm vụ. Cấp phó của người đứng đầu chịu trách nhiệm trực tiếp về việc để xảy ra HVTN trong lĩnh vực công tác và trong đơn vị do mình trực tiếp phụ trách.
Tuy nhiên, trách nhiệm của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị được loại trừ trong trường hợp họ không thể biết hoặc đã áp dụng các biện pháp cần thiết để phòng ngừa, ngăn chặn HVTN.
* Xử lý trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra HVTN trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách (Điều 55-Luật PCTN).
Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi phải chịu trách nhiệm trực tiếp về việc để xảy ra HVTN trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách thì bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
