Chung tay xây dựng môi trường giáo dục

* Kỳ 1: Những người thầy thực thụ

“Mục tiêu của giáo dục là hình thành và phát triển nhân cách học sinh với những phẩm chất về kiến thức, kỹ năng, thái độ ứng xử... Để đạt được mục tiêu đó, điều quan trọng là xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, thân thiện, an toàn”, ông Nguyễn Văn Huấn - Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo nhận định.

Tự hào là giáo viên và học sinh Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu. Ảnh: Phạm Tuyết

Dạy học là hoạt động đặc thù và có những thay đổi theo xu hướng đổi mới giáo dục (GD). Bất kỳ thời đại nào, thầy cô giáo luôn có một vai trò quan trọng “không thầy đố mầy làm nên”. Điều này khẳng định vai trò của giáo viên là yếu tố quyết định chất lượng GD. Do đó, giáo viên cần đề cao chuẩn sư phạm trong hoạt động giáo dục và đào tạo (GD&ĐT).

100% giáo viên đạt chuẩn

Ông Lê Ngọc Bữu - Giám đốc Sở GD&ĐT cho biết, trong những năm qua, ngành GD của tỉnh nhà nói chung và của từng đơn vị cơ sở GD trong tỉnh nói riêng có nhiều cố gắng để ngày càng nâng cao chất lượng GD. Nhìn chung, hầu hết cán bộ từ sở đến phòng GD&ĐT và các đơn vị trường học luôn quan tâm lãnh đạo thực hiện đầy đủ các chương trình GD và đúng các chế độ, chính sách cũng như các quy định khác liên quan đến đội ngũ.

Thời gian qua, thành quả của ngành đạt được là rất lớn. Ngành GD luôn quan tâm công tác phát triển số lượng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, củng cố, kiện toàn về cơ cấu, chuẩn hóa về trình độ đào tạo. Cụ thể, năm học 2016-2017, trong 13.074 giáo viên được đánh giá thì có 7.820 giáo viên xuất sắc, 5.152 khá, 60 trung bình, còn lại là yếu.

Theo quy định, chuẩn giáo viên được đánh giá ở lĩnh vực phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; kiến thức; kỹ năng sư phạm. Có 4 bậc: xuất sắc, khá, trung bình, yếu. Từ mức trung bình trở lên là đạt chuẩn. Năm học 2017-2018, toàn tỉnh có 100% giáo viên đạt chuẩn, trong đó, 76,7% giáo viên mầm non có trình độ cao đẳng trở lên, 34,7% giáo viên tiểu học và 76,5% giáo viên trung học cơ sở có trình độ đại học trở lên, 15,3% giáo viên trung học phổ thông có học vị thạc sĩ.

Ngoài ra, hàng năm, ngành còn đánh giá chuẩn của cán bộ quản lý, đa số đạt loại khá trở lên. Theo đánh giá của ngành, đội ngũ cán bộ, quản lý, giáo viên đảm bảo nhu cầu GD&ĐT của địa phương.

Vai trò của người thầy

Bên cạnh những thành quả đạt được, vẫn còn một số nơi để xảy ra điều bất cập trong công tác quản lý cũng như công tác giảng dạy đối với học sinh. Thực tế, thời gian qua, không riêng Bến Tre mà nhiều nơi trong toàn quốc xảy ra sự vụ đau lòng trong ngành GD&ĐT, như học sinh có thái độ thiếu tôn trọng giáo viên. Trong đó, năng lực chuyên môn và cách xử lý tình huống sư phạm của giáo viên không khéo dẫn đến vấn đề bạo lực học đường vẫn còn xảy ra gây bức xúc trong xã hội.

Nói về năng lực sư phạm, ông Lê Ngọc Bữu cũng đã đặt vấn đề tại hội nghị về triển khai thực hiện phòng chống bạo lực học đường do Sở GD&ĐT tổ chức mới đây: “Phải chăng, năng lực chuyên môn và chuẩn nghề nghiệp sư phạm chưa thật sự thấu đáo hay giáo viên đã bỏ quên?”.

Nhiều ý kiến từ phía giáo viên cũng thừa nhận, do áp lực công việc và mong muốn học sinh đạt thành tích trong học tập nên đôi lúc có thái độ không chuẩn. Dưới góc độ nhà GD, ông Nguyễn Văn Huấn cho rằng, trong công tác giảng dạy và GD học sinh, giáo viên phải hết sức khéo léo, kiên trì, nắm bắt hoàn cảnh học sinh, hiểu biết tâm - sinh lý các em, có phương pháp GD phù hợp với từng đối tượng học sinh thì mới GD học sinh có hiệu quả.

“Ba môi trường GD: nhà trường, gia đình và xã hội là yếu tố quan trọng góp phần hình thành và hoàn thiện nhân cách học sinh. Các em đang trong quá trình hoàn thiện nhân cách, nên tâm - sinh lý có nhiều thay đổi, đang dần khẳng định mình. Vì thế, các em có nhiều phản ứng, cách xử lý các tình huống gặp phải chưa chuẩn mực. Giáo viên phải định hướng giúp các em hoàn thiện bản thân”, ông Nguyễn Văn Huấn lưu ý.

Hiện nay, giáo viên có hai nhiệm vụ chính, là người vừa làm nhiệm vụ giảng dạy, vừa làm nhiệm vụ GD học sinh trong nhà trường. Vì thế, giáo viên phải có kiến thức chuyên môn vững, năng lực sư phạm tốt thì mới có thể giảng dạy theo chương trình, kế hoạch GD của nhà trường đạt kết quả tốt.

Ông Phan Thế Thượng - Hiệu trưởng Trường THPT Võ Trường Toản cho biết, giáo viên biết vận dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và GD. Đồng thời, quan tâm tự bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm để đáp ứng nhu cầu đổi mới GD.

Theo ông Nguyễn Văn Huấn, giáo viên cần trang bị cho mình kỹ năng sư phạm tốt để xử lý hiệu quả những tình huống sư phạm phát sinh; giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; thương yêu, tôn trọng, đối xử công bằng, bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của học sinh. Có như thế mới đáp ứng nhu cầu vừa dạy, vừa dỗ, vừa giáo, vừa dưỡng và là người thầy thực thụ được xã hội công nhận”.

Kỳ 2: Tư vấn tâm lý học sinh

Phan Hân