Nửa thế kỷ - một hành trình đầy tự hào

Học sinh tiếp cận kiến thức qua thực tế và dự án mô hình rau hữu cơ.

Từng bước chuẩn hóa

Từ một nền giáo dục còn ngổn ngang sau chiến tranh, ngành GD&ĐT tỉnh đã kiên trì, sáng tạo, xây dựng hệ thống giáo dục quốc dân hoàn chỉnh, tạo điều kiện “ai cũng được học hành” như điều Bác Hồ kính yêu hằng mong ước. Hiện nay, hệ thống trường lớp đã phủ khắp các địa bàn. Toàn tỉnh có 172 trường mầm non, 174  trường tiểu học, 7 trường tiểu học - THCS, 126 trường THCS, 36 trường THPT và 3 trường chuyên nghiệp, cao đẳng.

Tỷ lệ huy động trẻ vào nhà trẻ, mẫu giáo, trẻ 5 tuổi ra lớp không ngừng tăng lên. Số trường đạt chuẩn quốc gia năm sau cao hơn năm trước. Công tác phổ cập tiểu học, THCS đạt kết quả toàn diện. Nguyên Giám đốc Sở GD&ĐT Nguyễn Thanh Sơn cho biết: “Tháng 5-1997, tỉnh đã đạt chuẩn quốc gia phổ cập giáo dục tiểu học về nhì khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Dân trí của tỉnh đã được nâng lên rõ nét sau 50 năm giải phóng miền Nam”.

Một trong những thành tựu quan trọng nhất của giáo dục tỉnh là thu hẹp khoảng cách giáo dục giữa vùng thuận lợi và khó khăn. Theo hồi ức của một số cựu giáo chức, có một thời nhắc đến Thạnh Phú, Ba Tri, Bình Đại là nghĩ ngay đến những vùng đất mà “con chữ chập chờn theo từng mùa gió chướng”. Đó là những “vùng trũng” của giáo dục tỉnh, nơi mà hành trình gieo chữ vẫn còn nhiều nỗi trăn trở. Thế nhưng, từ trong gian khó, ánh sáng tri thức vẫn từng ngày được thắp lên.

Đến nay, diện mạo giáo dục ở các địa phương ấy đã đổi thay rõ nét. Những ngôi trường khang trang mọc lên. Nhiều chính sách hỗ trợ học sinh nghèo, chính sách cho nhà giáo cùng sự đồng lòng của người dân đã từng bước đưa các địa phương vượt qua rào cản. Nhiều em nhỏ nơi đây đã vươn lên học giỏi, đỗ đạt vào các trường đại học danh tiếng. Điển hình em Phạm Khánh Duy - người con của quê hương Thạnh Phước, huyện Bình Đại 3 lần đạt danh hiệu thủ khoa tại kỳ thi: tuyển sinh lớp 10, thi tốt nghiệp THPT, thủ khoa Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh.

Nhiều năm gần đây, nhờ chính sách đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, mỗi năm, hàng trăm phòng học kiên cố được xây dựng. Riêng giai đoạn 2016 - 2020, tỉnh đầu tư trên 660 tỷ đồng cho xây dựng, sửa chữa trường lớp. Các chương trình hỗ trợ học phẩm, học bổng kịp thời giúp học sinh nghèo không bỏ học giữa chừng.

Theo thống kê của Sở GD&ĐT, tỷ lệ học sinh bỏ học toàn tỉnh giảm từ 2,5% năm 2010 xuống dưới 0,5% năm 2024. Đến nay, 100% xã, phường, thị trấn có trường mầm non, tiểu học, THCS; 100% huyện có trường THPT. Đây là thành tựu lặng lẽ nhưng đầy tự hào của ngành giáo dục tỉnh trên hành trình “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Một trong những thành tựu kế đến là chất lượng và hiệu quả GD&ĐT không ngừng nâng lên. Hàng năm, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT đạt trên 98%, trong đó năm 2024 là 99,65%, thuộc nhóm cao của khu vực.

Song song với giáo dục đại trà, tỉnh còn đạt nhiều thành tựu nổi bật trong giáo dục mũi nhọn. Trường THPT Chuyên Bến Tre là “cánh chim đầu đàn”, góp phần đưa tên tuổi học sinh tỉnh vươn xa tại các đấu trường khu vực và quốc gia. Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Bến Tre Nguyễn Minh Chí phấn khởi cho hay: Từ năm 2000 đến nay, học sinh của trường đã đạt hàng trăm giải học sinh giỏi cấp quốc gia; trong đó có giải nhất, nhì, ba. Riêng năm 2024, tỉnh có 26 học sinh đạt giải quốc gia, trong đó có 10 giải ba.

Ngoài ra, tỉnh còn chú trọng phát triển năng lực nghiên cứu khoa học, với gần 100 đề tài học sinh tham dự cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh mỗi năm. Nhiều đề tài được đánh giá cao về tính sáng tạo, khả năng ứng dụng thực tiễn và xét chọn tham dự cuộc thi cấp quốc gia. Kết quả, có gần 10 đề tài đạt giải, trong đó có 2 lần giải nhất.

Đổi mới toàn diện

Từ sau năm 2010 đến nay, trong xu thế hội nhập, ngành GD&ĐT tiếp tục vươn mình mạnh mẽ. Việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới là dấu mốc quan trọng, đặt học sinh làm trung tâm, chú trọng phát triển phẩm chất và năng lực toàn diện. Lồng ghép giáo dục STEM, kỹ năng sống, hướng nghiệp, dạy học theo dự án...

Em Võ Ngọc Diệu An - sinh viên năm nhất chuyên ngành Quản lý công, Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh là cựu học sinh Trường THPT Chuyên Bến Tre chia sẻ: “Trong thời gian học tại trường, chúng em được học trong môi trường an toàn, lành mạnh. Lớp học sạch đẹp, phòng lab tiện nghi, thư viện đầy sách, thiết bị học tập… Thầy cô tận tình. Học sinh có cơ hội tham gia nhiều sân chơi học thuật”.

“Em ý thức được rằng mình đang bước tiếp trên những nền móng mà thế hệ trước đã vất vả dựng xây. Từ ý thức đó, việc nỗ lực học tập và sống có trách nhiệm không còn là nghĩa vụ, mà trở thành một sự tri ân. Chính từ sự tri ân này, những giá trị của giáo dục sẽ được nuôi dưỡng, lan tỏa một cách bền vững”, sinh viên Võ Ngọc Diệu An bày tỏ.

Cùng với học sinh, trong đội ngũ giáo viên có sự chuyển động mạnh mẽ, luôn sáng tạo, hiện đại, nhiệt huyết. Có gần 10 năm hướng dẫn học sinh tham gia các cuộc thi về khoa học kỹ thuật, thầy Bùi Văn Tròn - giáo viên Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu cho biết: “Chúng tôi không chỉ dạy chữ mà còn dạy học sinh cách học, cách tư duy. Tôi nghiệm ra giáo dục là nghệ thuật của sự kiên nhẫn và sáng tạo. Để trở thành người thầy nghệ thuật, mỗi nhà giáo phải thay đổi, từ bỏ vùng an toàn để đón nhận cái mới, thử thách. Biết lắng nghe, học hỏi từ đồng nghiệp, học trò và cả những thất bại”.

Từ những ngày đầu khó khăn, đến hôm nay - sau nửa thế kỷ, ngành GD&ĐT đã có nhiều điều để tự hào như lời nguyên Giám đốc Sở GD&ĐT Nguyễn Thanh Sơn nhắn gửi: “Tự hào không có nghĩa là dừng lại. Phía trước còn nhiều điều phải làm để học sinh tỉnh không thua thiệt, để người thầy có thêm động lực đổi mới và để Bến Tre mãi là vùng đất học hành tử tế”.

Bài, ảnh: Phan Hân