Bà N.T.A có nhu cầu tư vấn: Cha mẹ tôi có 3 người con, tôi là chị cả. Cha tôi mất năm 2020 không để lại di chúc. Em trai giữa tôi (tên V) có vợ và ở riêng cùng với con trai chung. Em trai giữa tôi bệnh chết năm 2021. Lúc sinh thời, cha mẹ tôi cùng tạo lập tài sản gồm có nhà và 7 công đất vườn, hiện em trai út đang sống cùng với mẹ tôi. Xin hỏi: Vợ của V lấy chồng khác, nay đến nhà đòi mẹ tôi chia phần di sản của cha tôi. Yêu cầu vợ của V có đúng không, pháp luật quy định ra sao về vấn đề này?
Thắc mắc của bà được luật sư Võ Tấn Thành (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Theo quy định tại Khoản 1, Điều 650 Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2015 thì thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong các trường hợp sau đây: không có di chúc; di chúc không hợp pháp; những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế; những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Do cha của bà chết, không để lại di chúc, nên tài sản của ông sẽ được phân chia theo pháp luật, nếu có yêu cầu chia di sản thừa kế. Theo quy định tại Điều 649 BLDS: Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.
Mặt khác, theo quy định tại Điều 651 BLDS thì những người thừa kế theo pháp được quy định theo thứ tự như sau: Hàng thừa kế thứ nhất gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Hàng thừa kế thứ hai gồm ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết, cháu ruột của người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại. Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại…
Luật quy định: Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Căn cứ vào quy định pháp luật nêu trên thì em trai giữa của bà (anh V) thuộc hàng thừa kế thứ nhất, nên anh V được hưởng một kỷ phần thừa kế di sản của cha bằng với những người cùng hàng thừa kế khác.
Tuy nhiên, theo bà trình bày thì anh V đã chết vào năm 2021 và có 1 con trai, do vậy người con trai này sẽ được thừa kế thế vị, theo quy định tại Điều 652 BLDS: Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng nếu còn sống.
Như vậy, di sản của cha bà chết để lại nếu có yêu cầu phân chia di sản theo pháp luật thì con của anh V được hưởng phần di sản mà cha của cháu được hưởng (hưởng thừa kế thế vị).
H. Trâm (thực hiện)
