Bà N.T.A có nhu cầu tư vấn: Vợ chồng tôi kết hôn năm 2012, không có con chung. Chúng tôi có được ngôi nhà cấp 4 và thửa đất vườn khoảng 400m2 là tài sản vợ chồng tôi cùng tạo lập, tổng trị giá khoảng 900 triệu đồng. Vợ chồng tôi ly thân năm 2018. Tháng 8-2020, chồng tôi bệnh chết đột ngột. Tháng 1-2021, ông H đưa cho tôi tờ giấy biên nhận nói chồng tôi thiếu ông 500 triệu đồng và buộc tôi phải trả nợ. Tôi hoàn toàn không biết việc chồng tôi thiếu nợ ông H 500 triệu đồng. Vậy tôi có phải trả nợ cho ông H hay không và phải làm sao?
Thắc mắc của bà được luật sư Nguyễn Văn Tặng (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Theo thông tin bà N.T.A cung cấp thì vợ chồng bà kết hôn năm 2012, đã ly thân năm 2018 nhưng chưa ly hôn. Vì vậy trên mặt pháp lý, ông bà vẫn là vợ chồng hợp pháp. Tài sản bà nêu là tài sản chung của vợ chồng bà. Tuy nhiên, do bà A không cung cấp thời điểm chồng bà vay tiền của ông H, nên luật sư sẽ chia trường hợp tư vấn như sau:
Trường hợp chồng bà vay tiền trước thời điểm đăng ký kết hôn (năm 2012), thì phần nợ này hình thành trước thời kỳ hôn nhân, nên đây là nợ riêng của chồng bà. Căn cứ vào Điều 27 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 thì bà không có trách nhiệm liên đới trả số nợ trên.
Trường hợp chồng bà vay tiền trong thời kỳ hôn nhân:
+ Nếu bà có thể chứng minh được bà không biết việc thiếu nợ, phần nợ chồng bà xác lập không nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình; từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung… (không thuộc các trường hợp tại Điều 37 Luật Hôn nhân và Gia đình) thì đây là nợ riêng của chồng bà, bà không có trách nhiệm liên đới trả số nợ trên.
+ Nếu bà không chứng minh được việc xác lập nợ không thuộc các trường hợp tại Điều 37 Luật Hôn nhân và Gia đình, thì đây là nợ chung của vợ chồng và bà có trách nhiệm liên đới về việc thực hiện nghĩa vụ cho chồng bà (theo quy định tại khoản 2 Điều 27 Luật Hôn nhân và Gia đình).
Theo thông tin bà cung cấp, chồng bà chết tháng 8-2020. Điều 615 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về nghĩa vụ trả nợ khi người vay tài sản đã chết:
1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.
3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.
Trong trường hợp này, do chồng bà qua đời và vẫn tồn tại khoản nợ lúc chồng bà còn sống. Chồng bà có di sản là phần tài sản trong khối tài sản chung của vợ chồng bà. Do vậy, những người thừa kế của chồng bà (theo di chúc hoặc theo pháp luật) phải thực hiện việc trả nợ thay cho ông ấy nhưng không vượt quá phần tài sản mà từng người thừa kế được nhận.
H. Trâm (thực hiện)
