Họp Ban chỉ đạo cải cách tư pháp lần thứ 4

Thảo luận về nội dung 2 đề án các đại biểu cho rằng: Đề án đã thể hiện được tính mục đích và định hướng của việc nghiên cứu là làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn nhằm kiến nghị lựa chọn mô hình Viện kiểm sát, viện công tố phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Về mục tiêu của đề án “mô hình tố tụng hình sự Việt Nam” đã đề xuất cụ thể phương hướng hoàn thiện mô hình tố tụng hình sự ở nước ta, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm và bảo vệ ngày càng tốt hơn quyền con người, quyền công dân. Mục tiêu này phù hợp với quan điểm chủ trương của Đảng về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cải cách tư pháp.

Tại cuộc họp, các thành viên ban chỉ đạo cũng đã nghe báo cáo ý kiến của Thường trực ban chỉ đạo về một số vấn đề cần thảo luận, cho ý kiến trong đó nhấn mạnh 2 đề án đã được nghiên cứu công phu, tổ chức nhiều cuộc hội thảo, lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, chuyên gia, các nhà khoa học và có sự tổng kết thực tiễn về công tác kiểm sát và công tác xét xử cũng như nghiên cứu nhiều mô hình viện công tố và mô hình xét xử của các nước trên thế giới.

Tuy nhiên, báo cáo của thường trực Ban chỉ đạo cũng cho rằng, đối với phương án đổi mới, hoàn thiện Viện kiểm sát là vấn đề trọng tâm của đề án, do đó cần phân tích, lý giải cụ thể về những mặt tích cực cũng như hạn chế của mô hình Viện công tố để xây dựng được mô hình Viện kiểm sát, Viện công tố trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.

Về mô hình tố tụng hình sự Việt Nam, Thường trực Ban chỉ đạo cơ bản tán thành đổi mới mô hình tố tụng đó là đổi mới việc tổ chức phiên tòa xét xử, xác định rõ hơn vị trí, quyền hạn, trách nhiệm của người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng theo hướng đảm bảo tính công khai, dân chủ, nghiêm minh, nâng cao chất lượng tranh tụng tại các phiên tòa xét xử, coi đây là khâu đột phá của hoạt động tư pháp...

Các đại biểu đã nghe báo cáo về một số ý kiến bước đầu của Thường trực Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương về kết quả tổng kết việc thi hành Hiến pháp năm 1992 và việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tổ chức, hoạt động Tòa án Nhân dân và Viện Kiểm sát Nhân dân. Theo đó, tiếp tục khẳng định nhiệm vụ của Tòa án được quy định trong Hiến pháp là “Tòa án Nhân dân và Viện Kiểm sát Nhân dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong phạm vi chức năng của mình có nhiệm vụ bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tập thể, bảo vệ tính mạng, tài sản, tự do, danh dự và nhân phẩm của công dân”.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nhấn mạnh việc nghiên cứu 2 đề án “Nghiên cứu việc chuyển Viện kiểm sát thành Viện Công tố”  và đề án “Mô hình tố tụng hình sự Việt Nam là hết sức quan trọng nó gắn liền với việc nghiên cứu sửa đổi Hiến pháp 1992, trong đó đặc biệt chú ý đến Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI và Nghị quyết Trung ương 2 khóa XI.

Chủ tịch nước khẳng định việc nghiên cứu chuyển đổi mô hình Viện Kiểm sát cần xác định rõ chức năng nhiệm vụ của Viện kiểm sát là chức năng công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng XI. Không đưa ra xem xét vấn đề kiểm sát chung nhưng cần có tổng kết đánh giá lại hoạt động này trong thời gian qua để rút kinh nghiệm đối với các cơ quan khác khi được giao thực hiện nhiệm vụ này.

Chủ tịch nước cũng nhấn mạnh việc đổi mới mô hình tố tụng hình sự là cần thiết, trong đó phải tăng cường đổi mới theo hướng tranh tụng kết hợp với xét xử thẩm vấn trước tòa; làm rõ vai trò của các chủ thể tham gia phiên tòa như thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư để nâng cao chất lượng xét xử.

Chủ tịch nước cũng đề nghị các thành viên Ban chỉ đạo cần tiếp tục nghiên cứu làm rõ mối quan hệ giữa cơ quan điều tra và viện kiểm sát, những ý tưởng mới qua thảo luận nếu thấy phù hợp với cơ sở lý luận và thực tiễn của nước ta cần tiếp thu để sớm hoàn thiện đề án báo cáo Ban Bí thư và Bộ chính trị cho ý kiến trong thời gian tới./.