Phát triển văn hóa, nghệ thuật góp phần xây dựng con người Bến Tre phát triển toàn diện

Thường trực Tỉnh ủy cùng các đại biểu, văn nghệ sĩ tham dự Ngày Thơ Việt Nam tại Bến Tre lần thứ XX, tổ chức ngày 15-2-2022. Ảnh: Ánh Nguyệt

Mảnh đất giàu truyền thống văn hóa

Bến Tre là vùng đất giàu truyền thống VH, yêu nước và cách mạng; vùng địa linh - nhân kiệt, nơi sinh ra nhiều nhân vật lịch sử nổi tiếng như Phan Thanh Giản - người đỗ tiến sĩ đầu tiên ở vùng Nam Kỳ, lục tỉnh; Trương Vĩnh Ký; là nơi hội tụ các danh nhân văn hóa, nghệ thuật như: Danh nhân VH thế giới Nguyễn Đình Chiểu (người Bình Dương nhưng sinh sống và hoạt động chống Pháp suốt 26 năm cuộc đời tại xã An Đức, huyện Ba Tri), nhà giáo Võ Trường Toản được xem là cụ tổ của ngành giáo dục Nam Kỳ, nghệ sĩ điêu khắc Diệp Minh Châu, nhà thơ - chiến sĩ Lê Anh Xuân..., nơi sản sinh nhiều danh tướng thời cận đại, hiện đại như: danh tướng Long Văn Hầu - Trương Tấn Bửu, lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng, Lê Văn Đức, Phan Văn Triệu (thời nhà Nguyễn).

Trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ có danh tướng bưng biền Đồng Văn Cống, Nữ tướng Nguyễn Thị Định, Đại tướng Lê Văn Dũng... Lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, cố Phó thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân… Những giá trị VH của dân tộc, của tiền nhân “Từ thuở mang gươm đi mở cõi” và quá trình khai hoang, lập ấp nơi rừng thiêng nước độc, chống chọi với thú dữ để tồn tại đã tạo nên bản sắc VH của Bến Tre.

Quá trình lãnh đạo của Đảng từ ngày thành lập đến nay luôn xác định xây dựng, phát triển VH là một trong bốn trụ cột đảm bảo cho sự phát triển bền vững đất nước (chính trị - kinh tế - văn hóa - quốc phòng - an ninh) và xây dựng con người là trọng tâm của mọi sự phát triển; xây dựng gia đình và chiếc nôi là nơi nuôi dưỡng, xây dựng gia đình hình thành nhân cách con người.

Đối với Bến Tre, trong quá trình phát triển, nhất là từ khi có Đảng, luôn quan tâm phát triển VH và đặc biệt là VHNT; bởi VHNT là lĩnh vực được xem là tinh hoa của VH, vừa phục vụ nhu cầu hưởng thụ VH  tinh thần, vừa định hướng cho con người hướng đến giá trị: chân - thiện - mỹ - những giá trị tạo nên nền tảng tinh thần xã hội. VHNT có vai trò quan trọng trong việc bồi đắp, xây dựng đạo đức, lối sống, nhân cách văn hóa cho con người.

Từ nhận thức đó, thời gian qua, Đảng bộ tập trung lãnh đạo triển khai quán triệt, cụ thể hóa thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa X “Về tiếp tục xây dựng và phát triển VHNT trong thời kỳ mới” và đạt nhiều kết quả tích cực. Nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của VH, VHNT trong thời kỳ mới được nâng lên rõ rệt. Hoạt động VH, văn nghệ được quan tâm, đầu tư phát triển; qua đó, đã góp phần tích cực trong thúc đẩy sáng tác, sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà. VHNT đã góp phần quan trọng trong xây dựng và phát triển con người Bến Tre trong sự nghiệp đổi mới; VH, VHNT đã góp phần khơi dậy hùng khí Đồng khởi của Đảng bộ và nhân dân Bến Tre, tạo nên nhưng giá trị VH mới, tạo nên cuộc “Đồng khởi” trong xây dựng và phát triển quê hương.

Đội ngũ văn nghệ sĩ có sự phát triển về số lượng và chất lượng trên nhiều lĩnh vực, thúc đẩy sáng tác nhiều tác phẩm VHNT có giá trị, các tác phẩm VHNT luôn bám vào chủ trương của Đảng, bám sát sự nghiệp đổi mới và được tuyên truyền, quảng bá rộng rãi đến các tầng lớp nhân dân, thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, các hoạt động đờn ca tài tử, hội thi Tiếng hát mùa thu, đêm thơ Nguyên Tiêu hàng năm... phục vụ cho nhu cầu hưởng thụ VH, tinh thần của nhân dân, cổ vũ, động viên, khơi dậy ý chí tự lực tự cường, khát vọng vươn lên trong xây dựng quê hương, đặc biệt là góp phần quan trọng trong việc xây dựng và phát triển VH con người Bến Tre trong thời kỳ phát triển mới.

Một số hạn chế cần khắc phục

Thực trạng đời sống xã hội hiện nay, bên cạnh đại đa số cán bộ, đảng viên và nhân dân đều hướng tới giữ gìn, chăm lo, bồi đắp các giá trị VH - nền tảng tinh thần xã hội tốt đẹp; xây dựng nhân cách, đạo đức, lối sống theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, thì có một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự suy thoái, trong đó có nguyên nhân chưa có sự tác động tích cực của VHNT; chưa phát huy đúng mức vai trò của VHNT trong việc bồi đắp, xây dựng nhân cách, đạo đức cho con người. Dưới góc độ của một người hưởng thụ VHNT, chúng ta dũng cảm nhìn thẳng vào thực tế, nói rõ sự thật về thực trạng VHNT nước ta nói chung, tỉnh ta nói riêng thời gian qua còn thiếu vắng những tác phẩm VHNT có nội dung, giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao, tương xứng với thành tựu của công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, đáp ứng nhu cầu VH tinh thần của nhân dân, góp phần xây dựng con người Bến Tre trong thời kỳ phát triển mới. Các tác phẩm VHNT chưa chú trọng đến việc bảo tồn, xây dựng và phát huy giá trị VH truyền thống; những giá trị hướng đến việc giáo dục, bồi đắp hướng đến nhu cầu thẩm mỹ, hướng tới những giá trị “chân - thiện - mỹ”; chống lại những thói hư, tật xấu do mặt trái của cơ chế thị trường tác động, rơi vào việc sáng tác chạy theo những thị hiếu tầm thường của một bộ phận công chúng.

Nguyên nhân của những hạn chế nêu trên là do hoạt động định hướng của cơ quan quản lý, cơ quan hướng dẫn hoạt động sáng tạo, sáng tác trên lĩnh vực VHNT chưa thật sự mạnh, thiếu thường xuyên; chính sách đầu tư còn hạn chế, chưa có những nghệ sĩ thật sự có tài năng và đam mê, tâm huyết với nghề nghiệp; kỹ năng thu thập làm chất liệu cuộc sống để sáng tác chưa phong phú, thiếu nhạy bén trong phát hiện đề tài...

Tiếp tục xây dựng và phát triển văn hóa

Để VHNT góp phần xây dựng con người Bến Tre phát triển toàn diện, năm 2023 và những năm tiếp theo cần tiếp tục quán triệt Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa X về tiếp tục xây dựng và phát triển VHNT trong tình hình mới; Kết luận số 76-KL/TW ngày 04/6/2020 của Bộ Chính trị khoá XII về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về xây dựng và phát triển VH, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị VH toàn quốc năm 2021; Nghị quyết số 05-NQ/TU của Tỉnh ủy về xây dựng con người Bến Tre phát triển toàn diện; gia đình hạnh phúc, tiến bộ... Tiếp tục nâng cao nhận thức của hệ thống chính trị và tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đối với nhiệm vụ xây dựng và phát triển VH, văn nghệ.

Tiết mục biểu diễn nghệ thuật đờn ca tài tử. Ảnh: Ánh Nguyệt

Chú trọng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Hội VHNT tỉnh, hoạt động các chi hội để tập hợp, định hướng hoạt động nghiên cứu, sáng tác, sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà. Quan tâm đầu tư nguồn lực, tổ chức đa dạng các hoạt động VH, văn nghệ, như tổ chức trại sáng tác, tổ chức các hội thi sáng tác, sáng tạo VHNT ở các cấp, hướng tới các chủ đề ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; ca ngợi những thành tựu đổi mới quê hương; gương tập thể, cá nhân trong phong trào thi đua “Đồng khởi mới”...

Chú trọng tuyên truyền, giới thiệu quảng bá các tác phẩm VHNT  của các tác giả địa phương, tổ chức biểu diễn giới thiệu tác giả, tác phẩm; đặc biệt là lan tỏa mạnh mẽ hệ giá trị con người Bến Tre: Yêu nước - Nhân ái - Nghĩa tình - Bản lĩnh - Tự cường - Tự trọng - Trách nhiệm - Hợp tác - Sáng tạo đến các tầng lớp Nhân dân.

Chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ có lập trường, quan điểm chính trị vững vàng, giỏi về chuyên môn, có niềm đam mê trong sáng tác, sáng tạo, chú trọng lực lượng tài năng trẻ, lực lượng văn nghệ sĩ trưởng thành trong sự nghiệp đổi mới của tỉnh.

Tỉnh cần quan tâm đầu tư, thúc đẩy cho lĩnh vực VH, VHNT, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hoạt động VHNT cho hoạt động sáng tác, sáng tạo của lực lượng văn nghệ sĩ, để sáng tác, sáng tạo ra những tác phẩm VHNT có giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao, nhất là tăng cường sáng tác, quảng bá các tác phẩm VHNT, báo chí theo chủ đề: “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh nhằm định hướng nhu cầu thẩm mỹ và phục vụ đời sống VH tinh thần cho nhân dân, góp phần xây dựng con người Bến Tre phát triển toàn diện, hướng tới những giá trị “chân - thiện - mỹ”.

Cao Văn Dũng

Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy